مَعَايِش
«مَعایِش» از مادّه «عَیْش» جمع «مَعِیشة» وسیله و نیازمندى هاى زندگى انسان است، که گاهى خود به دنبال آن مى رود، و گاهى آن، به سراغ او مى آید. گرچه بعضى از مفسران کلمه «معایش» را تنها به زراعت و گیاهان و یا خوردنى ها و نوشیدنى ها تفسیر کرده اند، ولى پیدا است، مفهوم لغت کاملاً وسیع است و تمام وسائل حیات را شامل مى شود.
ریشه کلمه
- عيش (۸ بار)
قاموس قرآن
زندگى [حاقة:21]. [قارعة:7]. او در يك زندگى پسنديدهاى است. راغب گفته: عيش زندگى مخصوص به حيوان است (اعم از انسان و حيوان) و آن از حيات اخّص است كه حيات در خدا و فرشته و حيوان به كار مىرود. معاش و معيشت هر دو مصدراند مثل [طه:124]. هر كه از ياد من اعراض كند براى اوست زندگيى تنگ. معيشت گاهى اسم است و به طعام و شراب و غيره كه وسيله زندگىاند گفته مىشود. عبارت قاموس چنين است: «المعيشة التى تعيش بها من المطعم و المشرب و ما يكون به الحياة و مايعاش به او فيه» در آيه [زخرف:32]. مراد وسائل زندگى و يا استعدادهاى آدميان است كه آنها نيز وسائل زندگىاند رجوع شود به «سخر» ذيل آيه فوق. جمع معشيت معايش است [اعراف:10]. در آيه [نباء:11]. معاش را مصدر گرفته و مضاف مقدّر كردهاند مثل «وقت معاش» و نظير آن ولى مىشود آن را اسم زمان گرفت يعنى: شب را لباس و زمان ستر قرار داديم كه با ظلمت خود اشياء را مىپوشاند و مردم را به استراحت مجبور مىكند و روز را زمان زندگى قرار داديم كه از فضل خدا روزى بجوئيد. مثل [فرقان:47]. در الميزان فرموده: معاش در آيه اسم زمان يا مكان است.
