الجاثية ١٤
ترجمه
| الجاثية ١٣ | آیه ١٤ | الجاثية ١٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَغْفِرُوا»: ببخشند و صرف نظر کنند و گوش به اذیّت و آزار کافران و مشرکان ندهند (نگا: احزاب / ، حجر / ، زخرف / ). در این صورت مراد یک دستور اخلاقی در برخورد با کفّار و مشرکان و بی‌دینان است و از مسلمانان برای همیشه خواسته می‌شود در برابر چنین افرادی، بی‌اعتناء بوده و برای بیدار ساختن و جلب ایشان به اسلام، بزرگوارانه و صبورانه عمل کنند، و اجر خود را از خدا بخواهند. یا این که مراد در یک مقطع خاصّ زمانی همچون سالهای نخستین دعوت در مکّه است که هنوز مسلمانان اجازه مقابله و مقاتله با مشرکان را نداشتند. البتّه چنین شرائطی در طول تاریخ برای مسلمانان به صورت فردی یا جمعی تکرار می‌گردد. فعل مضارع (یَغْفِرُوا) به منزله امر یعنی (إِغْفِرُوا) است. جواب امر مقدّر و اصل آن چنین است: قُلْ لِلَّذِینَ آمَنُوا اغْفِرُوا یَغْفِرُوا (نگا: اسراء / ، ابراهیم / ). «أَیَّامَ اللهِ»: (نگا: ابراهیم / . مراد مصائب و وقائعی است که خدا بر سر ملّتهای پیشین آورده است (نگا: یونس / . برخی (أَیَّامَ اللهِ) را روز قیامت معنی کرده‌اند (نگا: نمونه، المیزان).
تفسیر
نکات آیه
۱ - خداوند مؤمنان مکه را به صبر در برابر حرکات ناشایست مشرکان و عفو از خطاکارى آنان فرمان داد. (قل للذین ءامنوا یغفروا للذین لایرجون أیّام اللّه) با توجه به این که این آیات در مکه نازل شده، به دست مى آید که این فرمان در مقطع قبل از هجرت بوده است و منظور از «الذین لایرجون...» مشرکان اند.
۲ - دستیابى به اهداف دینى، محتاج به صبر و شکیبایى و پرهیز از حرکت هاى شتابزده است. (اللّه الذى سخّر لکم ... و سخّر لکم ما فى السموت ... قل للذین ءامنوا یغفروا)
۳ - پیامبر(ص)، راهنما و راهبر مؤمنان در حوزه اندیشه و رفتار (تلک ءایت اللّه نتلوها علیک ... قل للذین ءامنوا یغفروا)
۴ - مسلمانان در مکه، مواجه با حرکت هاى ایذایى و خصمانه مشرکان و در اندیشه مقابله با آنان (قل للذین ءامنوا یغفروا للذین لا یرجون أیّام اللّه) فرمان الهى به غفران و چشم پوشى، از دو واقعیت تاریخى خبر مى دهد: ۱- حرکت هاى ایذایى مشرکان مکه; ۲- راه یافتن اندیشه انتقام و مقابله به مثل در ذهن مؤمنان.
۵ - رهنمود الهى به مؤمنان، براى پرهیز از درگیرى با جبهه کفر پیش از استحکام قوا و اقتدار کامل * (قل للذین ءامنوا یغفروا للذین لایرجون أیّام اللّه) با توجه به مکى بودن آیه و شرایط سخت و امکانات محدود مؤمنان در آن مقطع، از آیه شریفه استفاده مى شود که فرمان شکیبایى و پرهیز از درگیرى، ناظر به شرایط ویژه آن مقطع تاریخى بوده است.
۶ - «أیام اللّه»، روزهاى ظهور عینى حاکمیت و اقتدار خداوند و انتقام از کافران (لایرجون أیّام اللّه لیجزى قومًا) از اضافه «ایّام» به «اللّه»، استفاده مى شود که روزهاى مورد نظر، ایّام ویژه اى است که با سایر روزها تفاوت دارد و اراده الهى در آن ظهور و بروز خاصى مى یابد. با توجه به جمله «لیجزى...» ممکن است چنین برداشت شود که «أیّام اللّه» روزهایى است که خداوند از کافران انتقام مى گیرد.
