الصافات ١٦٥
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ إِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ |
ترجمه
| الصافات ١٦٤ | آیه ١٦٥ | الصافات ١٦٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الصَّآفُّونَ»: به صف ایستادگان (نگا: صافّات / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
نزول
شأن نزول آیات ۱۶۴ و ۱۶۵:
قتاده گوید: در ابتداى امر زن و مرد مسلمان در نماز جماعت با یکدیگر به طور اختلاط می‌ماندند و نماز مى گذاردند سپس این آیه نازل گردید و بعد از نزول این آیه مردان جلو مى ایستادند و زنان پشت سر آنان قرار مى گرفتند ولى این ایستادن به طور جداگانه و منفرد بوده است تا این که این آیه نازل گردید و نماز آنها با صف مرتب و منظم تشکیل گردید.[۱] چنان که یزید بن ابى مالک و ابن جریج هم آن را نقل و روایت نموده اند.[۲]
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ ما مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقامٌ مَعْلُومٌ «164» وَ إِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ «165»
(فرشتگان گويند:) و هيچ كس از ما نيست مگر آن كه براى او (مرتبه و) جايگاهى معيّن است. و اين ما هستيم كه (براى اطاعت فرمان خداوند) صف كشيده‌ايم.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ إِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ (165)
وَ إِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ: و بدرستى كه هر آينه ما صف كشيدگانيم به اقدام در موضع عبادت و موقف طاعت كه استطاعت آن ندارد از آن تجاوز نمايد و بالهاى خود را گسترده‌ايم براى امتثال اوامر سبحانى.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
فَإِنَّكُمْ وَ ما تَعْبُدُونَ (161) ما أَنْتُمْ عَلَيْهِ بِفاتِنِينَ (162) إِلاَّ مَنْ هُوَ صالِ الْجَحِيمِ (163) وَ ما مِنَّا إِلاَّ لَهُ مَقامٌ مَعْلُومٌ (164) وَ إِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ (165)
وَ إِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ (166) وَ إِنْ كانُوا لَيَقُولُونَ (167) لَوْ أَنَّ عِنْدَنا ذِكْراً مِنَ الْأَوَّلِينَ (168) لَكُنَّا عِبادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ (169) فَكَفَرُوا بِهِ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ (170)
ترجمه
پس همانا شما و آنچه را كه ميپرستيد
نيستيد شما براى عبادت آن گمراه كنندگان
مگر كسى را كه او يقينا وارد شونده دوزخ است
و نيست از ما مگر كه
جلد 4 صفحه 452
براى او مقامى معيّن است
و همانا مائيم صف‌زدگان
و همانا مائيم تسبيح كنندگان
و همانا بودند كه ميگفتند
اگر آنكه بود نزد ما ذكرى از پيشينيان
هر آينه بوديم بندگان خدا كه خالص شدگانند
پس كافر شدند بآن پس زود باشد كه بدانند.
تفسير
خطاب خداوند به بت‌پرستان است بعد از نقل آراء آنها در آيات سابقه كه با اينهمه دروغ و افترا كه بخدا بستيد شما و معبودهاتان نميتوانيد بر خلاف اراده او گمراه كنيد كسيرا مگر آنرا كه مقدّر شده بجهنّم رود يا نميتوانيد براى آنچه عبادت ميكنيد بفتنه و گمراهى بيندازيد كسيرا مگر آنرا كه بايد جهنّمى شود باختيار خود و تقدير خدا و بنابر احتمال اوّل ضمير عليه بخدا راجع است و باحتمال دوم بما تعبدون كه بتها باشند باعتبار لفظ ما و كسانيكه مقدّر شده آنها مطيع باشند مانند ملائكه مقرّند بعبوديّت خدا و ميگويند نيست از ما احدى مگر آنكه مقام معلوم معيّنى در معرفت و عبادت دارد و مأموريّت مخصوصى در تدبير امور عالم بر وفق حكمت چنانچه گفته‌اند ولى قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه نازل شده در شأن ائمه اطهار و اوصياء ابرار و نيز گويند مائيم صف زنندگان در