يَخْتَص
ریشه کلمه
- خصص (۴ بار)
قاموس قرآن
اختصاص به معنى ويژه شدن است. در مجمع ذيل آيه 105 بقره مىگويد: اختصاص به چيزى، آن است كه در آن تنها باشد و ضدّ آن اشتراك است. راغب نيز چنين گفته است. * [بقره:105] اختصاص چنانكه در اقرب الموارد تصريح لازم و متعدى هر دو آمده است و در آيه فوق متعدى به كار رفته يعنى: خدا هر كه را خواهد به رحمت خويش مخصوص مىكند. همچنين است آيه 74 آل عمران . * [انفال:25] «خاصّه» ضدّ عامّه و درباره چيزى است كه به فردى يا به قومى مخصوص باشد و آن در آيه فوق، مفعول مطلق و يا حال است از «اَلَّذينَ ظَلَمُوا» و تاء آن گفتهاند براى مبالغه است مثل رواية (اقرب) يعنى: بترسيد از فتنهاى كهتنها بر ستمگران نمىرسد بلكه عموم را فرا مىگيرد. * [حشر:9] خصاصه به معنى فقر و احتياج است طبرسى فرمايد: اصل آن از اختصاص است گويا انسان در شىء محتاج اليه منفرد و مخصوص مىشود و گويند اصل آن به معنى شكاف و روزنه است مثل «القمر بدامن خصاص الغيم» يعنى ماه از شكاف ابر آشكار شد. در اقرب گويد: خصاص هر خلل و خرقى است كه در درب و پرده و غيره باشد و مفرد آن خصاصه است. معنى آيه چنين مىشود: ديگران را بر نفس خود ترجيح مىدهند و اختيار مىكنند هر چند خود محتاج و فقير باشند. مادّه خصص در قرآن كريم فقط در چهار محل فوق آمده است.
