گمنام

تفسیر:المیزان جلد۱۱ بخش۹: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
خط ۹۵: خط ۹۵:


==مراد از اتمام نعمت ==
==مراد از اتمام نعمت ==
و كوتاه سخن ، اگر انسان در ولايت خدا باشد تمامى اسبابى كه براى ادامه زندگيش و رسيدن به سعادت بدانها تمسك مى جويد همه نسبت به او نعمت هايى الهى خواهند بود، و اگر همين شخص مفروض ، در ولايت شيطان باشد عين آن نعمتها برايش نقمت خواهد شد، هر چند خداوند آنها را آفريده كه نعمت باشند.
و كوتاه سخن:
حال اگر چنانچه اسباب و وسايل زندگى ناقص باشد و به جميع جهات سعادت در زندگى وافى نباشد نعمت بودنش مثل كسى است كه مالى دارد و ليكن به خاطر نداشتن امنيت و يا سلامتى نمى تواند از آن مال آنطور كه مى خواهد و هر وقت و هرجور كه بخواهد استفاده كند، و در اين حال اگر چنانچه به آن امنيّت و آن سلامت برسد مى گويند نعمت بر او تمام شد.


پس اينكه در آيه مورد بحث فرموده : «'''و يتم نعمته عليك و على آل يعقوب '''» معنايش اين مى شود كه : خدا به شما نعمت هايى داده كه با داشتن آن در زندگى سعادتمند شويد، و ليكن اين نعمت ها را در حق تو و در حق آل يعقوب - كه همان يعقوب و همسرش و ساير فرزندانش ‍ باشند - تكميل و تمام مى كند، همانطور كه يوسف در خواب خود ديد.
اگر انسان در ولايت خدا باشد، تمامى اسبابى كه براى ادامه زندگی اش و رسيدن به سعادت بدان ها تمسك مى جويد، همه نسبت به او نعمت هايى الهى خواهند بود، و اگر همين شخص مفروض، در ولايت شيطان باشد، عين آن نعمت ها برايش نقمت خواهد شد، هر چند خداوند آنها را آفريده كه نعمت باشند.


اينكه در اين خطاب يوسف را اصل و آل يعقوب را معطوف بر او گرفته و فرموده : «'''عليك و على آل يعقوب '''» براى اين است كه با خواب او مطابق باشد، او در خواب خود را مسجود يعقوب و آل يعقوب ديد، و ايشان را ديد كه در هيات آفتاب و ماه و ستارگان بر او سجده مى كنند.
حال اگر چنانچه اسباب و وسايل زندگى ناقص باشد و به جميع جهات سعادت در زندگى وافى نباشد، نعمت بودنش مثل كسى است كه مالى دارد، وليكن به خاطر نداشتن امنيت و يا سلامتى نمى تواند از آن مال آن طور كه مى خواهد و هر وقت و هر جور كه بخواهد، استفاده كند، و در اين حال، اگر چنانچه به آن امنيّت و آن سلامت برسد، مى گويند نعمت بر او تمام شد.


تمام شدن نعمت بر خود يوسف به همين بود كه او را حكمت و نبوّت و ملك و عزّت بداد، و او را از مخلصين قرار داد و بدو تاءويل احاديث بياموخت . و تمام شدن آن بر آل يعقوب به اين بود كه چشم يعقوب را با داشتن چنين فرزندى روشن گردانيده ، او و اهل بيتش را از بيابان و زندگى صحرانشينى به شهر بياورد، و در آنجا در كاخهاى سلطنتى زندگى مرفهى روزيشان گرداند.
پس اين كه در آيه مورد بحث فرموده: «وَ يُتِمُّ نِعمَتَهُ عَلَيكَ وَ عَلَى آلَ يَعقُوبَ»، معنايش اين مى شود كه: خدا به شما نعمت هايى داده كه با داشتن آن در زندگى سعادتمند شويد، وليكن اين نعمت ها را در حق تو و در حق آل يعقوب - كه همان يعقوب و همسرش و ساير فرزندانش ‍ باشند - تكميل و تمام مى كند، همان طور كه يوسف در خواب خود ديد.


«'''كما اتمها على ابويك من قبل ابراهيم و اسحاق '''» - يعنى نعمت را بر تو و بر آل يعقوب تمام مى كنيم ، نظير تمام كردنمان در حق دو پدرت ابراهيم و اسحاق ، چون آن دو نيز خير دنيا و آخرت را دارا شدند. پس ‍ جمله «'''من قبل '''» متعلق است به جمله «'''اتمها'''». و چه بسا احتمال داده شود كه ظرف مستقر وصف باشد براى «'''ابويك '''» و تقدير اين باشد: همانطور كه نعمت را بر دو پدرت كه در قبل مى زيستند تمام كرد.
اين كه در اين خطاب، يوسف را اصل و آل يعقوب را معطوف بر او گرفته و فرموده: «عَلَيكَ وَ عَلَى آلِ يَعقُوبَ»، براى اين است كه با خواب او مطابق باشد. او در خواب، خود را مسجود يعقوب و آل يعقوب ديد، و ايشان را ديد كه در هيأت آفتاب و ماه و ستارگان بر او سجده مى كنند.
 
