الأحقاف ٢٨

فَلَوْ لاَ نَصَرَهُمُ‌ الَّذِينَ‌ اتَّخَذُوا مِنْ‌ دُونِ‌ اللَّهِ‌ قُرْبَاناً آلِهَةً بَلْ‌ ضَلُّوا عَنْهُمْ‌ وَ ذٰلِکَ‌ إِفْکُهُمْ‌ وَ مَا کَانُوا يَفْتَرُونَ‌

ترجمه

پس چرا معبودانی را که غیر از خدا برگزیدند -به گمان اینکه به خدا نزدیکشان سازد- آنها را یاری نکردند؟! بلکه از میانشان گم شدند! این بود نتیجه دروغ آنها و آنچه افترا می‌بستند!

|پس چرا كسانى را كه جز خدا براى تقرب، به خدايى گرفته بودند ياريشان نكردند، بلكه از نظرشان ناپديد شدند؟ و اين بود [نتيجه‌ى‌] دروغ آنها و آنچه افترا مى‌بستند

پس چرا آن كسانى را كه غير از خدا، به منزله معبودانى، براى تقرّب [به خدا] اختيار كرده بودند، آنان را يارى نكردند بلكه از دستشان دادند؟ و اين بود دروغ آنان و آنچه برمى‌بافتند.

پس چرا جز خدا معبودانی که به آنها تقرب می‌جستند هیچ آنها را یاری نکردند؟ بلکه از نظرشان محو و نابود شدند؟ و این خدایی آن بتها سخنان بی حقیقت و دروغی بود که خود می‌بافتند.

پس چرا معبودانی که به جای خدا انتخاب کردند به گمان اینکه آنان را به خدا نزدیک کند، آنان را [هنگام نزول عذاب] یاری نکردند بلکه [گم شده] از دستشان رفتند، و این بود [سرانجام و نتیجه] دروغشان و آنچه را همواره افترا می زدند.

از چه روى آن خدايانى كه سواى اللّه براى تقرب، به خدايى گرفته بودند ياريشان نكردند، بلكه از نظرشان گم شدند؟ اين است دروغ و افترايشان.

پس چرا کسانی که به جای خداوند به پرستششان گرفته بودند، که مایه تقربشان شود، یعنی آن خدایان یاریشان ندادند؟ بلکه از دید آنان گم و گور شدند، و این است افترای ایشان و آنچه بر می‌ساختند

پس چرا آنهايى- خدايانى- كه به جاى خدا براى تقرب [به خدا] به خدايى گرفتند آنان را يارى نكردند؟ بلكه از آنان گم شدند، و اين بود [سرانجام‌] دروغ و بافته‌هاى آنان.

پس چرا آن معبودهائی که سوای الله برای نزدیکی به الله، به خدائی گرفته بودند، (در این لحظات سخت و حسّاس) یاریشان نکردند؟! (نه تنها آنان را یاری ندادند) بلکه از ایشان گم و گور شدند! این (چیزی که بر سرشان آمد نتیجه‌ی) دروغ و افترای ایشان بود.

پس چرا کسانی را که فروتر از خدا را، به منزله‌ی معبودانی، برای تقرّب (به خدا) اختیار کرده بودند، آنان را یاری نکردند، بلکه از آنان پنهان شدند؟ و این بود دروغشان و آنچه به گزاف برمی‌بافته‌اند.

پس چرا یاریشان نکردند آنان که برگرفتند جز خدا برای نزدیک شدن به خدا خدایانی بلکه گم شدند از ایشان و این است دروغ ایشان (تهمت ایشان) و آنچه بودند دروغ می‌آوردند

الأحقاف ٢٧	آیه ٢٨	الأحقاف ٢٩
سوره : سوره الأحقاف نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«فَلَوْ لا»: پس چرا؟ از چه روی؟ «قُرْبَاناً»: برای تقرّب و نزدیکی به خدا. مفعول‌له، یا حال است. «آلِهَةً»: مفعول دوم (إِتَّخَذُوا) است و مفعول اوّل آن محذوف است که (آلِهَةً) است. یعنی إِتَّخَذُوا آلِهَتَهُمْ ... آلِهَةً.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ اتَّقُوا يَوْماً لاَ تَجْزِي‌ نَفْسٌ‌... (۲)

تفسیر

• آيات ۲۱ - ۲۸ سوره احقاف
• اقوال مختلف درباره اينكه ((احقاف )) در كجا واقع است ؟، و توضيح گفتگوى هود (ع )با قوم عاد
• عذاب قوم عاد و انقراض آنان
• معناى اينكه فرمود قوم عاد متمكن بودند و سمع و ابصار و افئده آنان و نيز آلهه اى كه مى پرستيدند در جلوگيرى از عذاب سودشان نبخشيد
• آيات ۲۹ - ۳۵ سوره احقاف
• بيان آياتى كه استماع قرآن به وسيله عده اى از جن و باز گشتشان بسوى جنيان و دعوت كردنشان بسوى پيامبر اسلام (ص ) را حكايت مى كند
• معناى ((اولواالعزم )) و اقوال مختلف درباره تعداد انبياى اولواالعزم (عليهم السلام ) واينكه چه كسانى هستند
• (رواياتى درباره استماع قرآن بوسيله جن و ايمان آوردنشان و...، و درباره انبياىاولواالعزم )
• تعداد انبياء اولوالعزم از زبان ائمه اطهار عليه السلام

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- ناتوانى معبودهاى مشرکان، از یارى آنان به هنگام نزول عذاب (فلولا نصرهم الذین اتّخذوا من دون اللّه قربانًا ءالهة) ارتباط این آیه با آیات پیشین - که در زمینه نزول عذاب مى باشد - گویاى برداشت یاد شده است.

