الصافات ١٨٢
ترجمه
| الصافات ١٨١ | آیه ١٨٢ | الصافات ١٨٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْحَمْدُ لِلّهِ ...»: (نگا: فاتحه / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۴۹ - ۱۸۲ سوره صافات
- ردّ اعتقاد مشركين به دختر داشتن خدا و خويشاوندى بين او و جنّ
- رد اعتماد مشركين مبنى بر اينكه جن اولاد خداوند هستند
- توضيحى درباره استثناى عباد مخلصين در آيه : سبحان الله عما يصفون الا عباداللهالمخلصين
- و اينكه چرا خدا از وصف واصفان جز وصف عباد مخلصين منزه است
- بيان مفاد آيه : فانكم و ما تعبدون ما انتم عليه بفاتنين الا منهوصال الجحيم
- ردّ و ابطال پندار مشركين درباره اينكه ملائكه دختران خدايند، با بيان موقف و موقعيتملائكه در عالم خلقت واعمال صادره از ايشان
- مقصود از اينكه انبياء عليهم السلام منصور هستند و جند خدا غالبند
- چند روايت در ذيل آيه : و انا لنحن الصافون ...
نکات آیه
۱ - همه ستایش ها، از آنِ خداوند است. (الحمد للّه) «ال» در «الحمد للّه» به اصطلاح، جنسیه بوده و مفید استغراق است; یعنى، «کلّ حمد للّه».
۲ - خداوند، سرچشمه و منشأ همه کمال ها و زیبایى ها است. (الحمد للّه) «حمد» در برابر زیبایى ها و کمال ها است و به مقتضاى جمله «الحمد للّه»، هر ستایشى از آن خداوند است. بنابراین هر کمال و زیبایى، از او نشأت گرفته است.
۳ - تنها خداوند شایسته و بایسته ستایش است. (الحمد للّه)
۴ - خداوند، مالک و مدبر همه عالم هاى هستى است. (ربّ العلمین) عالم (مفرد «عالمین») به مجموعه و دسته اى از موجودات گفته مى شود. بنابراین «العالمین»; یعنى، همه موجودات به لحاظ مجموعه ها و دسته ها.
۵ - جهان آفرینش، متشکل از عالم هاى متعدد (ربّ العلمین) با توجه به جمع بودن کلمه «العالمین»، برداشت یاد شده قابل استفاده است.
۶ - جهان هستى، سراسر زیبا و تدبیر آن تدبیرى نیکو و زیبا است. (الحمد للّه ربّ العلمین) «ربّ العالمین» به منزله دلیل براى «الحمد للّه» است; یعنى، چون خداوند مدبر هستى است، همه ستایش ها از آن او است و از آن جا که حمد و ستایش همواره براى کمال و زیبایى ها است، نتیجه مى گیریم که همه هستى، زیبا و برخوردار از تدبیرى نیکو است.
۷ - خداوند، از روى اختیار جهان را تدبیر مى کند و در اداره آن، جبر و اضطرارى ندارد. (الحمد للّه ربّ العلمین) در صحت اطلاق حمد - علاوه بر زیبایى فعل و صفت - اختیارى بودن آن دو نیز قید شده است; یعنى، بر فعل و صفتى زیبا مى توان حمد کرد که فاعل، آن را از روى اختیار تحقق بخشیده باشد.
۸ - جهان هستى، به سوى کمال در حرکت است. (ربّ العلمین) «ربّ» به معناى تربیت است و «تربیت» ایجاد حالتى در شىء پس از حالت قبل است، تا آن گاه که به حد تمام و کمال برسد (مفردات راغب). این معنا حکایت از حرکت تکاملى دارد. گفتنى است که کلمه «ربّ»، مشترک لفظى میان وصف و مصدر مى باشد و در آیه مورد بحث معناى وصفى دارد.
۹ - تدبیر همه عالم هاى هستى از سوى خداوند، دلیل اختصاص همه ستایش ها به او است. (الحمد للّه ربّ العلمین) برداشت یاد شده از آن جا است که «ربّ العالمین» به منزله تعلیل براى «الحمد للّه» مى باشد.
۱۰ - جهان آفرینش، مظهر ربوبیت خداوند است. (ربّ العلمین)
۱۱ - ربوبیت خداوند، مقتضى حمد و ستایش است. (الحمد للّه ربّ العلمین)
موضوعات مرتبط
- آفرینش: تدبیر عوالم آفرینش ۹; تعدد عوالم آفرینش ۵; تکامل آفرینش ۸; زیبایى آفرینش ۶; زیبایى تدبیر آفرینش ۶; مالک عوالم آفرینش۴; مدبر عوالم آفرینش ۴; نقش آفرینش ۱۰
- حمد: حمد خدا ۱، ۳، ۹; زمینه حمد خدا ۱۱
- خدا: آثار تدبیر خدا ۹; آثار ربوبیت خدا ۱۱; اختصاصات خدا ۱، ۳، ۹; اختیار خدا ۷; تدبیر خدا ۴; مالکیت خدا ۴; نشانه هاى ربوبیت خدا ۱۰; نقش خدا ۲; ویژگیهاى تدبیر خدا ۷
- زیبایى: منشأ زیبایى ۲
- کمال: منشأ کمال ۲
