بَطْش
«بَطْش» (بر وزن فرش) چنان که «راغب» در «مفردات» مى گوید: به معناى «گرفتن چیزى است با قدرت» و در اینجا با کلمه «اَشَدّ» نیز همراه شده که نشانه قدرت و نیروى بیشترى است; و گاه به معناى جنگ و ستیز آمده است، و از آنجا که هنگام مجازات، قبلاً مجرم را با قدرت مى گیرند، این کلمه به معناى مجازات نیز آمده است.
ریشه کلمه
- بطش (۱۰ بار)
قاموس قرآن
اخذ به شدّت [بروج:12]، راستى اخذ (انتقام، عذاب) پروردگارت سخت است، بطش خود به شدّت دلالت دارد چون با شديد توصيف شود، مزيد شدّت را مىرساند. طبرسى و جوهرى و قاموس آن را شدّت اخذ معنى كردهاند راغب اخذ به صلابت گفته است نا گفته نماند: قدرت و توانائى لازمه اخذ به شدّت است لذا در آيه [زخرف:8]، در معنى لازم به كار رفته است يعنى: كسانى را كه اهل مكّه قويتر و نيرومندتر بودند هلاك كرديم، همچنين آيه 36 از سوره ق. بطش قهراً به معنى انتقام و عذاب هم به كار مىرود زيرا اين هر دو مصداق اخذ به شدّتاند [دخان:16]، روزى اخذ مىكنيم، انتقام مىكشيم انتقام بزرگ را. [قمر:36]، لوط از اخذ و عذاب ما آنها را ترسانيد. [شعراء:130]، به نظر مىآيد كه مراد از بطش انتقام و تنبيه است و آنها انتقام عادلانه نداشتند لذا هود به آنها گفت: چون انتقام گرفتيد مانند ستمگران انتقام مىكشيد اندازه جرم را مراعات نمىكنيد.
