المدثر ١٥
| کپی متن آیه |
|---|
| ثُمَ يَطْمَعُ أَنْ أَزِيدَ |
ترجمه
| المدثر ١٤ | آیه ١٥ | المدثر ١٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«ثُمَّ»: گذشته از این. سپس.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
نُسَارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْرَاتِ... (۰) وَ قَالُوا نَحْنُ أَکْثَرُ أَمْوَالاً وَ... (۰) إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا... (۰)
نزول
شأن نزول آیات ۱۲ تا ۱۷:
این آیات با آیه ۱۱ درباره ولید بن مغیرة که پیرمردى مجرب و از زیرکان عرب بود، نازل شده است و کسى بود که پیامبر را مسخره می‌کرد. روزى رسول خدا صلی الله علیه و آله در حجره خویش مشغول خواندن قرآن بود، قریش که آن آیات را مى شنیدند. نزد ولید رفتند و گفتند: اى ابو عبد شمس این کلماتى که محمد می‌خواند، چیست؟ آیا شعر است که می‌خواند و یا کهانت است که مى گوید و یا خطبه است که به زبان می‌راند؟
ولید گفت: بگذارید تا خودم گوش فرادارم و بشنوم سپس نزدیک رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: یا محمد از اشعار خود براى من بخوان. پیامبر فرمود: آنچه من تلاوت کرده و می‌خوانم، شعر نیست بلکه کلام پروردگار است که به توسط فرشتگان براى انبیاء و رسل خویش مى فرستد.
ولید گفت: همان را براى من اندکى بخوان، رسول خدا صلی الله علیه و آله سوره حم سجده را قرائت کرد تا به این آیه رسید. «فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُکمْ صاعِقَةً مِثْلَ صاعِقَةِ عادٍ وَ ثَمُودَ».[۱]
ولید وقتى این آیات را شنید به خود لرزید و موى سر و ریش او بر بدنش راست شد از آنجا یکسر به خانه خویش رفت و از آن پس از خانه بیرون نیامد. قریش هر قدر به انتظار وى ماندند، او را ندیدند تا این که نزد ابوجهل رفتند و گفتند: اى ابوالحکم ولید به سوى دین محمد رفته و چند روزى است که از خانه بیرون نمى آید.
ابوجهل نزد ولید رفت و گفت: اى عم، تو آبروى ما را برده اى و ما را در میان قریش رسوا نموده اى و دشمن از هر طرف ما را شماتت و سرزنش می‌نمایند. آیا واقعا به دین محمد گرویده اى؟ ولید گفت: اى ابوالحکم من به دین محمد نگرویده ام ولى کلامى از او شنیدم که بدن من لرزید.
ابوجهل گفت: آیا براى تو خطبه خواند؟ گفت: نه، خطبه یک سلسله کلام متصل به یکدیگر است ولى کلام او پراکنده بود و هیچکدام با دیگرى شباهتى نداشت، ابوجهل گفت: آیا شعر بود که براى تو خواند؟ گفت: شعر هم نبود زیرا من انواع و اقسام اشعار عرب را به جهات مختلف شنیده ام. کلام او به شعر هم شباهتى نداشت، ابوجهل گفت: پس چه بود؟ ولید گفت: واگذار مرا تا درباره آن بیندیشم تا براى گفتار او نامى بگذارم. فرداى آن روز دوباره ابوجهل با عده اى از قریش نزد او آمدند، گفتند: بالاخره کلام محمد را چه نامیده اى؟ گفت: کلام او سحرى است که بسیار جذب قلوب مردم می‌کند سپس این آیات نازل گردید.[۲]
چنان که ابن عباس[۳] و دیگران از مفسرین با اندک تفاوت نیز آن را نقل و روایت نموده اند[۴] و نیز گویند: این شأن و نزول درباره ولید بن مغیرة در طى آیات ۱۹ تا ۲۵ این سوره با اندک تفاوتى نازل گردیده است.[۵]
تفسیر
- آيات ۸ - ۳۱ سوره مدثّر
- تركيب نحوى آيه: «فَذَالِكَ يَومَئذٍ يَومٌ عَسِير * عَلَى الكَافِرینَ غَيرُ يَسِير»
- وصف حال «وليد بن مغيره» و تكذيب نمودن او
- مقصود از توصيف «سقر» به اين كه: «لا تُبقِى وَ لا تَذَر...»
- مراد از نوزده نفری که موكّل بر جهنّم اند، چیست؟
- وجود انگيزه هاى نفاق قبل از هجرت
- رواياتى درباره گفتار «وليد بن مغيره» در باره قرآن
نکات آیه
۱ - ولیدبن مغیره، فردى طمع کار و افزون خواه (و جعلت له مالاً ممدودًا ... ثمّ یطمع أن أزید)
۲ - انسان، موجودى بى نهایت طلب و افزون خواه، در به چنگ آوردن ثروت و قدرت (ثمّ یطمع أن أزید)
۳ - طمعورزى و افزون خواهى در به چنگ آوردن ثروت و قدرت بیشتر، خصلتى ناپسند و محکوم است. (ثمّ یطمع أن أزید) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که این دسته از آیات - که درباره افراد کافر و دین ستیزى همچون ولیدبن مغیره است - درصدد بیان خصلت هاى زشت آنان و محکوم کردن آنها است.
۴ - مخالفان قرآن و رسالت پیامبر(ص)، از قشر مرفّه، قدرتمند و افزون خواه بودند. (و جعلت له مالاً ممدودًا . و بنین شهودًا . و مهّدت له تمهیدًا . ثمّ یطمع أن أزید)
موضوعات مرتبط
- اخلاق: رذایل اخلاقى ۳
- انسان: زیاده طلبى انسان ۲; صفات انسان ۲; طمع انسان ۲
- ثروت اندوزى: ناپسندى ثروت اندوزى ۳
- طمع: ناپسندى طمع ۳
- قدرت طلبى: ناپسندى قدرت طلبى ۳
- قرآن: رذایل اخلاقى مخالفان قرآن ۴; رفاه مخالفان قرآن ۴; زیاده طلبى مخالفان قرآن ۴; قدرتمندى مخالفان قرآن۴
- محمد(ص): رذایل اخلاقى مخالفان محمد(ص) ۴; رفاه مخالفان محمد(ص) ۴; زیاده طلبى مخالفان محمد(ص) ۴; قدرتمندى مخالفان محمد(ص)۴
- ولیدبن مغیره: رذایل اخلاقى ولیدبن مغیره ۱; زیاده طلبى ولیدبن مغیره ۱; طمع ولیدبن مغیره ۱
منابع