تمام شدن نعمت بر خود يوسف به همين بود كه او را حكمت و نبوّت و مُلك و عزّت بداد، و او را از مُخلَصين قرار داد و بدو تأويل احاديث بياموخت، و تمام شدن آن بر آل يعقوب، به اين بود كه چشم يعقوب را با داشتن چنين فرزندى روشن گردانيده، او و اهل بيتش را از بيابان و زندگى صحرانشينى به شهر بياورد، و در آن جا در كاخ هاى سلطنتى، زندگى مرفهى روزی شان گرداند.
 
«'''كَمَا أتَمَّهَا عَلَى أبَوَيكَ مِن قَبلُ إبرَاهِيمَ وَ إسحَاق '''» - يعنى: نعمت را بر تو و بر آل يعقوب تمام مى كنيم، نظير تمام كردنمان در حق دو پدرت، ابراهيم و اسحاق. چون آن دو نيز، خير دنيا و آخرت را دارا شدند.  
 
پس جملۀ «مِن قَبلُ»، متعلق است به جملۀ «أتَمَّهَا». و چه بسا احتمال داده شود كه ظرف مستقر وصف باشد براى «أبَوَيكَ»، و تقدير اين باشد: همان طور كه نعمت را بر دو پدرت كه در قبل مى زيستند، تمام كرد.
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۱۱۲ </center>
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۱۱۲ </center>
«'''ابراهيم و اسحاق '''» بدل و يا عطف بيانند براى كلمه «'''ابويك '''»، و فايده اين سياق و ترتيب ، اشاره و اشعار به اين است كه اين نعمت ها در اين دودمان مستمر و هميشگى بوده و اگر به يوسف مى رسد به عنوان ارث از بيت ابراهيم و اسحاق و يعقوب است ، و از يعقوب هم به يوسف و از او به بقيه دودمان يعقوب.
«'''إبرَاهِيمَ وَ إسحَاق»، بَدَل و يا عطف بيان اند براى كلمۀ «أبَوَيكَ»، و فايده اين سياق و ترتيب، اشاره و إشعار به اين است كه اين نعمت ها در اين دودمان مستمر و هميشگى بوده، و اگر به يوسف مى رسد، به عنوان ارث از بيت ابراهيم و اسحاق و يعقوب است، و از يعقوب هم به يوسف و از او به بقيه دودمان يعقوب.


معناى آيه اين است : همانطور كه در خواب ديدى خداوند تو را براى خودش خالص گردانيده ، از شرك پاك مى كند تا غير خدا كسى در تو نصيب نداشته باشد، و تاءويل احاديث مى آموزد تا از ديدن حوادث چه در خواب و چه در بيدارى به مال و سرانجام آن پى ببرى ، و نعمت خود را كه همان ولايت الهى است بر تو تمام مى كند و تو را در مصر جاى داده اهل و دودمان تو را به نزدت مى رساند و ملك و عزّت را بر تو و پدر و مادر و برادرانت تمام مى كند، همه اينها را بدين جهت مى كند كه او عليم به بندگان و با خبر به حال آنان است ، حكيم است و هر كسى را به هر مقدار كه استحقاق دارد پيش مى برد، او به حال تو آگاه است و مى داند كه ستمكاران بر تو تا چه حد مستحق عذابند.
معناى آيه اين است:  
 
همان طور كه در خواب ديدى، خداوند تو را براى خودش خالص گردانيده، از شرك پاك مى كند تا غير خدا كسى در تو نصيب نداشته باشد، و تأويل احاديث مى آموزد تا از ديدن حوادث، چه در خواب و چه در بيدارى، به مآل و سرانجام آن پى ببرى، و نعمت خود را - كه همان ولايت الهى است - بر تو تمام مى كند و تو را در مصر جاى داده، اهل و دودمان تو را به نزدت مى رساند و مُلك و عزّت را بر تو و پدر و مادر و برادرانت تمام مى كند. همه اين ها را بدين جهت مى كند كه او «عليم» به بندگان و با خبر به حال آنان است. «حكيم» است و هر كسى را به هر مقدار كه استحقاق دارد، پيش مى برد. او به حال تو آگاه است و مى داند كه ستمكاران بر تو، تا چه حد مستحق عذابند.
<span id='link75'><span>
<span id='link75'><span>
==سه نكته درباره شخصيت يعقوب «ع»، سجده براى يوسف «ع» ==
==سه نكته درباره شخصيت يعقوب «ع»، سجده براى يوسف «ع» ==


۱۶٬۲۸۸

ویرایش