غُرُورا

از الکتاب

آیات شامل این کلمه

«غرور» (بر وزن جسور) صیغه مبالغه به معناى هر موجود فریبنده و فوق العاده فریبکار است، و این که آن را به شیطان تفسیر کرده اند، در حقیقت بیان مصداق واضح آن است، و الا هر انسان فریبنده، هر کتاب فریبنده، هر مقام وسوسه گر و هر موجودى، که انسان را گمراه سازد، در مفهوم وسیع این کلمه داخل است; مگر این که مفهوم شیطان را چنان وسعت دهیم که همه اینها را شامل شود.

لذا «راغب» در «مفردات» مى گوید: «غَرور، هر چیزى است که انسان را مغرور سازد و بفریبد، اعم از مال، مقام، شهوت و شیطان، و این که: به شیطان تفسیر شده، به خاطر این است که خبیث ترین فریبندگان است».

و این که بعضى آن را به دنیا تفسیر کرده اند، به خاطر فریبندگى دنیاست چنان که در «نهج البلاغه» مى خوانیم: الدُّنْیا تَغُرُّ وَ تَضُرُّ وَ تَمُرُّ: «مى فریبد، و ضرر مى زند، و مى گذرد»!

«غُرور» در اصل از مادّه «غُرّ» (بر وزن حُرّ) به معناى اثر ظاهر چیزى است، و لذا، به اثر ظاهر در پیشانىِ اسب «غرّة» گفته مى شود، سپس به حالت غفلت اطلاق شده است که در ظاهر، انسان هوشیار است، اما در حقیقت بى خبر است، و به معناى فریب و نیرنگ نیز استعمال مى شود.

تعبیر به وعده هاى «غرور» ناظر به این است که بت پرستان این خرافات و اوهام را به صورت وعده هاى تو خالى از یکدیگر مى گرفتند، و به صورت شایعه و تقلیدهاى بى اساس، بعضى به بعض دیگر القاء مى کردند.

ریشه کلمه