النبإ ١٢
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ بَنَيْنَا فَوْقَکُمْ سَبْعاً شِدَاداً |
ترجمه
| النبإ ١١ | آیه ١٢ | النبإ ١٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سَبْعاً»: هفت. این عدد برای تکثیر است و اشاره به کُرات متعدّد آسمان و مجموعه‌های منظومه‌ها و کهکشانهای فراوان جهان هستی است که دارای ساختار استوار و بزرگی هستند. و یا بر تحدید دلالت دارد، امّا آنچه ما از ستارگان می‌بینیم همه متعلّق به آسمان اوّل است و ماورای آن، شش آسمان دیگر وجود دارد که از دسترس علم بشر بیرون و فراتر است (نگا: صافّات / فصّلت / ).
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۶ سوره نبأ
- بيان محتواى كلى سوره مباركه نبأ
- مقصود از «خبر عظيم»، روز بعث و قيامت بوده است
- مراد از اختلاف مشركان درباره معاد
- استدلال بر ثبوت بعث و جزا، مستفاد از آيات: «ألم نَجعَل الأرضَ مِهَاداً...»
- معناى اين كه فرمود: «كوه ها را ميخ قرار داديم» و «ازواج خلقتان كرديم»
- معناى اين كه فرمود: خوابتان را «سبات»، و شب را «لباس»، و روز را «معاش» قرارداديم
- رواياتى در بيان برخى آيات گذشته
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ بَنَيْنا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِداداً «12» وَ جَعَلْنا سِراجاً وَهَّاجاً «13» وَ أَنْزَلْنا مِنَ الْمُعْصِراتِ ماءً ثَجَّاجاً «14» لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَ نَباتاً «15» وَ جَنَّاتٍ أَلْفافاً «16»
و بر فراز شما هفت (آسمان) استوار بنا كرديم. و (خورشيد را) چراغى فروزان قرار داديم. و از ابرهاى متراكم و فشرده، آبى فراوان فرو فرستاديم. تا بوسيله آن دانه و گياه و باغهاى پر درخت بيرون آوريم.
نکته ها
«معصرات» از «عصر» به معناى فشردن، يا صفت ابرهاى باران‌زاست كه گويا چنان خود را مى‌فشرند كه باران ببارند و يا صفت بادهايى كه ابرها را متراكم و فشرده مى‌سازد تا از آنها باران ببارد. «1»
پیام ها
1- خداوند اداره هستى را بر اساس يك نظام مشخص (نظام سببيّت و علّت و معلول) قرار داده است. (نور و حرارت خورشيد همراه با ابر و باران، عامل توليد دانه و گياه مى‌شود.) سِراجاً وَهَّاجاً ... ماءً ثَجَّاجاً لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَ نَباتاً
2- قرآن، شعر نيست، امّا از آهنگ و موسيقى خاصّى برخوردار است. «وَهَّاجاً، ثَجَّاجاً، نَباتاً»
3- اسباب و وسايل طبيعى، نبايد ما را از خداوند غافل كند. لِنُخْرِجَ بِهِ ...
«1». تفسير الميزان.
جلد 10 - صفحه 362
4- خداوندى كه زمين مرده را با نزول باران به صورت بوستانى پر درخت در مى‌آورد، از زنده كردن مردگان عاجز نيست. لِنُخْرِجَ بِهِ ... جَنَّاتٍ أَلْفافاً
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ بَنَيْنا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِداداً «12»
وَ بَنَيْنا فَوْقَكُمْ: و بنا كرديم بالاى شما، سبعا شدادا: هفت آسمان محكم و استوار كه در آن فرجه و شكافى كه نشانه خلل و زلل باشد، نيست و به مرور و دهور در آن قصور و فطور پيدا نمى‌شود.
