البقرة ٢٦٩
ترجمه
البقرة ٢٦٨ | آیه ٢٦٩ | البقرة ٢٧٠ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«حِکْمَةَ»: فرزانگی. اصابت در کردار و گفتار، و انجام هر چیزی در جای مناسب خود. در اینجا مراد معرفت اسرار قرآن است. «أُوْلُوا»: صاحبان. «أَلْبَابِ»: جمع لُبّ، خِردها. «أُوْلُوا الألْبَابِ»: عاقلان.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۷۴ - ۲۶۱ ، سوره بقره
- گفتارى پيرامون انفاق
- تعديل ثروت ها، كم كردن فاصله طبقاتى ، ايجاد برادرى بين مسلمين و ... علل و اهداف تاءكيد شديد نسبت به انفاق است
- از بين رفتن انفاق و شيوع ربا در بين مردم بزرگترين عامل فساد اجتماعى كنونى در جهان غرب است
- معناى (كمثل حبت انبتت ) و بررسى امثال قرآنى ديگر نظير آن
- توضيحى در مورد امثال و چگونگى تمثيلات قرآن كريم
- فوائد و آثار اجتماعى ارفاق به قصد تحصيل رضاى خدا
- آثار سوء و مضرات انفاق بدون قصد كسب رضاى خدا
- رد كردن سائل با زبان خوش و گذشت از بدى او، از صدقه و انفاق همراه با منت و آزار بهتر است
- رياكارى در هر عمل مستلزم نداشتن ايمان به خدا و روز جزا در آن عمل است
- معناى ((ابتغاء مرضات الله )) و وجوهى كه در معناى ((تثبيت نفس )) ذكر شده و بيان وجه صحيح در معناى آن
- تشبيه و تمثيل انفاق خالص و انفاق تواءم با من و اذى
- كيفيت مالى كه بايد انفاق بشود
- ترس از فقر بر اثر انفاق اعمال طيب و دلپسند، وسوسه شيطانى است
- خود دارى از انفاق مال طيب باعث كفر به خدا، اتلاف نفوس ، هتك اعتراض ، رواج جنايت و فحشا است
- خلاصه گفتار در تذكراتى كه خداوند در آيه مورد بحث مى دهد
- معناى ((حكمت ))
- نكاتى در باره آيه (و من يوت الحكمه ...)
- چند نكته كه جمله ((و ما للظالمين من انصار)) بر آنها دلالت دارد
- ترك انفاق از گناهان كبيره است و چون حق الناس است كفاره و توبه پذير نيست
- آثار و نتايج انفاق علنى و مزيت و فضيلت انفاق پنهانى
- خداوند خاطر شريف پيامبر (ص ) را تسلى مى دهد
- مؤ منين تا آنجا كه مى توانند تظاهر به فقر نمى نمايند و دست سؤ ال دراز نمى كنند
- نكته التفات از همه مسلمين به شخص پيامبر (ص ) در آيه شريفه
- بحث روايتى (در ذيل آيات انفاق )
- خرج كردن براى زن و فرزند صدقه است و يكى از راههاى خداست
- هر عملى كه مورد رضايت خدا باشد و براى خدا انجام شود فى سبيل الله است و هر نفقه اى در راه خدا صدقه مى باشد
- رواياتى در ارتباط با نزول آيه (يا ايهاالذين آمنو انقو...)
- دو روايت در ارتباط با آيه (الشيطان يعدكم الفقر...)
- معناى حكمت و روايتى در بيان اهميت و منزلت عقل انسان
- بهتر است واجبات ، علنى ، و مستحبات ، پنهانى انجام گيرند
- رواياتى در مورد اينكه آيه : ((الذين ينفقون اموالهم ...)) در باره امير المؤ منين على (ع ) نازل شده است
- آيه شريفه در حق ابى بكر نازل شده است
نکات آیه
۱ - حکمت، موهبت الهى است که خداوند به هر کس خواهد، عطا مى کند. (یؤتى الحکمة من یشاء)
۲ - انفاق کنندگان در راه خداوند از اموالى مرغوب و بدون منّت و آزار و ریا، برخورداران از حکمت (الّذین ینفقون اموالهم فى سبیل اللّه ... یؤتى الحکمة من یشاء و من یؤت الحکمة فقد اوتى خیراً کثیراً) به مقتضاى ارتباط آیه مورد بحث با آیات سابق که درباره انفاق و احکام آن بود، مى توان گفت که مراد از حکمت در این آیه، همان انفاق کردن با شرایط ویژه است و یا اینکه انفاق کردن، مصداقى از حکمت است.
