نوح ١١
| کپی متن آیه |
|---|
| يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْکُمْ مِدْرَاراً |
ترجمه
| نوح ١٠ | آیه ١١ | نوح ١٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یُرْسِلْ»: جواب شرط محذوفی است: إِن تَسْتَغْفِرُوا یُرْسِلِ الْسَّمَآءَ. «السَّمَآءَ»: مراد ابر آسمان، و باران آن است (نگا: المصحف‌المیسّر، روح‌البیان). «مِدْرَاراً»: فراوان و پیاپی. صیغه مبالغه بوده و حال واقع شده است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۴، سوره نوح
- دعوت نوح (عليه السلام ) به اصول سه گانه دين : ((ان اعبدو الله و اتقوه و اطيعون))
- بيان منظور از بعضى گناهان كه با ايمان آمرزيده مى شود (يغفركم من ذنوبكم )
- اشاره به اينكه وسعت آمرزش گناهان به مقدار وسعت ايمان وعمل صالح است .
- شرح مفاد آيه : ((و يؤ خركم الى اجل مسمى ....)) كه مى گويد اگر عبادت و تقوى واطاعت پيشه كنيد خدا اجل غير مسمايتان را تا اجل مسمى تاءخير مى اندازد
- گله و شكايت نوح (ع ) از قومش به خداى متعال
- اثر استغفار از گناهان در رفع مصائب و بلايا و فتح باب نعمت ها
- معناى آيه : ((ما لكم لا ترجون للّه و قارا))
- و بيان احتجاجى كه بر ربوبيّت و معبود بودن خداى تعالى متضمّن است .
- اشاره به وجه اينكه ماه را نور در آسمانها، و خورشيد را چراغ ناميد.
- و مراد از اينكه فرمود شما را چون نبات از زمين رويانيد.
- شكوه دوباره نوح (عليه السّلام ) از اينكه قومش او را نافرمانى كرده از كسى كه مال و فرزند جز زبانش نيفزود پيروى كردند.
- روايتى درباره اينكه استغفار سبب وسعت رزق ونعمت مى شود، مراد از ((لا ترجون للّه وقارا))، تبعت قوم نوح (عليه السّلام ) از اغنياء، بت هاى آن قوم و...
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً «10» يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً «11» وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهاراً «12»
پس گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهيد كه او بسيار آمرزنده است.
آسمان را بر شما ريزش كنان مى‌فرستد. و شما را با اموال و فرزندان يارى مى‌كند و براى شما (از همان آب باران) باغها قرار مى‌دهد و براى شما نهرها جارى مى‌سازد.
نکته ها
«مدرار» از «در» به معناى ريزش فراوان باران است.
در آيات متعدّدى از قرآن ارتباط تنگاتنگ عقيده و عمل فاسد با قحطى و فقر و همچنين عقيده و عمل صالح با رفاه و امنيّت مطرح است.
چنانكه در يك جا مى‌فرمايد: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ» «1» اگر مردم اهل تقوا و ايمان باشند، بركات آسمان را به روى آنان مى‌گشاييم. و در جاى ديگر مى‌فرمايد: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ» «2» مشكلات در خشكى و دريا به خاطر عملكرد مردم است.
هدف انبيا نجات بشر از قهر الهى است. از اول سوره تا اينجا، سه مرتبه سخن از استغفار
«1». اعراف، 96.
«2». روم، 41.
جلد 10 - صفحه 234
شد. آيه سوم: «يَغْفِرْ لَكُمْ»، آيه هفتم: «دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ» و اين آيه: «اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ»
پیام ها
1- از انسان استغفار، از خدا بخشش. اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ... إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً
2- عفو و بخشش، از سنّت هاى الهى است. «كانَ غَفَّاراً»
3- براى دعوت به خير، تشويق معنوى و مادى لازم است. غَفَّاراً ... مِدْراراً
4- آمرزش گناهان، زمينه دريافت الطاف بعدى است. اسْتَغْفِرُوا ... يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً
5- باران، يكى از مهم ترين نعمت‌هاى الهى است. «يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً»
6- يكى از آثار ايمان، بهبود زندگى مادى است. يُرْسِلِ السَّماءَ ... يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ ...
7- گاهى فراوانى مال و فرزند و باغ و آب، يك ارزش و پاداش الهى است.
بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ ... أَنْهاراً
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً «11»
يُرْسِلِ السَّماءَ: بفرستد از آسمان، عَلَيْكُمْ مِدْراراً: براى شما بسيار بارنده و ريزنده پى در پى.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ أَنْ أَنْذِرْ قَوْمَكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ «1» قالَ يا قَوْمِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ «2» أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطِيعُونِ «3» يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَ يُؤَخِّرْكُمْ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذا جاءَ لا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ «4»
قالَ رَبِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمِي لَيْلاً وَ نَهاراً «5» فَلَمْ يَزِدْهُمْ دُعائِي إِلاَّ فِراراً «6» وَ إِنِّي كُلَّما دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصابِعَهُمْ فِي آذانِهِمْ وَ اسْتَغْشَوْا ثِيابَهُمْ وَ أَصَرُّوا وَ اسْتَكْبَرُوا اسْتِكْباراً «7» ثُمَّ إِنِّي دَعَوْتُهُمْ جِهاراً «8» ثُمَّ إِنِّي أَعْلَنْتُ لَهُمْ وَ أَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْراراً «9»
فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً «10» يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً «11» وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهاراً «12» ما لَكُمْ لا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقاراً «13» وَ قَدْ خَلَقَكُمْ أَطْواراً «14»
ترجمه
همانا ما فرستاديم نوح را بسوى قومش كه بيم ده قوم خود را پيش از آنكه بيايد آنها را عذابى دردناك
گفت اى قوم من همانا من براى شما بيم دهنده‌اى هستم آشكارا
كه بندگى كنيد خدا را و بترسيد از او و اطاعت كنيد مرا
مى‌آمرزد براى شما گناهانتان را و تأخير مى‌اندازد هلاك شما را تا مدّت نامبرده شده همانا مدّت نامبرده خدا وقتى كه آمد تأخير افكنده نميشود اگر باشيد كه بدانيد
گفت پروردگارا همانا من خواندم قوم خود را شب و روز
پس نيفزود آنانرا خواندن من مگر گريختن
و همانا من هرگاه خواندم آنها را تا بيامرزيشان قرار دادند انگشتان خود را در گوشهاشان و بسر كشيدند جامه‌هاشان را و پا فشارى كردند و سركشى نمودند سركشى نمودنى
پس همانا من خواندم آنها را به آواز بلند
پس همانا من دعوت را آشكار نمودم براى آنها و پنهان نمودم
جلد 5 صفحه 278
براى آنان پنهان نمودنى
پس گفتم آمرزش بطلبيد از پروردگارتان همانا او است بسيار آمرزنده
ميفرستد بر شما باران پى در پى
و مدد ميكند شما را بمالها و پسران و پديد ميآورد براى شما باغها و پديد ميآورد براى شما نهرها
چيست براى شما كه نميترسيد مر خدا را از جهت عظمت
با آنكه بتحقيق آفريد شما را بطورهاى مختلف با يكديگر.
تفسير
خداوند متعال حضرت نوح را كه اوّل انبياء اولوا العزم است برسالت نزد قوم خود فرستاد تا آنها را بترساند از عذاب خدا در صورت مخالفت از اوامر او قبل از آنكه نازل شود بر آنها و او مأموريّت خود را انجام داد و با كمال ملاطفت بآنها فرمود اى قوم و قبيله من همانا من از جانب خداوند مأمورم كه شما را بترسانم با بيّنه و برهان از عذاب خدا كه بر شما نازل خواهد شد در صورتى كه دست از پرستش بت و ساير اعمال قبيحه خود بر نداريد پس بايد عبادت كنيد خداى يگانه را و از او بترسيد و اطاعت كنيد مرا در آنچه از جانب او براى شما از احكام بيان مينمايم تا خداوند گناهان گذشته شما را بيامرزد و گفته‌اند كلمه من براى تبعيض است تا شامل نشود گناهان آينده آنها را و موجب غرور آنها و جرئت بر معصيت نگردد و ظاهرا من زائده باشد براى تقويت عامل چون لكم فاصله شده و اگر كلمه من هم نبود كلام دلالت بر مغفرت گناهان آينده نداشت و نيز تأخير بيندازد هلاك شما را به اجلهاى معلّقه بر معاصى و بعذاب دنيوى تا برسد اجل حتمى شما كه قابل تأخير نيست چون اين قسم اجل مقدّر الهى وقتى برسد مهلت نميدهد و تأخير نمى‌افتد و اگر شما دانا بوديد ميدانستيد كه اجل معلّق بتوبه و اعمال صالحه دفع ميگردد و اجل حتمى چاره‌اى ندارد و چون آنها نصايح مشفقانه آنحضرت را بسمع قبول تلقّى ننمودند عرضه داشت پروردگارا من آنها را شبانه روز دعوت نمودم ولى مع الاسف نيفزود دعوت من بر سلوك آنها مگر تنفّر و فرار از اطاعت و قبول را و هر چه من خواندم آنها را بسوى تو كه ايمان بياورند و بسبب آن تو از معاصى آنان بگذرى انگشتها در گوشها نهادند و جامه‌ها بر سر كشيدند كه مرا نه بينند و صداى مرا نشنوند و باقى ماندند بر كفر و ضلالت و سركشى