نعمت هشتم:
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
عَمَّ يَتَساءَلُونَ «1» عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ «2» الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ «3» كَلاَّ سَيَعْلَمُونَ «4»
ثُمَّ كَلاَّ سَيَعْلَمُونَ «5» أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهاداً «6» وَ الْجِبالَ أَوْتاداً «7» وَ خَلَقْناكُمْ أَزْواجاً «8» وَ جَعَلْنا نَوْمَكُمْ سُباتاً «9»
وَ جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِباساً «10» وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشاً «11» وَ بَنَيْنا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِداداً «12» وَ جَعَلْنا سِراجاً وَهَّاجاً «13» وَ أَنْزَلْنا مِنَ الْمُعْصِراتِ ماءً ثَجَّاجاً «14»
لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَ نَباتاً «15» وَ جَنَّاتٍ أَلْفافاً «16»
ترجمه
از چه سؤال ميكنند از يكديگر
از خبر بزرگى
كه آنان در آن اختلاف دارند
نه چنين است زود است كه بدانند
پس نه چنين است زود است كه بدانند
آيا قرار نداديم زمين را فرشى گسترده
و كوهها را ميخها
و آفريديم شما را جفتها مرد و زن
و قرار داديم خوابتان را آسايش
و قرار داديم شب را پوشش
و قرار داديم روز را وقت معيشت
و بنا كرديم بالاى سر شما هفت طبقه محكم
و قرار داديم چراغى درخشان
و فرو فرستاديم از ابرهاى متراكم بفشار بر يكديگر آب ريزان پى در پى را
تا بيرون آوريم بآن حبوبات و گياه را
و بوستانهائى كه بهم پيچيده باشد درختان آنها.
تفسير
گفته‌اند بعد از بعثت حضرت ختمى مرتبت و اخبار او از توحيد خدا و حشر مردم در روز جزا و تلاوت آيات قرآن كفّار مكه از يكديگر بر سبيل تعجّب و انكار سؤال مينمودند كه اين چه سخنانى است محمّد ميگويد لذا خداوند براى اهميّت دادن بقضيّه و آنچه از آن سؤال مينمودند ميفرمايد از چه امر اين مردم از يكديگر سؤال ميكنند و بيان ميفرمايد از خبر بزرگى كه در آن اختلاف دارند و عمّ در اصل عن ما بوده نون قلب بميم و در ميم ادغام شده و الف براى اتّصال ما بحرف جرّ حذف شده و گفته‌اند عمده نظر آنها باخبار پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از اوضاع
جلد 5 صفحه 331
قيامت بوده ولى در روايات ائمه اطهار نبأ عظيم بولايت امير المؤمنين عليه السّلام و وجود مبارك آنحضرت تفسير شده و آنكه نبأ و آيتى بزرگتر از او نيست و آنكه پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بآن تصريح نموده و ظاهرا نبأ عظيم شامل است تمام معارف حقّه را از توحيد و عدل و نبوّت و امامت و معاد روز قيامت و آنچه را مورد اختلاف است در بين مردم و در روايات بيان مصداق شده كه اختصاص بمعاد داده نشود و اختلاف در مقام امير المؤمنين عليه السّلام بيشتر از ساير معارف حقّه شده لذا با آنحضرت انسب است و بعدا خداوند منع فرموده سؤال از يكديگر را و به اشاره وعده مجازات بر آن داده چون فرموده نه چنين است كه تصوّر نموده‌اند بعد از اين ميدانند كه حق است آنچه پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از آن خبر داده و باز تأكيد فرموده اينمعنى را براى مبالغه و بكلمه ثمّ اشاره فرموده به اشدّيّت وعيد دوّم از اوّل و محتمل است اوّل اشاره ببعد از مرگ باشد و دوم اشاره بقيامت و بيان فرموده آيات توحيد و قدرت كامله خود را باين تقريب كه آيا قرار نداديم زمين را بساط گسترده مهيّا براى سكونت و آرامش و تصرّفات شما و نگردانيديم كوهها را ميخهاى محكم زمين تا متزلزل و متمايل به اطراف نگردد و آفريديم شما را جفتها مرد و زن تا با يكديگر مأنوس شويد و نسل شما در زمين باقى بماند و قرار داديم خواب شما را قاطع حس و حركت براى آسايش و استراحت و قرار داديم شب را براى شما