جُنْدَنَا
«جُنْد» در اصل به معناى زمین ناهموار و سفتى است که، سنگ هاى فراوانى در آن جمع است، و به همین مناسبت، به انبوه لشکر نیز «جند» گفته شده. بعضى از مفسران، «جُنْد» را در آیه مورد بحث، اشاره به بت ها مى دانند، که هرگز در قیامت قادر به یارى مشرکان نیستند، ولى، ظاهر این است که، آیه مفهوم وسیعى دارد که بتها یکى از مصادیق آن است.
ریشه کلمه
قاموس قرآن
سپاه. [صافات:173] شپاه ما آنهايند پيروز. جمع آن جنود و اجناد است ولى در قرآن فقط اوّلى به كار رفته است [بقره:249]. نا گفته نماند جند (به فتح اول) به معنى زمين سخت است (اقرب الموارد) راغب عقيده دارد سپاه را به وسيله فشرده بئدن و محكمى، جند گفتهاند لازم است درباره چند آيه توضيح بدهيم. 1- [يس:28]. آيه درباره آن مرد مؤمن است كه از پيامبران دفاع كرد و او را كشتند يعنى: بعد از او سپاهى از آسمان برقوم او نفرستاديم و نازل كننده نبوديم (و از اوّل كارمان چنين نبوده است) نبود مگر يك صيحه آن گاه همه آرام شدند و مردند. اگر گويند: در بسيارى از آيات هست كه خداوند براى نصرت حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله و سلم ملك فرستاد مثل [توبه: 26] [احزاب:9] و آياتيكه درباره جنگ بدر و حنين است ولى درآيه فوق مىگويد «وَ ما كُنّا مُنْزِلينَ» ما از اوّل چنين نبوديم، اين دو با هم چه طور جمع مىشوند؟!! گوئيم: به نظر مىآيد غرض از «ما كُنّا مُنْزِلينَ» لشگر كشيهاى معمول باشد يعنى كار ما اينطور نبوده است كه لشگر هائى بفرستيم تا با مردم بدكار جنگ كنند و به بينيم كه كدام طرف غالب بوسيله صيحه و صاعقه و غيره كار بدگاران را يك سره مىكنيم، جنوديكه در احزاب و حنين و غيره آمدند همه جنود اللّه بودند و كار خود را كردند و رفتند بى آنكه مردم قدرت مقابله داشته باشند. رمخشرى اين سئوال را طرح نموده و جواب مىدهد: «ما كنّا مُنْزَلينَ» نسبت به انبیاء سلف است ولى در زمان قرآن به خاطر عظمت آوردنده قرآن جنود نازل شدند. اين جواب به نظر نگارنده درست نيست و نمىتوان گفت سنّت خدا در زمان رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم تغيير يافت . 2- [يس:75]. على الظاهر فاعل «لا يَسْطيعُونَ» عبارت است از «اله» در آيه قبل و ضمير «نَصْرَهُمْ وَ هُمْ» به بت پرستان راجع است و ضمير «لهم» براى «آلهة» است يعنى: بتها قدرت بر يارى آنها ندارد و آنها براى بتان سپاه آمادهاند. و به عبارت ديگر آنها بر بتان يارى مىكنند نه بتان بر آنها. بعضى از بزرگان «محضرون» را راجع به آخرت گرفته كه بت پرستان با بتان در روز قيامت حاضر مىشوند. به نظم آنچه ما ترجمه كرديم بهتر است يعنى مردم براى بتان سپاهى آمادهاند و از آنها يارى مىكنند.
