بِسم‌ِ اللّه‌ِ الرَّحمن‌ِ الرَّحِيمِ
حم «1» وَ الكِتاب‌ِ المُبِين‌ِ «2» إِنّا أَنزَلناه‌ُ فِي لَيلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنّا كُنّا مُنذِرِين‌َ «3»
امّا كلام در فضل آن از إبن بابويه مسندا از حضرت باقر (ع) فرمود:
«من قرأ سورة الدّخان في فرائضه و نوافله بعثه اللّه من الامنين يوم القيامة و حاسبه حسابا يسيرا و اعطاه كتابه بيمينه»
و اخبار زيادي از خواص‌ّ القرآن از پيغمبر و از حضرت صادق وارد شده لكن سند ندارد و صرف نظر كرديم.
و در اعمال ماه رمضان دارد که هر شب صد مرتبه اينکه سوره تلاوت شود و مخصوصا در شب بيست و سوم تلاوت اينکه سوره مباركه وارد شده و در روايت أبي بصير از حضرت صادق (ع) فرمود:
«الحواميم ريحان القرآن فاحمدوا اللّه و اشكروه بحفظها و تلاوتها و ان‌ّ العبد ليقوم يقرأ الحواميم فيخرج من فيه أطيب من المسك الاذفر و العنبر، و ان‌ّ اللّه ليرحم تاليها و قارئها و يرحم جيرانه و أصدقاءه و معارفه و كل‌ّ حميم او قريب له و انّه في القيامة يستغفر له العرش و الكرسي و ملائكة اللّه المقربين».
حم: گفتيم از رموز قرآن است لا يعلمها الّا الرّاسخون في العلم.
وَ الكِتاب‌ِ المُبِين‌ِ و او قسم است، و كتاب مبين قرآن مجيد است که يكي از اسامي او كتاب است و مبين است چون حقايق را بيان ميفرمايد، در هر قسمتي در قسمت عقايد، اخلاق، فرائض، أحكام، حدود، ديات، قصص، مواعظ و غير اينها.
إِنّا أَنزَلناه‌ُ فِي لَيلَةٍ مُبارَكَةٍ که ليلة القدر است بدليل قوله تعالي: إِنّا أَنزَلناه‌ُ
جلد 16 - صفحه 71
فِي لَيلَةِ القَدرِ و اينکه ليله مباركه و ليلة القدر در شهر رمضان است بدليل قوله تعالي: شَهرُ رَمَضان‌َ الَّذِي أُنزِل‌َ فِيه‌ِ القُرآن‌ُ هُدي‌ً لِلنّاس‌ِ وَ بَيِّنات‌ٍ مِن‌َ الهُدي وَ الفُرقان‌ِ بقره آيه 181، و مرجع ضمير إِنّا أَنزَلناه‌ُ قرآن است بدليل آيه قبل: وَ الكِتاب‌ِ المُبِين‌ِ. و اختلاف شد بين عامّه و خاصّه در تعيين شب قدر اكثر عامّه گفتند شب بيست و هفتم رمضان است بواسطه روايت عايشه از پيغمبر، بعضي گفتند:
شب اوّل، بعضي شب نيمه، بعضي گفتند: ميان شبهاي رمضان مخفي است. و امّا نزد خاصّه از سه شب که نوزده و بيست و يكم و بيست و سوّم باشد بيرون نيست، و أخبار وارده از ائمه اطهار چهار دسته است.
1- بين اينکه سه شب. 2- بين شب بيست و يكم و بيست و سوّم. 3-
خصوص شب بيست و سوّم. 4- هر سه شب مدخليت دارد شب نوزدهم تقدير ميشود شب بيست و يكم منجز ميشود شب بيست سوّم تعيين ميگردد. و بقيه كلام در فضيلت اينکه شب و اعمال خاصّه بآن و كيفيت تقدير امور در آن و ساير خصوصيّاتش اگر عمر اقتضا كرد و توفيق شامل شد در سوره مباركه قدر بيان ميشود انشاء اللّه تعالي، و عقيده ما وفق مشهور بين علما خصوص شب بيست و سوم است.
و تعبير به مباركه براي اينکه است که بركات الهي در اينکه سال براي جميع بندگان تقدير ميشود لكن با يك شرط که للّه المشيّة في البداء و التّبديل و التّغيير بمقتضي الحكم و المصالح و براي اينکه است که اعمال و عبادات در اينکه شب بسيار با بركت ميشود بدليل قوله تعالي: لَيلَةُ القَدرِ خَيرٌ مِن أَلف‌ِ شَهرٍ که در أخبار تفسير شده که عبادت شب قدر بهتر است از عبادت هزار ماه که در او شب قدر نباشد، يعني اگر كسي هزار ماه عبادت كند بدون شبهاي قدرش برابري نميكند با عبادت شب قدر.
إِنّا كُنّا مُنذِرِين‌َ انذار خبر دادن از عواقب و آثار شرك و كفر و طغيان و ضلالت و معاصي و نافرماني خدا است مقابل بشارت که خبر دادن از فوائد و نتايج ايمان و اطاعت است. و گفتيم که: آثار و عواقب شرك و كفر و معاصي بسيار است امّا در دنيا سياهي و قساوت قلب و تسلّط شيطان و بعد از رحمت خدا
جلد 16 - صفحه 72
و نزول بليات و سلب نعم، و امّا در آخرت عذاب سخت و غضب الهي است و خداوند بتوسّط عقل که رسول باطني است و مميز بين خير و شرّ و نفع و ضرر و حسن و قبح و سعادت و شقاوت است، و بتوسّط انبياء که عقل خارجي هستند اموري که مورث اينکه مفاسد ميشود خبر ميدهد که اطلاق منذر و مبشّر بر خدا ميشود، و هم بر انبياء و أولياء و علماء که از جانب او خبر ميدهند، و هم بر ملائكه که خبر ميآورند و بسا الهامات قلبي مي‌كنند، و هم بر عقل که تميز ميدهد.