جلد 5 صفحه 279
كردند و عازم شدند بر معصيت ولى باز من بوظيفه خود عمل نمودم و با صوت بلند آنها را خواندم و هر قسم ممكن بود از علنى و سرّى در ارشاد و نصيحت آنها كوتاهى نكردم باين بيانات كه بيائيد توبه كنيد خدا آمرزنده و مهربان است مزارع و باغهاى شما كه خشك شده و از دست رفته بواسطه نيامدن باران و زنان شما كه نازا شده‌اند چنانچه در سوره هود گذشت از رحمت الهى و باران فراوان پى در پى آباد خواهد شد و نهرهاى شما جارى خواهد گرديد مانند آنكه خداوند تازه آنها را بشما عنايت فرموده و اموال شما بفضل الهى زياد ميشود و زنان شما اولاد آور ميگردند و پسرانى كه كمك شما باشند خداوند بشما كرم ميفرمايد چه ميشود شما را كه از عظمت خدا نميترسيد چنانچه قمّى ره از امام باقر عليه السّلام در ذيل اين آيه نقل نموده و اهل لغت تصريح نموده‌اند كه رجاء در اينجا بمعناى خوف است و اگر اين تصريحات نبود رجاء بمعناى اعتقاد انسب بود و وقار بمعناى ثبات يعنى چرا معتقد به ثبات خدا نسبت بمواعيدش نيستيد و بعضى هم گفته‌اند و اطوار در روايت قمّى ره باختلاف اهواء و ارادات و مشيّات تفسير شده و بعضى آنرا بأطوار خلقت از خاك و نطفه و علقه و مضغه و عظام و لحوم و خلق آخر كه دلالت بر عظمت قدرت حق دارد تفسير نموده‌اند و ظاهرا اعمّ از اينها و احوال مختلفه و عوارض طاريه تا آخر عمر باشد و اللّه اعلم.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يُرسِل‌ِ السَّماءَ عَلَيكُم مِدراراً «11»
ميفرستد براي شما از عالم بالا باران پي در پي. يكي از عقوبات معاصي قطع باران است که موجب هلاكت ميشود در خشكسالي رودخانه‌ها و نهرها و چشمه‌ها خشك ميشود گياه از زمين روئيده نميشود و اشجار از ثمر ميافتد و هوا كثيف ميشود حيوانات تلف ميشوند حتي بسا يكديگر را ميخورند که معروف است:
زماني که آدم خوري باب گشتبرگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 11)- «تا بارانهای پربرکت آسمان را پی در پی بر شما فرو فرستد» (یرسل السماء علیکم مدرارا).
خلاصه هم باران رحمت معنوی و هم باران پربرکت مادی او شما را فرا می‌گیرد.
نکات آیه
۱ - وعده نوح(ع) به قوم خود، مبنى بر ریزش باران فراوان و پى درپى بر آنان، در صورت استغفار و ایمان آوردن آنان (فقلت استغفروا ربّکم ... یرسل السماء علیکم مدرارًا) یکى از معانى «سماء»، باران است (صحاح) و در این آیه شریفه در همین معنا به کار رفته است. «مدراراً» به معناى ریزش فراوان و پى درپى است.
۲ - استغفار و ایمان، از عوامل نزول باران و فزونى نعمت ها است. (استغفروا ربّکم ... یرسل السماء علیکم مدرارًا)
۳ - کفر و گناه، از عوامل خشک سالى و سلب نعمت ها است. (استغفروا ربّکم ... یرسل السماء علیکم مدرارًا)
۴ - تأثیر استغفار و ایمان، در تحولات طبیعت و واکنش جهان مادى در برابر عقاید و رفتار انسان ها (استغفروا ربّکم ... یرسل السماء علیکم مدرارًا)
۵ - باران فروان و پى درپى، از نعمت هاى بزرگ الهى براى بشر (یرسل السماء علیکم مدرارًا) یادآورى نزول باران، به عنوان نخستین ثمره استغفار و ایمان، بیانگر برداشت یاد شده است.
موضوعات مرتبط
- استغفار: آثار استغفار ۱، ۲، ۴
- ایمان: آثار ایمان ۱، ۲، ۴
- باران: زمینه بارش باران ۲; وعده باران ۱
- خشکسالى: عوامل خشکسالى ۳
- طبیعت: زمینه تحولات طبیعت ۴
- عقیده: آثار عقیده ۴
- عمل: آثار عمل ۴
- قوم نوح: وعده به قوم نوح ۱
- کفر: آثار کفر ۳
- گناه: آثار گناه ۳
- نعمت: زمینه نعمت ۲; عوامل سلب نعمت ۳; مراتب نعمت ۵; نعمت بزرگ ۵; نعمت وفور باران ۵
- نوح(ع): قصه نوح(ع) ۱; وعده هاى نوح(ع) ۱
منابع
