آل عمران ١٠٩
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ |
ترجمه
| آل عمران ١٠٨ | آیه ١٠٩ | آل عمران ١١٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
تفسیر
- آيات ۱۱۰ - ۱۰۲، سوره آل عمران
- ((حق التقوى )) غرض و مقصد نهايى است و دستور ((فاتقوا اللّه ما استطعم )) راهرسيدن به آن هدف را نشان مى دهد
- مراد از اعتصام همگانى به ((حبل اللّه )) در ((واعتصموابحبل اللّه جميعا...))
- داءب و رسم قرآن بر ذكر علل و اسباب تعليماتش مى باشد و از اطاعت و تقليدكوركورانه وبدون دليل نهى مى كند
- چكيده سخن
- وجه اينكه خداوند اعتصام به حبل اللّه و عدم تفرق را نعمت خوانده است
- امر به معروف و نهى از منكر، از لوازم و واجبات اجتماع معتصم بهحبل اللّه است
- امر به معروف و نهى از منكر اگر واجب باشد واجب كفايى است
- نهى از تفرقه و اختلاف در آراء و عقايد
- علت تاءكيد فراوان قرآن كريم به دعوت به اتحاد و نهى از اختلاف
- مالكيت خداى تعالى دليل است كه او ظالم نيست
- آيه شريفه حال سابقين اولين از مهاجر و انصار مى ستايد
- بحث روايتى (رواياتى درباره : ((حق تقاته ))((حبل اللّه ))، فرقه ناجيه و امت واحده
- رواياتى كه دلالت دارند بر اينكه حبل اللّه همان قرآن است
- حديث ثقلين خبر متواتر مورد اتفاق است
- روايات هفتادودو فرقه
- آنچه در امتهاى گذشته بوده نظيرش در اين امت نيز خواهد بود
- طرد بعضى از اصحاب پيامبر در قيامت از ناحيه خدا
- سه روايت درباره ((كنتم خير امة ...))
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«109» وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ
و آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، از خداست و بازگشت همه امور تنها به سوى خداست.
نکته ها
نزول آيات الهى بر پيامبر، بدون كم وكاست وبراساس حقّ و حقيقت است. همچنين عمل‌ها و عكس‌العمل‌ها، پاداش‌ها وكيفرهاى امّت‌ها، مطابق يك‌سرى اصول و سنّت‌هاى پايدار است. خداوند، نه بر بندگان تكليفِ فوق طاقت مى‌كند و نه در كيفر و پاداش، شرايط و استعدادها و توان افراد را يكسان مى‌بيند كه اينها موجب ظلم مى‌گردد.
ظلم را كسى روا مى‌دارد كه يا كمبود داشته باشد و يا نتواند از راه حقّ به مقصود خود نايل شود و يا از بدى و زشتى ستم غافل باشد و بر خداوند سبحان هيچ‌يك از اين موارد صادق نيست. خداوندى كه همه چيز از اوست و بازگشت همه چيز نيز به سوى اوست، چه نيازى به ظلم كردن دارد؟!
جلد 1 - صفحه 581
پیام ها
1- نزول وحى بر پيامبر، حقّ است، نه ساخته‌ى ذهن و خيال او. «آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ»
2- روسفيدى و روسياهى در قيامت، بازتاب عقايد و افكار و اعمال خود انسان‌هاست، نه ظلم خداوند. «وَ مَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْماً لِلْعالَمِينَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ (109)
بعد از آن در تحقيق و ثبوت اين مطلب و فهم بندگان فرمايد:
وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ: و براى خدا است ملكيت و مالكيت خاصه آنچه در آسمانها است از اجرام علويه، وَ ما فِي الْأَرْضِ: و آنچه در زمين است از اجسام سفليه. بنابراين ذاتى كه مالك تمام موجودات سماوى و ارضى باشد، غنى على الاطلاق است. پس به هيچ وجه من الوجوه ظلم نفرمايد، زيرا يكى از جهات ظلم، هر آينه احتياج و نقص و جهل طرف باشد. و ذات سبحانى از صفات امكانى منزه باشد. وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ: و به سوى خداى تعالى باز گرديده شود تمام كارها، پس مجازات فرمايد هر كس را به آنچه وعد و وعيد فرموده از ثواب و عقاب.
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 208
مفسرين را در كيفيت رجوع به خدا سبحانه دو قول است: 1- مراد افناى آنها و بعد، اعاده آنها براى مجازات. 2- مراد آنكه، حق تعالى در دنيا تمليك امور به بندگان فرموده و ايشان را در آن تصرفى ارزانى داشته، اما در آخرت، تمام آنها رجوع به خداى تعالى شود، چنانچه فرمايد: لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ (109)
ترجمه
و مر خدايرا است آنچه در آسمانها و زمين است و بسوى خدا بازگرديده شود كارها.
تفسير
آنچه در آسمان و زمين است مملوك حق است بملكيت حقه حقيقيه نه اضافيه اعتباريه مانند ملكيت اشياء از براى مخلوق و در تحت تصرف و سلطنت و اراده و اختيار او است حقا و حقيقتة از لا و ابدا بطوريكه هر امرى كه واقع شود منتهى بقضا و قدر الهى است و بازگشت بامر او ميكند و پاداش مؤمنين و جزاى مخالفين هم در روز قيامت بهمان قسمى كه وعد و وعيد فرموده بامر او انجام خواهد گرفت.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ لِلّه‌ِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الأَرض‌ِ وَ إِلَي اللّه‌ِ تُرجَع‌ُ الأُمُورُ (109)
و از براي خدا است آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و بسوي خدا است بازگشت امور.
