العاديات ١
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ الْعَادِيَاتِ ضَبْحاً |
ترجمه
| سوره العاديات | آیه ١ | العاديات ٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْعَادِیَاتِ»: جمع عَادِیَة، اسبان تازنده. مراد هر مرکب و وسیله‌ای است که در راه یزدان و برای اجرا فرمان او مورد استفاده قرار گیرد. «ضَبْحاً»: صدای نفَس اسبان به هنگام دویدن. در اینجا به معنی اسم فاعل، یعنی (ضَابِحَات) است، به معنی اسبانی که صدای نفَس خود را بلند کرده‌اند. حال است.
نزول
شأن نزول آیات ۱ تا ۵:
«شیخ طوسى» گویند: سبب نزول این سوره چنین است که پیامبر عده اى را براى سریه اى با دو طائفه از کنانه اعزام داشته بود و یک نفر از نقباء را بنام منذر بن عمرو الانصارى بر آنها امیر قرار داد، چندى گذشت و از اینان خبرى نرسید. خداوند این سوره را نازل فرمود و حال آن قوم را به رسول خویش خبر داد.[۱]
تفسیر
نکات آیه
۱ - سوگند خداوند، به اسبانى که در راه جهاد تاخته و نفس نفس زده اند. (و العدیت ضبحًا) «عادیات»، از ریشه «عَدْو» (دویدن) است و به قرینه آیات بعد - که از جرقه هاى سُم و برپا کردن غبار سخن گفته است - مراد، اسبان دونده است. «ضبح»; یعنى، صداى نفس هاى اسب که به «ضُباح» (صداى روباه) تشبیه شده است (مفردات). جمله «فأثرن...» در آیات بعد - که خبر از گذشته مى دهد - بیانگر آن است که مراد، اسبانى است که در نبردى خاص حضور داشتند. در شأن نزول آیه شریفه آمده است که آن نبرد، غزوه «ذات السلاسل» بوده است.
۲ - ابزار جهاد، حتى مرکب رزمندگان و تاختن و صداى نفس نفس آن، داراى عظمت در پیشگاه خداوند (و العدیت ضبحًا)
۳ - تاختن اسبان در راه جهاد و شتاب براى رسیدن به میدان نبرد، مورد ترغیب خداوند (و العدیت ضبحًا)
روایات و احادیث
۴ - «عن أبى عبداللّه(ع) فى قوله «و العادیات ضبحاً...» قال: هذه السورة نزلت فى أهل وادى الیابس ... فخرج علىّ(ع) و معه المهاجرون و الأنصار... ثمّ اغار علیهم بأصحابه ... حتّى قتل مقاتلیهم و سبى ذراریهم و استباح أموالهم و خرّب دیارهم و أقبل بالأسارى و الأموال معه ... و أنزل اللّه تبارک و تعالى فى ذلک الیوم هذه السورة «و العادیات ضبحاً» یعنى بالعادیات الخیل تعدوا بالرجال و الضبح صیحتها فى اَعنّتها و لُجُمها;[۲] از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند «و العادیات ضبحاً» روایت شده که فرمود: این سوره درباره ساکنان سرزمین یابس (در غزوه ذات السلاسل) نازل شد که على(ع) [براى جنگ با آنان] خارج شد و مهاجران و انصار همراه او بودند آن گاه شبانه با همراهانش بر آنان یورش برد تا آن که جنگجویانشان را کشت، فرزندانشان را اسیر گرفت، اموالشان را مباح قرار داد، خانه هایشان را خراب کرد و اسیران و اموال را همراه خود آورد و خداوند تبارک و تعالى در آن روز این سوره (و العادیات ضبحاً) را نازل کرد و مقصود از «عادیات» اسبانى هستند که به وسیله مردان سوارکار مى تازند و «ضبح» شیهه آنها است در حالى که در افسارها و لگام ها قرار دارند».
موضوعات مرتبط
- امام على(ع): فضایل امام على(ع) ۴
- جهاد: تاختن اسب در جهاد ۳; تشویق به تسریع در جهاد ۳
- خدا: تشویقهاى خدا ۳
- سوگند: سوگند به نفس اسب مجاهدان ۱
- غزوه ذات السلاسل: قصه غزوه ذات السلاسل ۴
- قرآن: سوگندهاى قرآن ۱
- مجاهدان: صداى اسب مجاهدان ۴; عظمت تاخت و تاز اسب مجاهدان ۲; عظمت تنفس اسب مجاهدان ۲; عظمت اسب مجاهدان۲
منابع
- ↑ صاحبان روض الجنان و مجمع البیان گویند: علاوه بر موضوع منذر بن عمرو الانصارى بنا به نقل از امام صادق علیه‌السلام، رسول خدا صلی الله علیه و آله على را به جنگ ذات السلاسل اعزام نمود بعد از آن که قبل از او عده اى از صحابه مانند ابوبکر و عمر و عمرو بن عاص فرستاده شده بودند و کارى از پیش نبرده بودند. در این جنگ على علیه‌السلام متحمل مشقات زیادى گردید و چندى که گذشته بود از لشکریان خبرى نیامد در صورتى که على در این جنگ فاتح شده بود و عده زیادى از دشمن کشته و عده اى دیگر نیز اسیر شده بودند و به شانه هاى اسیران طناب مانند زنجیر بسته بودند. وقتى که این سوره نازل شد، پیامبر از منزل بیرون آمد و با مردم نماز صبح بجاى آورد و این سوره را تلاوت فرمود. صحابه گفتند: این سوره را ما نمى شناختیم، پیامبر فرمود: بلى جبرئیل پیروزى على را به من خبر داد که بر دشمنان فاتح شده است، بعد از چندى على با غنائم زیاد وارد مدینه شد. در تفسیر على بن ابراهیم موضوع این جنگ به طور مفصل ذکر شده و گوید: کسانى که با آنها جنگ و نبرد در میان آمد، اهل وادى الیابس بودند که دوازده هزار نفر بودند و هم سوگند شده بودند که پیامبر و على را به قتل برسانند پس از اعزام ابوبکر و عمر به سوى آنها با چهار هزار نفر و عدم موفقیت آنان در آن جنگ سرانجام پیامبر على را مأمور سرکوبى آنان می‌نماید و على در این جنگ پیروزمندانه مراجعت مى کند و این سوره نازل می‌گردد، ابن ابى حاتم در تفسیر خود از ابن عباس نقل کند که رسول خدا صلی الله علیه و آله عده اى را براى جنگ فرستاد یک ماه گذشت و از آنها خبرى نشد سپس این سوره نازل گردید.
- ↑ تفسیر قمى، ج ۲، ص ۴۳۴; بحارالأنوار، ج ۲۱- ، ص ۶۸، ح ۲.