۲- توبیخ مشرکان از سوى خداوند، به خاطر پرستش موجوداتى ناتوان و بى تأثیر در سرنوشتشان (فلولا نصرهم الذین اتّخذوا من دون اللّه قربانًا ءالهة)

۳- معبود راستین، قادر به نجات انسان در همه شرایط دشوار (فلولا نصرهم الذین اتّخذوا من دون اللّه قربانًا ءالهة) مفهوم آیه، گویاى برداشت یاد شده است.

۴- اعتقاد مشرکان به نقش معبودهاى خویش، در تقرب آنان به خداوند (اتّخذوا من دون اللّه قربانًا ءالهة)

۵- اعتقاد مشرکان به حقیقتى برتر از معبودهاى خود، به عنوان خداى هستى (اتّخذوا من دون اللّه قربانًا ءالهة) در معناى «قرباناً» و تقرب، این معنا نهفته است که باید طرفى وجود داشته باشد که به او تقرب جسته شود; یعنى، آلهه متعدد، تنها از آن جهت مورد پرستش قرار گرفته بودند که وسیله تقرب به خداى اصلى تلقى مى شدند.

۶- ظهور پوچى و بى اثرى معبودهاى مشرکان، به هنگام نزول عذاب الهى (بل ضلّوا عنهم) «ضلّوا عنهم» کنایه از وجود بى خاصیتى است که معدوم به شمار مى آید.

۷- تنها خداى یگانه هستى، حاضر در همه صحنه ها و قادر به یارى انسان (فلولا ... اتّخذوا من دون اللّه ... بل ضلّوا عنهم) برداشت بالا با استفاده از مفهوم آیه به دست مى آید; زیرا این آیه به مشرکان تعریض دارد که چرا خدایانى را پرستیدند که به هنگام نیاز، بدان ها دسترسى نداشته و آنها را گم کنند و چرا رو به خدایى نیاورده اند که همه جا هست و هیچ مکانى از او خالى نیست؟

۸- شرک، دروغ و افترا به خداوند است. (اتّخذوا من دون اللّه ... و ذلک إفکهم و ما کانوا یفترون) «ذلک» اشاره به اتخاذ آلهه است - که از «اتّخذوا من دون اللّه» استفاده مى شود - و «إفک» در آیه شریفه مصداقى جز شرک و وسیله تقرب قرار دادن آلهه ندارد.

۹- تنها ماندن مشرکان در طوفان عذاب، بازتاب دروغ ها و افتراهایشان به خداوند (بل ضلّوا عنهم و ذلک إفکهم) چنانچه «ذلک» اشاره به عدم نصرت مشرکان از سوى آلهه باشد - که از مضمون صدر آیه استفاده مى شود - و بعد از «ذلک» کلمه اى در تقدیر باشد; یعنى، «ذلک أثر إفکهم» مى توان به نکته یاد شده پى برد.

۱۰- واسطه نبودن هیچ چیزى به عنوان معبود میان خدا و انسان (فلولا نصرهم الذین اتّخذوا من دون اللّه قربانًا ءالهة ... و ذلک إفکهم و ما کانوا یفترون) از جمله «إتّخذوا...» استفاده مى شود که وسیله قرار دادن چیزى به عنوان آلهه براى تقرب به خداوند، کارى باطل و غیر مجاز است.

موضوعات مرتبط

• افترا: افترا به خدا ۸; کیفر افترا به خدا ۹
• انسان: امداد به انسان ۷; نفى واسطه میان انسان و خدا ۱۰
• تقرب: تقرب به خدا ۴; عوامل تقرب ۴
• خدا: اختصاصات خدا ۷; امدادهاى خدا ۷; حضور خدا ۷; سرزنشهاى خدا ۲; قدرت خدا ۷
• شرک: پوچى شرک ۸; حقیقت شرک ۸
• عذاب: آثار عذاب ۶; بى یاورى اهل عذاب ۱; موجبات طوفان عذاب ۹
• مشرکان: بى یاورى مشرکان ۹; خداشناسى مشرکان ۵; سرزنش مشرکان ۲; عذاب مشرکان ۱; عقیده مشرکان ۴، ۵
• معبودان باطل: پوچى معبودان باطل ۶; عجز معبودان باطل ۱، ۲; نقش معبودان باطل ۴
• معبودراستین: نجات بخشى معبودراستین ۳; ویژگیهاى معبودراستین ۳