اداء طاعت و امتثال خدمت و مائيم كه تنزيه مينمائيم خدا را از صفاتى كه لايق او نيست چنانچه در روايات اينها از اوصاف ملائكه ذكر شده و از امام صادق عليه السّلام نقل شده كه ما انوارى بوديم در صفوفى حول عرش تسبيح مينموديم پس تسبيح مينمودند اهل آسمانها به تسبيح ما تا هبوط نموديم بسوى زمين پس تسبيح نمودند اهل زمين بتسبيح ما و مائيم صف‌زنندگان و مائيم تسبيح‌كنندگان و جمع بين ظاهر آيه شريفه بملاحظه سبق ذكر ملائكه و روايات خاصّه آنستكه گفته شود مقصود نقل قول ملائكه است كه بتعليم اهل بيت طهارت در عالم انوار اين اظهارات را مينمودند چون ايشانند آموزگاران ملائكه در عالم ملكوت عليا و قمّى ره از امام باقر عليه السّلام نقل نموده در تفسير آيات اخيره قريب به اين معنى را كه قريش ميگفتند اگر نزد ما بود كتابى مانند كتب پيشينيان بخدا قسم هر آينه بوديم ما از بندگان مخلص او و ميگفتند خدا بكشد يهود و نصارى را چگونه پيغمبرانشان را تكذيب نمودند پس كافر شدند بكتاب خدا كه اشرف كتب بود چون آورد آنرا پيغمبر خاتم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه اشرف انبياء بود و كلمه ان در وان كانوا مخفّفه از مثقّله است بدليل لزوم
جلد 4 صفحه 453
لام در خبر آن و جمله فجائهم ذكر قبل از فكفروا به محذوف است و جمله فسوف يعلمون تهديد آنها است بعاقبت كفرشان در دنيا و آخرت.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ إِنّا لَنَحن‌ُ الصَّافُّونَ (165) وَ إِنّا لَنَحن‌ُ المُسَبِّحُون‌َ (166)
و بدرستي که ما ملائكه هر آينه ما صف در صف بعبادت خدا مشغوليم.
چنانچه در حديث از پيغمبر اكرم است که فرمود در ليلة المعراج ديدم تمام آسمانها مملو از ملائكه بعضي در قيام بعضي در ركوع بعضي در سجود
جلد 15 - صفحه 201
مشغول بعبادت هستند و هر آينه ما تسبيح و تقديس پروردگار ميكنيم در خبر است که خداوند نور مقدس پيغمبر و ائمه اطهار را خلق فرمود و در همان عالم انوار تمام كمالات و علوم را افاضه فرمود و ملائكه از آنها فرا گرفتند که ميفرمايد
فسبحنا فسبحت الملائكة- الحديث
و بالجمله ملائكه و جن و انس و خورشيد و ماه و عرش و كرسي و لوح و قلم و آسمان و زمين و ستاره‌ها كرات جويه و حيوانات و نباتات و آنچه تصور شود تمام نسبتشان بخداوند يكيست مخلوق او هستند و بايجاد او موجود شدند نه پسران خدا و نه دختران خدا و نه برادر خدا هستند قُل‌ِ اللّه‌ُ خالِق‌ُ كُل‌ِّ شَي‌ءٍ وَ هُوَ الواحِدُ القَهّارُ رعد آيه 17.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 165)- «و ما همگی (برای اطاعت فرمان خداوند به صف ایستاده‌ایم»
ج4، ص167
و چشم بر امر او داریم (وَ إِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ).
نکات آیه
۱ - فرشتگان، به صف ایستاده در خدمت اجراى فرمان هاى خداوند هستند. (و إنّا لنحن الصافّون)
۲ - وجود نظم و انضباط در میان فرشتگان (و إنّا لنحن الصافّون) به صف بودن فرشتگان، بیانگر وجود نظم و انضباط میان آنان است.
۳ - وجود تشکل و حرکت جمعى میان فرشتگان (و إنّا لنحن الصافّون) برداشت یاد شده از به صف بودن فرشتگان به دست مى آید.
۴ - به صف ایستادن در راه خدا، از ویژگى هاى بندگان مخلَص خدا (إلاّ عباد اللّه المخلصین ... و إنّا لنحن الصافّون)
۵ - ارزشمندى نظم و انضباط و تشکل و صف آرایى در زندگى (و إنّا لنحن الصافّون) توصیف فرشتگان و یا بندگان خالص خدا به در صف بودن (در آیه اى که در مقام تمجید از آنان است) برداشت بالا را افاده مى کند.
موضوعات مرتبط
- بندگان خدا: صفوف بندگان خدا ۴; ویژگیهاى بندگان خدا ۴
- مخلصین: صفوف مخلصین ۴; ویژگیهاى مخلصین ۴
- ملائکه: انقیاد ملائکه ۱; تشکل ملائکه ۳; صفوف ملائکه ۱; عمل به تکلیف ملائکه ۱; نظم ملائکه ۲
- نظم: ارزش نظم ۵
منابع