۳ - برخورداران از حکمت، دارندگان خیر فراوان (و من یؤت الحکمة فقد اوتى خیراً کثیراً)
۴ - حکمت، خیرآفرین است. (و من یؤت الحکمة فقد اوتى خیراً کثیراً)
۵ - تنها صاحبان خرد، پندپذیر از حکمتهاى خداوند هستند. (و ما یذّکّر الاّ اولوا الالباب)
۶ - اهمیّت خرد و ارزش صاحبان خرد (و ما یذّکّر الاّ اولوا الالباب)
۷ - درک حقایق و معارفِ دینى، تنها در پرتو خردِ ناب میّسر است. (و من یؤت الحکمة ... و ما یذّکّر الاّ اولوا الالباب) در برداشت فوق، «حکمت» به معناى معارف و حقایق دینى گرفته شده است.
۸ - نابخردان، بى بهره از حکمت و معارف دینى (یؤتى الحکمة من یشاء ... و ما یذّکّر الاّ اولوا الالباب)
۹ - درک معارف و حقایق دینى و عمل به مقتضاى آن، حکمتى خدادادى است. (یؤتى الحکمة من یشاء) با در نظر گرفتن ارتباط این آیه با آیات سابق (که درباره لزوم انفاق، مصالح و پیامدهاى نیک آن و نیز عوامل ترک انفاق و پیامدهاى شوم آن بود که یکسره درباره احکام و معارف دینى است)، مى توان گفت که مراد از حکمت، معارف و حقایق دینى است.
روایات و احادیث
۱۰ - اطاعت از خداوند و شناخت امام (ع)، حکمت است. (و من یؤت الحکمة فقد اوتى خیراً کثیراً) امام صادق (ع): «و من یؤت الحکمة ... » طاعة اللّه و معرفة الأمام[۱].
۱۱ - شناخت و تفقه در دین، حکمت است. (و من یؤت الحکمة) امام صادق (ع) در پاسخ سؤال از آیه فوق فرمود: ان الحکمة المعرفة و التفقه فى الدین[۲].
۱۲ - شناخت امام و پرهیز از گناهان کبیره، حکمت است. (و من یؤت الحکمة) امام صادق (ع) درباره آیه فوق فرمود: معرفة الامام و اجتناب الکبائر الّتى اوجب اللّه علیها النّار[۳].
موضوعات مرتبط
- اطاعت: اطاعت از خدا ۱۰
- انفاق: آثار فردى انفاق ۲ ; انفاق از دوست داشتنیها ۲ ; انفاق در راه خدا ۲
- انفاقگر: فضایل انفاقگر ۲
- تعقل: آثار تعقل ۵، ۷; آثار عدم تعقل ۸ ; ارزش تعقل ۶ ; اهمیّت تعقل ۶
- تکلیف: عمل به تکلیف ۹
- حکمت: آثار حکمت ۴ ; عبرت از حکمت ۵ ; اعطاى حکمت ۱ ; موارد حکمت ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲ ; موانع حکمت ۸
- حکیمان: فضایل حکیمان ۳
- خدا: عطایاى خدا ۱ ; مشیّت خدا ۱
- خیر: زمینه خیر ۴
- دین: تفقّه در دین ۷، ۹، ۱۱
- رهبرى: شناخت رهبرى ۱۰، ۱۲
- شناخت: ابزار شناخت ۷
- عاقلان: عبرت عاقلان ۵ ; فضایل عاقلان ۶
- عمل: عمل صالح ۹
- گناه: اجتناب از گناه ۱۲ ; گناه کبیره ۱۲