المائدة ٩٧
ترجمه
| المائدة ٩٦ | آیه ٩٧ | المائدة ٩٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْبَیْتَ الْحَرَامَ»: عطف بیانِ کعبه و مراد همه حَرَم است. «قِیَاماً»: قوام. وسیله پایداری و مایه پابرجائی. «الشَّهْرَ الْحَرَامَ»: ماه حرام، که مراد جنس آن، یعنی: ذُوالقعده و ذوالحجّه و المحرّم و رجب است (نگا: مائده / و توبه / ). «الْهَدْیَ»: و «الْقَلآئِدَ»: (نگا: مائده / . «ذلِکَ»: این احترام بدان خاطر است که.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
نکات آیه
روایات و احادیث
۱- کعبه داراى نقشى مهم در قیام و قوام زندگى انسانها (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیماً للناس) برداشت فوق را فرمایش امام صادق (ع) تأیید مى کند که درمورد آیه فوق فرمودند: جعلها اللّه لدینهم و معیشهم.[۱]
۲- کعبه داراى حرمتى خاص و منزلتى بلند در پیشگاه خداوند. (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام)
۳- لزوم حفظ حرمت کعبه و ماههاى حرام (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیماً للناس و الشهر الحرام)
۴- مرکزیت کعبه براى قوام مردمان، لطف الهى به ایشان (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیماً للناس) لحن آیه حکایت از امتنان خداوند بر بندگان دارد.
۵- نقش کعبه و ماههاى حرام در قوام و ثبات جوامع منوط به حفظ حرمت آنها از سوى انسانها است. (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیماً للناس)
۶- کعبه از آن تمامى مردم نه قشر و طایفه اى خاص (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیماً للناس)
۷- ماههاى حرام و قربانیهاى بى نشان و بانشان حج، داراى نقشى خاص در قوام و برپایى جوامع (جعل اللّه الکعبة .... قیماً للناس و الشهر الحرام و الهدى و القلئد) الشهر الحرام و ما بعد آن عطف بر «الکعبة» و در حقیقت آنها نیز مفعول اول براى «جعل» مى باشند و مفعول دوم آن یعنى «قیماً للناس» به قرینه ماقبل حذف شده است.
۸- تأثیر حج در قوام و برپایى جوامع* (جعل اللّه الکعبة ... قیماً للناس و الشهر الحرام و الهدى و القلئد) ماه حرام به قرینه ذکر کعبه و هدى و قلائد بدان جهت مایه قوام جامعه شمرده شده است که مناسک حج در آن واقع مى شود بنابراین «قیماً للناس» در حقیقت
۱- . تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۳۴۶، ح ۲۱۱; تفسیر برهان، ج ۱، ص ۵۰۵، ح ۱. ثمره مناسک حج است.
۹- حجى که عامل قوام و برپایى جوامع نباشد حج واقعى نیست.* (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیماً للناس)
۱۰- نقش اساسى تر کعبه در قوام جامعه نسبت به ماههاى حرام و قربانى حج (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیماً للناس و الشهر الحرام و الهدى و القلئد) تقدیم ذکرى کعبه و نیز حذف «قیماً للناس» نسبت به «الشهر الحرام ...» اشاره به این دارد که نقش ماههاى حرام و قربانى حج و ... در قوام جوامع بواسطه کعبه مى باشد.
۱۱- آگاهى انسانها به علم گسترده خداوند، از اهداف بیان نقش کعبه و ماههاى حرام و قربانى در قوام جامعه (جعل اللّه ... ذلک لتعلموا إنّ اللّه یعلم ما فى السموت و ما فى الارض) «ذلک» مى تواند اشاره به بیان مطالب یاد شده باشد، یعنى خداوند فلسفه ایجاد کعبه و نیز احکام مربوط به آن را بیان کرد تا انسانها بدانند افعال خداوند و احکام او عالمانه و داراى اهدافى والاست و این را نشان و علامتى از علم گسترده خداوند بشمارند.
۱۲- دستیابى اهل ایمان به جامعه اى با قوام در پرتو حراست از حرمت کعبه و انجام مناسک حج، موجب آگاهى آنان به علم گسترده و همه جانبه خداوند. (جعل اللّه ... ذلک لتعلموا إنّ اللّه یعلم ما فى السموت و ما فى الارض) برداشت فوق بر این مبناست که «ذلک» اشاره به خود حقایق بیان شده باشد نه بیان آن حقایق، یعنى آنگاه که انسانها در پرتو احترام به کعبه و ماههاى حرام و انجام مناسک آن به جامعه اى با قوام رسیدند، در مى یابند که خداوند داراى علمى گسترده است.
