فَافْسَحُوا
ریشه کلمه
قاموس قرآن
جا گشادن.«فَسَحَ لَهُ فِى الْمَجْلِسِ: وَسَّعَ وَ فَرَّجَ...» در نهج البلاغه خطبه 181.فرموده:« وَ اَنْتُمْ سالِموُنَ فِى الصِّةِ قَبْلَ السُّقْمِ و َ فِى الْفُسْحَةِ قَبْلَ الضّيقِ» شما سلامت ايد.در صحت هستيد پيش از مرض و در وسعت هستيد پيش از تنگى. [مجادله:11]. آيه شريفه در بيان يك وظيفه اخلاقى است و روشن مىكند كه مسلمانان درمحضر رسول خدا«صلى اللَّه عليه و آله» طورى مى نشستند كه به تازه واردان جا نمىماند مأمور شدند به ديگران نيز جا بگشايندكه همه از مجلس استفاده كنند. چنانكه در مجمع نقل شده. «تَفَسَّحوُا فِى الْمَجالِسِ» يعنى در مجالس جا بازكنيد تا ديگران نيز بنشينند «يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ» تا خدا براى شما از هر حيث در دنيا و آخرت وسعت بدهد، اينكه بعضى گفتهاند: تا خدا در بهشت براى شما وسعت دهد. ظاهراً دليلى ندارد و حمل بر عموم اولى است. «وَاِذا قيلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا» و چون گفته شود برخيزيد، برخيزيد «نشز» به معنى برخاستن است ظاهراً مراد آن است: چون به شما گويند برخيزيد و برويد مجلس تمام شد. يا ديگران نيز استفاده كنند. برخيزيد و برويد. بعضى از بزرگان فرمودهاند: نشوز آن است كه شخص از جاى خويش برخيزد تا ديگرى در جاى وى بنشيند زيرا كه او محترم و قابل تعظيم است. در اين صورت مراد آن است كه جاى خويش را بديگران بدهيد ولى اين ظاهرا مراد از آيه نيست. فسح فقط سه بار در قرآن آمده كه گفته شد.