۷ - ناباورى کافران به روزهاى تحقق وعده ها و وعیدهاى خداوند، عامل حق ستیزى آنان * (یغفروا للذین لایرجون أیّام اللّه) از این که خداوند از مشرکان و حالت روحى شان با عنوان «لایرجون أیّام اللّه» یاد فرموده; استفاده مى شود که ایمان نداشتن آنان به وعده ها و وعیدهاى خداوند، عامل ستیزه گرى آنان با مؤمنان بوده است.
۸ - مؤمنان، امیدوار به «أیّام اللّه» و آرزومند تحقق و فرارسیدن آن (قل للذین ءامنوا یغفروا للذین لایرجون أیّام اللّه) از تقابل میان «الذین آمنوا» با «الذین لایرجون...»، استفاده مى شود که مؤمنان برخلاف کافران امیدوار به «أیّام اللّه» بوده و آرزومند تحقق آن مى باشند.
۹ - خداوند، پاداش دهنده و مجازات کننده ملت ها، براساس عملکرد خود آنان (لیجزى قومًا بما کانوا یکسبون) «قوماً» ممکن است به تمامى ملت ها (اعم از مؤمن و کافر) نظر داشته باشد.
۱۰ - باور مؤمنان به مجازات حتمى کافران از سوى خداوند، مانع اقدام هاى شتابزده آنان در مقابله با کافران (یغفروا ... لیجزى قومًا بما کانوا یکسبون) «لام» در «لیجزى» براى تعلیل است و فلسفه امر به خویشتن دارى مؤمنان در برابر کافران را بیان مى کند.
۱۱ - استمرار و اصرار ملت ها بر انحراف و حق ستیزى، عامل مجازات آنان از سوى خداوند (لیجزى قومًا بما کانوا یکسبون) تعبیر «کانوا یکسبون» استمرار را مى رساند و برداشت بالا در صورتى استفاده مى شود که «قوماً» نظر به کافران و منکران «أیّام اللّه» داشته باشد.
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴
- اقوام: آثار حق ستیزى اقوام ۱۱; عوامل کیفر اقوام ۱۱
- امیدوارى: امیدوارى به ایام الله ۸
- ایام الله: نقش ایام الله ۶
- ایمان: آثار ایمان ۱۰; آثار بى ایمانى ۷
- پاداش: هماهنگى پاداش با عمل ۹
- حق: اصرار بر حق ستیزى ۱۱; عوامل حق ستیزى ۷
- خدا: اقتدار خدا ۶; انتقامهاى خدا ۶; اوامر خدا ۱; بى ایمانى به وعده هاى خدا ۷; بى ایمانى به وعیدهاى خدا ۷; پاداشهاى خدا ۹; توصیه هاى خدا ۵; ظهور حاکمیت خدا ۶; کیفرهاى خدا ۹، ۱۰
- دیندارى: شرایط دیندارى ۲; صبر در دیندارى ۲
- صبر: آثار صبر ۲
- عجله: اجتناب از عجله ۲
- کافران: اجتناب از مقابله با کافران ۵; انتقام از کافران ۶; حتمیت کیفر کافران ۱۰; حق ستیزى کافران ۷; موانع تعجیل در مبارزه با کافران ۱۰
- کیفر: هماهنگى کیفر با گناه ۹
- گمراهى: اصرار بر گمراهى ۱۱
- مؤمنان: آرزوى مؤمنان ۸; امیدوارى مؤمنان ۸; ایمان مؤمنان ۱۰; توصیه به مؤمنان ۵; هدایت مؤمنان ۳
- محمد(ص): نقش محمد(ص) ۳; هدایتگرى محمد(ص) ۳
- مسلمانان مکه: اذیت مسلمانان مکه ۴; دشمنى با مسلمانان مکه ۴; صبر مسلمانان مکه ۱
- مشرکان: اذیتهاى مشرکان ۴; دشمنى مشرکان ۴
- مشرکان مکه: خطاى مشرکان مکه ۱; عفو از مشرکان مکه ۱
- نظام جزایى :۹