۱۳- خداوند آگاه به تمامى آنچه در آسمانها و زمین است. (إنّ اللّه یعلم ما فى السموت و ما فى الارض)
۱۴- گزینش کعبه از میان تمامى نقاط زمین براى انجام مناسک حج، نشان آگاهى خداوند به نظام آسمانها و زمین* (جعل اللّه الکعبة ... ذلک لتعلموا إنّ اللّه یعلم ما فى السموت و ما فى الارض) ارتباط عمیق بین جعل کعبه و خصوصیات آن با آگاهى خداوند بر آسمانها و زمین این احتمال را در ذهن ترسیم مى کند که آیه ناظر به ویژگیهاى منطقه اى و جغرافیایى کعبه باشد.
۱۵- فرمان به انجام مناسک حج و محترم شمردن کعبه براى رسیدن به جامعه اى با قوام، فرمانى برخاسته از علم گسترده خداوند (جعل اللّه الکعبة ... ذلک لتعلموا إنّ اللّه یعلم ما فى السموت و ما فى الارض) چون توجه به نقش کعبه و ماههاى حرام و قربانى در قوام جامعه آدمى را به علم خداوند رهنمون مى سازد،الزاماً باید جعل آنها براى تأمین این هدف، عالمانه باشد.
۱۶- آسمانها متعدد هستند. (یعلم ما فى السموت)
۱۷- خداوند خواهان جامعه اى با قوام و استوار براى بندگان خویش (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیماً للناس)
۱۸- جامعه قوام یافته در پرتو تعالیم دین، جامعه اى آماده براى شناخت خداوند و صفات او (قیماً للناس ... یعلم ما فى السموت و ما فى الارض و إنّ اللّه بکل شىء علیم) برداشت فوق بر این اساس است که «ذلک» اشاره به «قیماً للناس» باشد. یعنى هدف از اینکه خداوند مى خواهد جامعه انسانى داراى ثبات باشد این است که زمینه خداشناسى و علم انسانها به اسماء و صفات الهى فراهم آید.
۱۹- تشریع احکام در صلاحیت کسى است که داناى به عالم هستى باشد. (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیماً للناس ... و إنّ اللّه بکل شىء علیم) خصوصیات تشریعى کعبه، ماههاى حرام و قربانى و دیگر مناسک حج و حکمتهاى بیان شده براى آنها، مایه آگاهى به علم گسترده خداوند دانسته شده است و این معنا در صورتى قابل تحقق است که تشریع چنین قوانین از غیر او بر نیاید.
۲۰- همه چیز در حیطه علم گسترده خداوند (و إنّ اللّه بکل شىء علیم)
۲۱- ممنوعیت ورود مشرکان به خانه خدا، سبب نامگذارى آن به بیت اللّه الحرام (جعل اللّه الکعبة البیت الحرام) از امام صادق (ع) نقل شده که در پاسخ سؤال از سبب نامگذارى خانه خدا به بیت اللّه الحرام فرمود: لانه حرم على المشرکین ان یدخلوه.[۲]
موضوعات مرتبط
- آسمان: تعدد آسمان ۱۶ ; نظام آسمان ۱۴
- احکام: تشریع احکام ۱۹
- اماکن مقدّس:۲، ۵
- بیت اللّه الحرام:۲۱
- جامعه: پسندیده ۱۸ ; زمینه قوام جامعه ۱۲ ; عوامل قوام جامعه ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱ ; قوام جامعه ۱۵، ۱۷
- حج: آثار حجّ ۸، ۹، ۱۲ ; فواید قربانى حجّ ۷، ۱۰، ۱۱
- حرم: احکام حرم ۲۱
- خانه همگانى:۶
- خدا: اوامر خدا ۱۵ ; علم خدا ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۲۰ ; لطف خدا ۴ ; مشیت خدا ۱۷
- خداشناسى: زمینه خداشناسى ۱۸
- دین: و عینیّت ۱۸
- زمین: نظام زمین ۱۴
- زندگى: عوامل قوام زندگى ۱، ۴
- علم: آثار علم ۱۱ ; اهمیّت علم ۱۹ ; زمینه علم ۱۲
- قانونگذارى: شرایط قانونگذارى ۱۹
- کعبه: جایگاه کعبه ۶ ; قداست کعبه ۲، ۳، ۵، ۱۲، ۱۴، ۱۵ ; نامگذارى کعبه ۲۱ ; نقش کعبه ۱، ۴، ۵، ۱۰، ۱۱، ۱۲
- ماههاى حرام: فواید ماههاى حرام ۵، ۷، ۱۰، ۱۱ ; قداست ماههاى حرام ۳، ۵
- محرمات:۲۱
- مشرکان: و کعبه ۲۱
- مؤمنان: و جامعه ۱۲