مانند پوششى كه مستور دارد شما را از انظار يكديگر اگر بخواهيد از هم مخفى شويد و قمّى ره نقل فرموده كه قرار ميدهد شب را لباس براى روز و قرار داديم روز را وقت معيشت يعنى طلب معاش حلال براى شما و قرار داديم در بالاى سر شما هفت سقف محكم معظم مبرم را كه بمرور ايّام كهنه و خراب نگردد و قرار داديم خورشيد را چراغى پر نور و درخشان و با حرارت كه منافع آن بيشمار است و نازل نموديم از ابرهاى متراكم بفشار بر يكديگر باران شديد پى در پى را تا بيرون آوريم بسبب آن حبوباتى را كه ارزاق مردم است و روئيدنيهائى را كه خوراك حيوانات است و باغهائى را كه درختان سبز و خرّم آن سر در گريبان يكديگر كرده و بهم پيچيده شده‌اند اينها همه براى آنستكه شما بوظائف خود عمل نمائيد و مستحق مقام
جلد 5 صفحه 332
برترى شويد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ بَنَينا فَوقَكُم سَبعاً شِداداً «12»
و بنا كرديم ما بالاي سر شما هفت طبقه آسماني که در بسياري از آيات ذكر سماوات سبع شده و شرح كرده‌ايم و خلاصه اينكه: آنچه حكماء قديم گفتند که اينها فلزي هستند که سطح محدب هر يك مماس با سطح مقعر فوق است و تمام مماس با كرسي که فلك ثوابت گفتند و او مماس با عرش که فلك غير مكوكب و فلك اطلس نام نهادند و او تمام آنها را دور كره زمين ميچرخاند و تمام شمس و قمر و سيارات و ثوابت مثل ميخ در آنها كوبيده شده فسادش امروز ظاهر شده و آيات قرآني و اخبار آل اطهار بر ردش و بطلانش قائم بلكه اينها يك فضاء وسيعي است بترتيب فوق يكديگر و تمام اينکه ثوابت و سيارات در اينکه فضا سير مخصوصي دارند و تشكيل شب و
جلد 17 - صفحه 354
روز براي حركت زمين دور خود بحركت وضعي و تشكيل سال و ماه براي حركت انتقالي او است دور كره شمس و تمام اينکه كواكب در طبقه اول هستند بدليل قوله تعالي:
إِنّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِزِينَةٍ الكَواكِب‌ِ و الصافات آيه 6، وَ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِمَصابِيح‌َ فصلت آيه 12. و درين طبقات مخلوقاتي مثل ملائكه و بيت المعمور و سدره المنتهي و جنة المأوي و غير اينها که خود ميداند و بس، و شداد بمعني استحكام که هر كدام خردلي تخلف نميكنند و زياده و نقصان ندارند.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 12)- پس از زمین به «آسمان» پرداخته، می‌فرماید: «و بر فراز شما هفت (آسمان) محکم بنا کردیم» (و بنینا فوقکم سبعا شدادا).
عدد «هفت» در اینجا ممکن است عدد تکثیر و اشاره به کرات متعدد آسمان، و مجموعه‌های منظومه‌ها و کهکشانها و عوالم متعدد جهان هستی باشد، که دارای خلقتی محکم و ساختمانی عظیم و قوی هستند و یا عدد تعداد. به این ترتیب که آنچه ما از ستارگان می‌بینیم همه به حکم آیه 6 سوره صافّات: «ما آسمان پایین را با ستارگان زینت بخشیدیم» متعلق به آسمان اول است و ماورای آن شش عالم و آسمان دیگر وجود دارد که از دسترس علم بشر بیرون است.
نکات آیه
۱ - خداوند، بر فراز ساکنان زمین، هفت آسمان بنا کرده است. (و بنینا فوقکم سبعًا شدادًا)
۲ - آسمان هاى هفت گانه، مقاوم و داراى استحکام است. (سبعًا شدادًا) «شداد» (جمع «شدید») از شدّت، (سختى و محکمى) مشتق شده است.
۳ - ساختار پر مقاومت آسمان ها بر فراز ساکنان زمین، نعمتى الهى است. (و بنینا فوقکم سبعًا شدادًا)
۴ - بهره مند ساختن ساکنان زمین از آسمان هاى محکم و استوار، دلیل قدرت خداوند و ضرورت معاد است. (عمّ یتساءلون ... ألم نجعل ... و بنینا فوقکم سبعًا شدادًا)
موضوعات مرتبط
- آسمان: آسمان هاى هفتگانه ۱; استحکام آسمان ۳، ۴; استحکام آسمان هاى هفتگانه ۲; بناى آسمان ۱
- خدا: افعال خدا ۱; دلایل قدرت خدا ۴; نعمتهاى خدا ۳، ۴
- معاد: اهمیت معاد ۴; دلایل معاد ۴
- نعمت: نعمت آسمان ۳
منابع
