خَرَقَهَا
«خَرَقَ» همان گونه که «راغب» در «مفردات» مى گوید: به معناى پاره کردن چیزى از روى فساد بدون مطالعه و فکر است، و ظاهر کار این مرد عالم، راستى چنین بود.
ریشه کلمه
قاموس قرآن
شكافتن. قاموس پاره كردن و شكافتن و غيره گفته است. در مجمع شكافتن آمده است . [كهف:71] تا وقتيكه در كشتى سوار شدند كشتى را بشكست (بشكافت) موسى گفت: كشتى را شكافتى تا اهل آن را غرق كنى؟!!/ * [انعام:100] جنّ را شريكان خدا قرار دادند حال آنكه جنّ را خدا آفريده است و به دروغ بى آنكه بدانند براى خدا پسران و دختران ساختند. خرق به معنى دروغ ساختن و افتراء نيز آمده است در قاموس هست: «خرق الكذب: صنعه» در معنى خرق قيد فساد لازم نيست چنانكه راغب گفته بلكه اعمّ است زيرا در آيه اوّل «خرقها» كه حكايت عمل آن عالم است از روى فساد نبود بلكه «اخرقتها» كه كلام موسى است توأم با فساد است زيرا موسى چنان فهميد. همچنين در نهج البلاغه خطبه 106 درباره علم خدا آمده: «خَرَقَ عِلْمُهُ باطِنَ غَيْبِ السُّتُراتِ» يعنى علم خدا باطن پوشيدهها را شكافته است. پيداست كه در اينجا و امثال آن قيد بدون رويّه و قيد فساد جارى نيست ولى در خطبه 107 «خَرَقَتِ الشَّهَواتُ عَقْلَهُ» قيد فساد و بى تدبّرى جارى است . * [اسراء:37] در زمين به تكبّر راه مرو، هرگز زمين را نتوانى شكافت.