و للّه لام اختصاص است بملكية ذاتيه حقّه حقيقيه چون موجد تمام مخلوقات او است و مبقي آنها و مفني آنها و آن بآن افاضه از جانب او است، هم علة موجده است و هم علة مبقيه.
ما فِي السَّماواتِ از ملائكه و كرات علويه و سكنه آنها و لوح و قلم و سدرة المنتهي و جنّة المأوي و بيت المعمور و آنچه که غير از خدا نميداند از آثار قدرت و عظمت و كبريايي.
وَ ما فِي الأَرض‌ِ از جن‌ّ و انس و انواع حيوانات برّي و بحري و عناصر و معادن و نباتات از حبوب و فواكه و خضرويات و ادويه و غير اينها
جلد 4 - صفحه 314
وَ إِلَي اللّه‌ِ تُرجَع‌ُ الأُمُورُ امر در قرآن بر معاني بسياري اطلاق شده مثل وَ أَوحي فِي كُل‌ِّ سَماءٍ أَمرَها فصّلت آيه 11، اي ما يصلحها. و مثل وَ ما أَمرُ السّاعَةِ إِلّا كَلَمح‌ِ البَصَرِ نحل آيه 79، يعني وقوع القيمة و احياء الموتي.
و مثل هَيِّئ لَنا مِن أَمرِنا رَشَداً كهف آيه 9، بمعني هدايت بصلاح، و مثل قال‌َ الَّذِين‌َ غَلَبُوا عَلي أَمرِهِم لَنَتَّخِذَن‌َّ عَلَيهِم مَسجِداً كهف آيه 20، و غير ذلک از آيات، و جامع همه اينها فعل است بمعني كار. و در اينکه آيه يعني بازگشت كارها تمام بخدا است و كليه اختيارات از كليه افراد سلب ميشود و تمام اختيار با اوست و همين است مفاد آيه شريفه لِمَنِ المُلك‌ُ اليَوم‌َ لِلّه‌ِ الواحِدِ القَهّارِ مؤمن آيه 16.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 109)- این آیه مشتمل دلیل بر عدم صدور ظلم و ستم از ناحیه خداست، می‌فرماید: «و (چگونه ممکن است خدا ستم کند در حالی که) آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست و همه کارها به سوی او باز می‌گردد» و به فرمان او است (وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ إِلَی اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ).
نکات آیه
۱ - مالکیّت انحصارى خداوند، نسبت به آنچه در آسمانها و زمین است. (و للّه ما فى السموات و ما فى الارض)
۲ - جهان آفرینش داراى آسمانهاى متعدّد (و للّه ما فى السّموات)
۳ - نیازمندى و کمبود، انگیزه اى براى ستم و تعدّى (و ما اللّه یرید ظلماً للعالمین. و للّه ما فى السموات و ما فى الارض) جمله «و للّه ما فى السموات ... »، در مقام تعلیل براى ظلم نکردن خداوند است.
۴- مالکیّت انحصارى خداوند نسبت به تمام هستى، دلیل نفى اراده ظلم و ستم از ساحت اوست. (و ما اللّه یرید ظلماً للعالمین. و للّه ما فى السموات و ما فى الارض)
۵ - بازگشت همه امور، تنها به سوى خداست. (و الى اللّه ترجع الامور)
۶ - مبدأ پیدایش جهان هستى، خداوند است. (و الى اللّه ترجع الامور) رجوع: بازگشت به جایى است که آغاز، از آنجا بوده است. (مفردات راغب).
۷ - خداوند، هدف حرکت همه هستى (و الى اللّه ترجع الامور)
۸ - همه جهان هستى، در حال سیر و حرکت (و الى اللّه ترجع الامور)
۹ - زِمام امور و مقدّرات هستى، در اختیار خداوند* (و الى اللّه ترجع الامور) اگر تمام امور - حتى اسباب و وسایط - به خدا برگشت کند و مرجعش او باشد، همه مقدرات هستى نیز به دست اوست.
۱۰ - بازگشت همه امور هستى به خداوند، دلیل نفى اراده ظلم و ستم از ساحت اوست. (و ما اللّه یرید ظلماً للعالمین ... و الى اللّه ترجع الامور)
۱۱ - بازگشت همه امور به خداوند، قهرى و تخلّف ناپذیر* (و الى اللّه ترجع الامور) از مجهول آوردن فعل «تُرجع» استفاده شده است.
موضوعات مرتبط
- آسمان: ۱ تعدد آسمانها ۲
- آفرینش: تدبیر آفرینش ۹ ; حرکت آفرینش ۷، ۸ ; فرجام آفرینش ۵، ۱۰، ۱۱ ; فلسفه آفرینش ۷ ; مبدأ آفرینش ۶
- اسماء و صفات: صفات جلال ۴، ۱۰
- انگیزش: عوامل انگیزش ۳
- بازگشت به خدا: ۵
- خدا: خدا و ظلم ۴، ۱۰ ; عدل خدا ۴، ۱۰ ; مالکیت خدا ۱، ۴
- زمین: ۱
- ظلم: ۴، ۱۰ عوامل ظلم ۳
- نیازمندى: آثار نیازمندى ۳
منابع
