فَالِق
«فالِق» از مادّه «فَلْق» (بر وزن فرق) به معناى شکافتن چیزى و جدا کردن بعضى از بعض دیگر است.
«فَلَق» (بر وزن شفق) از مادّه «فَلْق» (بر وزن خلق) در اصل، به معناى شکافتن چیزى و جدا کردن بعضى از بعضى دیگر است، و از آنجا که به هنگام دمیدن سپیده صبح، پرده سیاه شب مى شکافد، این واژه به معناى طلوع صبح، به کار رفته، همان گونه که «فجر» نیز به همین مناسبت بر طلوع صبح اطلاق مى شود.
بعضى آن را به معناى همه موالید و تمام موجودات زنده، اعم از انسان، حیوان و گیاه مى دانند; چرا که تولد این موجودات که با شکافتن دانه و تخم و مانند آن صورت مى گیرد، از عجیب ترین مراحل وجود آنها است، و در حقیقت، هنگام تولد، جهش عظیمى در آن موجود رخ مى دهد و از جهانى به جهان دیگرى گام مى نهد.
بعضى نیز مفهوم «فلق» را از این هم گسترده تر گرفته اند، و آن را به هر گونه آفرینش و خلقت، اطلاق کرده اند; چرا که با آفرینش هر موجود، پرده عدم شکافته مى شود و نور وجود آشکار مى گردد.
هر یک از این معانى سه گانه (طلوع صبح ـ تولد موجودات زنده ـ آفرینش هر موجود) پدیده اى است عجیب، که دلیل بر عظمت پروردگار و خالق و مدبر آن است، و توصیف خداوند به این وصف، داراى مفهوم و محتواى عمیقى است.
در بعضى از احادیث نیز آمده: «فلق» چاه، یا زندانى در دوزخ است، و همچون شکافى در دل جهنم خودنمایى مى کند. این روایت، ممکن است، اشاره به مصداقى از مصداق هاى آن باشد، نه این که مفهوم گسترده «فلق» را محدود کند.
ریشه کلمه
- فلق (۴ بار)
