الحج ٦٩
| گسترشکپی متن آیه |
|---|
ترجمه
| الحج ٦٨ | آیه ٦٩ | الحج ٧٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
نزول
شأن نزول آیات ۶۷ تا ۷.:
محمد بن العباس بعد از دو واسطه از عیسى بن داود او از امام کاظم علیه‌السلام و ایشان از پدر بزرگوارش امام صادق علیه‌السلام نقل نماید که فرمود: وقتى که این قسمت از آیه «لِکلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً هُمْ ناسِکوهُ» نازل گردید، پیامبر مسلمین را جمع کرد و فرمود: اى گروه مهاجر و انصار منظور از منسک در آیه وجود امام است، آگاه باشید که لزوم امام و پیروى از او از لوازم دین بوده و همان منسکى است که در آیه بدان اشارت گردیده و باید بدانید که على بن ابى‌طالب امام بعد از من است و شما را به پیروى از راهنمائی‌هاى او می‌خوانم زیرا او بر هدایت مستقیم پروردگار است.
مردم از این امر متعجب شدند و گروهى با آن مخالفت ورزیده و به اطاعت از او راضى نگشتند تا این که این قسمت از آیه «وَادْعُ إِلى رَبِّک إِنَّک لَعَلى هُدىً مُسْتَقِیمٍ» و آیات ۶۸ و ۶۹ و ۷. نازل گردید.[۱]
تفسیر
- آيات ۶۷ -۷۸ سوره حج
- جواب به خُرده گیری كفار و مشركان، به روش مسلمين در عبادت خدا
- احتجاج بر اين كه مشركان، بر خدايى «شركاء»، برهان و علمی ندارند
- تمثيلى براى نفى الوهيت آلهه مشركان و بيان عدم دخالت آن ها در خلق و تدبير موجودات
- تقرير حجت و برهانى، بر اصل لزوم ارسال رسولان الهی
- برهانى كه از آيه: «يَعلَمُ مَا بَينَ أيدِيهِم وَ مَا خَلفَهُم...»، بر عصمت انبياء «ع» استفاده مى شود
- وجه اين كه ابراهيم «ع» را، پدر مسلمين ناميد
- بحث روايتى: (رواياتى در ذيل آيات گذشته)
نکات آیه
۱ - قیامت، روز داورى میان مؤمنان و مشرکان (اللّه یحکم بینکم یوم القیمة) خطاب در آیه یاد شده از جانب خدا به عموم مؤمنان و مشرکان است. «حکم» (مصدر «یحکم») به معناى قضاوت و داورى کردن است; یعنى، «خدا در قیامت، میان شما مؤمنان و مشرکان داورى خواهد کرد...».
۲ - خدا، داور روز قیامت (اللّه یحکم بینکم یوم القیمة)
۳ - داورى خدا در قیامت، بر اساس علم کامل او به کردار آدمیان است. (اللّه أعلم بما تعملون . اللّه یحکم بینکم یوم القیمة)
۴ - جهان آخرت، جهان کیفر و پاداش (اللّه یحکم بینکم یوم القیمة) جمله «اللّه یحکم بینکم یوم القیامة»، متضمن نوید پاداش به مؤمنان و وعده مجازات و کیفر به مشرکان است.
۵ - توحید و شرک (خدا پرستى و بت پرستى)، مبناى داورى خدا و تعیین کیفر و پاداش در روز رستاخیز (اللّه یحکم ... فیما کنتم فیه تختلفون) با توجه به عبارت پیشین «ما» در «فیما کنتم» به معناى «الذى» است که به مسأله توحید و شرک - که محور اختلاف میان موحدان و مشرکان تاریخ بوده است - اشاره دارد.
۶ - برخورد و درگیرى جبهه کفر و جبهه ایمان (خداپرستان و بت پرستان) جریانى ریشه دار در تاریخ بشر (فیما کنتم فیه تختلفون) به کارگیرى ماضى استمرارى (کنتم تختلفون) بیانگر برداشت فوق است.
۷ - دلدارى خدا به پیامبر(ص)، در برابر ستیزه جویى هاى مشرکان (و إن جدلوک فقل اللّه أعلم بما تعملون . اللّه یحکم بینکم یوم القیمة)
موضوعات مرتبط
- توحید: آثار توحید ۵; پاداش اخروى توحید ۵
- خدا: آثار علم خدا ۳; قضاوت اخروى خدا ۲; ملاک قضاوت خدا ۳، ۵
- شرک: آثار شرک ۵; کیفر اخروى شرک ۵
- عمل: آثار اخروى عمل ۳
- قیامت: پاداش در قیامت ۴; قضاوت در قیامت ۲، ۳; کیفر در قیامت ۴; ویژگیهاى قیامت ۱، ۴
- کافران: دشمنى کافران و مؤمنان ۶
- مؤمنان: قضاوت اخروى بر مؤمنان ۱
- محمد(ص): دشمنان محمد(ص) ۷; دلدارى به محمد(ص) ۷
- مشرکان: دشمنى مشرکان ۷; قضاوت اخروى بر مشرکان ۱
منابع
- ↑ البرهان فی تفسیر القرآن.
