الحجر ٩٩
ترجمه
| الحجر ٩٨ | آیه ٩٩ | الحجر ١٠٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْیَقِینُ»: امر مسلّم. عقیده قاطعانه. مراد مرگ است که کسی در آن تردید ندارد (نگا: مدّثّر / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِيَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاکَ... (۱) حَتَّى أَتَانَا الْيَقِينُ (۲)
حَتَّى أَتَانَا الْيَقِينُ (۲) وَ جَعَلَنِي مُبَارَکاً أَيْنَ مَا... (۰) نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَقُولُونَ وَ... (۰) فَلَعَلَّکَ تَارِکٌ بَعْضَ مَا... (۰) قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّينَ (۰) وَ لَمْ نَکُ نُطْعِمُ الْمِسْکِينَ (۰) وَ کُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِينَ (۰) وَ کُنَّا نُکَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ (۰)
تفسیر
- آيات ۸۵ - ۹۹،سوره حجر
- معناى آيه شريفه ((و ما خلقنا...))
- بيان وهن استدلال هر يك از قائلين به جبر و تفويض به اين آيه شرفه براى اثباتمرام خود
- معناى ((صفح )) و فرق آن با ((عفو)) و مفاد جمله : ((فاصح الصفحالجميل ...))
- بيان اينكه مراد از ((سبعا من المثالى )) سوره حمد است و اشاره به وجوهى كه دربارهاين تعبير گفته است
- معناى ((مثانى )) و اشاره به معناهائى كه ديگران براى آن گفته اند
- بيان چهار دستور به رسول الله (ص ) در آيه شريفه
- مقصود از ((مقتسمين )) و وجه تسميه آنان به اين نام
- دستور علنى كردن دعوت به پيامبر(ص ): ((فاصدع بما تؤ مر))
- توضيح اينكه مراد از ((يقين )) در آيه : ((و اعبد ربك حتى ياءتيك اليقين )) مرگ است
- روايتى در توضيح معناى ((فاصفح الصفحالجميل )) و ((سبع مثالى )) و مراد از مقتسمين ))
- چند روايت درباره علنى شدن دعوت پيامبر(ص ) و نيز درباره پنج تن مستهزئين آنحضرت
- رواياتى در ذيل آيه ((واعبد ربك حتى ياتيك اليقين ))
- بحثى فلسفى در چگونگى تكليف و دوام آن
- تكاليف الهى همواره ملازم آدمى بوده و بشر در همه احوال محتاج دين است
نکات آیه
۱- دستور خداوند به پیامبر(ص) به عبادت پروردگار تا پایان عمر (و اعبد ربّک حتى یأتیک الیقین) برداشت فوق مبتنى بر این است که مقصود از «یقین»، مرگ باشد; چنان که در آیه ۴۷ از سوره «مدثر» از مرگ به «یقین» تعبیر شده است. گفتنى است تعبیر «آمدن» (یأتى) به جاى «تحصیل یقین» مى تواند مؤید همین مطلب باشد.
۲- عبادت پروردگار، وظیفه بندگان در تمام عمر (و اعبد ربّک حتى یأتیک الیقین)
۳- انسان، پس از مرگ به حقایق آشنا شده و به آنها یقین پیدا مى کند. (و اعبد ربّک حتى یأتیک الیقین) برداشت فوق، از وجه تسمیه مرگ به «یقین» استفاده مى شود; یعنى، از این رو به مرگ «یقین» گفته مى شود که حقایق براى انسان آشکار شده و او به آنها یقین پیدا مى کند.
۴- توصیه خداوند به پیامبر(ص) به عبادت پروردگار تا نیل به مرتبه یقین (و اعبد ربّک حتى یأتیک الیقین) برداشت فوق بر این اساس که واژه «یقین» در همان معناى لغوى و اصطلاحى خود به کار رفته باشد.
۵- پیامبر(ص) تحت تربیت و عنایت ویژه خداوند (و اعبد ربّک حتى یأتیک الیقین) اضافه صفت «رب» به کاف خطاب - که مرجع آن پیامبر است - با توجه به این نکته که خداوند «رب» همه بندگان است، مى تواند به جهت یاد شده باشد.
۶- یقین، نشان دهنده عالى ترین مراتب ایمان و معرفت (و اعبد ربّک حتى یأتیک الیقین) از اینکه به پیامبر(ص) - که مظهر ایمان است - توصیه شد که براى نیل به یقین، عبادت نماید، برداشت فوق به دست مى آید.
۷- نیل به مرتبه والاى یقین، هدف و فلسفه عبادت است. (و اعبد ربّک حتى یأتیک الیقین) «حتى» براى انتهاى غایت و به معناى «إلى» است و در این آیه «یقین» غایت و هدف براى «عبادت» (و اعبد ...) قرار گرفته است.
۸- ربوبیت خداوند، شایسته عبادت به درگاه او (و اعبد ربّک حتى یأتیک الیقین)
موضوعات مرتبط
- انسان: تکلیف انسان ها ۲
- ایمان: مراتب ایمان ۶
- تکلیف: تکلیف همگانى ۲
- خدا: اوامر خدا ۱; توصیه هاى خدا ۴; ربوبیت خدا ۸
- شناخت: مراتب شناخت ۶
- عبادت: عبادت خدا ۲، ۴; عوامل عبادت خدا ۸; فلسفه عبادت ۷
- لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۵
- محمد(ص): تکلیف محمد(ص) ۱; توصیه به محمد(ص) ۴; عبادات محمد(ص) ۱; عبودیت محمد(ص) ۱; فضایل محمد(ص) ۵; مربى محمد(ص) ۵
- یقین: اهمیت یقین ۶، ۷; یقین به حقایق پس از مرگ ۳
