طه ٩٥

قَالَ‌ فَمَا خَطْبُکَ‌ يَا سَامِرِيُ‌

ترجمه

(موسی رو به سامری کرد و) گفت: «تو چرا این کار را کردی، ای سامری؟!»

|گفت: اى سامرى! اين چه كارى بود كه كردى

[موسى‌] گفت: «اى سامرى، منظور تو چه بود؟»

آن‌گاه موسی گفت: ای سامری این فتنه چه بود که تو برپا کردی؟

[موسی] گفت: ای سامری! سبب کار [بسیار خطرناک] تو چه بود؟

گفت: و تو اى سامرى، اين چه كارى بود كه كردى؟

[سپس رو به سامری کرد و] گفت ای سامری کار و بار تو چیست؟

گفت: اى سامرى، اين چه كار- فتنه بزرگ- است كه كردى؟

(موسی) گفت: (امّا تو) ای سامری! این کار خطرناک چیست که از تو سر زده است؟

(موسی) گفت: «سامری! پس هدف مهم تو (از این کار) چه بود؟»

گفت پس چیست کار تو ای سامری‌

طه ٩٤	آیه ٩٥	طه ٩٦
سوره : سوره طه نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«خَطْب»: امر خطیر. کار خطرناک و عظیم (نگا: یوسف / ، حجر / ).

تفسیر

• آيات ۸۰ - ۹۸ سوره طه
• بيان آيات مربوط به آخرين فصل از داستان موسى (عليه السلام )
• معناى آيه :((و انى لغفار لمن تاب و آمن و عمل صالحا ثم اهتدى ((
• بيان مراد از اضافه كردن قيد ((ثم اهتدى (( برايمان به خدا وعمل صالح
• بخش ديگرى از داستان موسى (ع ): رفتن به كوه طور، گوساله پرستى بنىاسرائيل و...
• معناى پاسخ سامرى از بازخواست موسى (قال بصرت بمالم يبصروا به ...)
• وجوه مختلفى كه مفسرين در معناى (بصرت بمالم يبصروا...) گفته اند
• حضرت موسى (ع ) براى پيامبرى مجازاتى شديد در نظر مى گيرد
• سرنوشت خداى ساختگى سامرى !
• بحث روايتى
• روايتى كه بنابرآن مقصود از جمله : ((ثم اهتدى (( در آيه : ((و انى لغفار لمن تاب...(( ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) است
• بيان عدم اختصاص آيه بنى اسرائيل و رد كلام آلوسى در روح المعانى
• اشاره به سه معناى ((ولايت (( و اينكه مراد از ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) كدامين است
• روايت مفصلى در داستان سامرى و گوساله پرستى بنىاسرائيل از تقسير قمى
• حديثى از ابن عباس در نقل جريان سامرى و نقد حديث
• روايتى در ذيل آيه (اشربوا فى قلوبهم العجل بكفرهم ) كه متضمن مطالب عجيبى است
• روايتى درباره سامرى و برداشتن او خاك را از پاى اسب جبرئيل و اشكالاتى كه به آن وارد است
• جز مخالف با كتاب خدا حجيت ندارد
• روايات آحاد حتى در صورت صحت سند در غير احكام شرعيه حجيت ندارند
• نقد رواياتى كه صداى گوساله سامرى را مستند به خدا و آزمايش الهى مى دانند

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - موسى(ع)، پس از توبیخ بنى اسرائیل و برخورد شدید با هارون(ع) با مشاهده دخالت مستقیم سامرى در گوساله پرستى بنى اسرائیل، به بازخواست و محاکمه او پرداخت. (قال فما خطبک یسمرىّ)

۲ - پرسش از انگیزه و هدف سامرى در ساختن گوساله زرّین و گمراه ساختن مردم، از موارد بازخواست موسى(ع) از سامرى (فما خطبک یسمرىّ ) «خطب» - نزد برخى لغت دانان - به معناى «سبب الأمر» است (لسان العرب). زمخشرى آن را به معناى «طلب» دانسته است. در نتیجه «ماخطبک»; یعنى، سبب کار تو یا مطلوب و خواسته تو چه بوده است؟ معانى «شأن» و «أمر» نیز از جمله معانى ذکر شده براى این کلمه است (قاموس).

۳ - لزوم تحقیق در باره انحرافات فکرى و عقیدتى مردم و شناخت علل و زمینه هاى آن (قال فما خطبک یسمرىّ ) مسلّم است که عمل سامرى، کارى انحرافى، محکوم و مخالف با زیربناى اعتقادى موسى(ع) بوده است; ولى در عین حال آن حضرت با سؤال از کار او، در صدد یافتن انگیزه ها و زمینه هاى آن بود تا با کشف آن، راه را براى ریشه کن ساختن انحرافات هموار سازد.

۴ - موسى(ع)، فردى نترس و داراى اراده اى قوى و همتى والا (قال یقوم ... قال یهرون ... قال فما خطبک یسمرىّ ) موسى(ع)، پس از بازگشت از میقات، یک تنه و با استیضاح رئیس، مرئوس، فرد و گروه، با جوّ حاکم و غالب بر بنى اسرائیل درافتاد و با همه آنان از موضع قدرت سخن گفت. این برخورد، برخاسته از نیرویى وابسته به قدرت لایزال الهى بود.

موضوعات مرتبط

• بنى اسرائیل: تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۲; سرزنش بنى اسرائیل ۱; عوامل گمراهى بنى اسرائیل ۲; عوامل گوساله پرستى بنى اسرائیل ۱
• سامرى: اضلال سامرى ۲; انگیزه مجسمه سازى سامرى ۲; قصه سامرى ۱ ، ۲; مؤاخذه سامرى ۱، ۲; نقش سامرى ۱
• گمراهى: ریشه یابى عوامل گمراهى ۳
• موسى(ع): اراده موسى(ع) ۴; روش برخورد موسى(ع) ۱; سرزنشهاى موسى(ع) ۱; شجاعت موسى(ع) ۴; فضایل موسى(ع) ۴; قدرت موسى(ع) ۴; قصه موسى(ع) ۱، ۲; موسى(ع) و هارون(ع) ۱
• هارون(ع): قصه هارون(ع) ۱