التين ٥
ترجمه
| التين ٤ | آیه ٥ | التين ٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«رَدَدْنَاهُ»: او را برمی‌گردانیم. او را قرار می‌دهیم. واژه (رَدّ) را به معنی اصلی برگرداندن، و معنی ضمنی جعل، یعنی قرار دادن و ساختن دانسته‌اند (نگا: روح‌المعانی، المیزان). «أَسْفَلَ»: پائین‌ترین. مفعولٌ‌به یا منصوب به نزع خافض است. «سَافِلِینَ»: پائین‌تران. پستان. جمع مذکّر سالم است و مراد انسانهائی است که امتیاز انسانیّت خود را نادیده می‌گیرند، و به جای پیمودن قوس صعودی ایمان و دینداری، قوس نزولی کفر و بی‌دینی را طی می‌کنند، و از درجه والای اعلی علّیّین به ژرفای گودالّ اسفل سافلین فرو می‌افتند. «رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ»: این بند، بدین واقعیّت اشاره دارد که: کسانی که راه کفر و شرک و ستمگری و زورگوئی و سایر مفاسد را در پیش می‌گیرند، از مقام انسانیّت سقوط می‌کنند و در نظر خدا از پستان پست بشمار می‌آیند، و در دنیا از زمره ناپاکان، و در آخرت از جمله دوزخیانند (نگا: نساء / صافّات / ، فصّلت / ، بیّنه / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۸، سوره تين
- مراد از ((تين )) و ((زيتون )) و وجه تسميه مكه به ((البلد الامين ))
- منظور از خلقت انسان در احسن تقويم و اشاره به مقام رفيع او بر حسب طبع اوّلى و استعدادذاتى
- چند احتمال درباره مراد از ((ردّ)) انسان (جز مؤ منان صالحالعمل ) به ((اسفل سافلين ))
- معناى آيه : فما يكذّبك بعد بالدين ...)) و تقرير احتجاجى كه براى اثبات بعث و جزامتضمّن است
- (چند روايت راجع به مراد از ((تين ))، ((زيتون )) و ((البلد الامين ))
نکات آیه
۱ - بیشتر انسان ها، با وجود برخوردارى از بهترین نوع خلقت، به پست ترین حالت ها سقوط کرده، از هر فرومایه اى حقیرتر مى شوند. (ثمّ رددنه أسفل سفلین) افراد باقى مانده در «مستثنى منه»، همواره بیشتر از افراد «مستثنى» است; و گرنه تخصیص اکثر خواهد بود که ناروا است. به این جهت و نیز با نظر به مؤخر ساختن یاد مؤمنان و نیز اسناد «أسفل سافلین» به ضمیر «رددناه» - که به جنس انسان برمى گردد - مى توان گفت: افرادى که از مقام «بهترین خلقت» سقوط مى کنند، در اکثریت اند.
۲ - افرادِ بى ایمان و فاقد عمل صالح، در آخرت جایگاهى پست تر از تمام انسان هاى فرومایه، خواهند داشت. (ثمّ رددنه أسفل سفلین) به قرینه «فلهم أجر غیر ممنون» (در آیه بعد) مفاد این آیه نیز، مربوط به جهان آخرت و درباره افرادى است که آیه بعد، آنان را استثنا نکرده است.
۳ - سقوط انسان هاىِ فرومایه، در ورطه دنائت و پستى، از جانب خداوند و مستند به او است. (ثمّ رددنه)
۴ - حاکمیت خداوند، بر آغاز و فرجام انسان ها (لقد خلقنا الإنسن ... ثمّ رددنه)
۵ - انسان، در اصل خلقت خویش، از پستى ها پاک و منزّه است. (لقد خلقنا الإنسن أحسن تقویم . ثمّ رددنه أسفل سفلین)
۶ - زمینه سقوط انسان هاى فرومایه، از ارزش ها و افتادن آنان به اعماق پستى ها، پس از گذشت برهه اى از آغاز خلقت آنها فراهم مى شود. (ثمّ رددنه) حرف «ثمّ»، براى تراخى است.
۷ - پستى و سقوط از ارزش هاى انسانى و مقام هاى اخروى، داراى مراتب گوناگون است. (أسفل سفلین) «سافلین» نکره و به معناى گروهى است که مرتبه پستى دارند. چنانچه آن افراد نیز از جنس انسان باشند - که جمع عاقل بودن «سافلین» نشانگر آن است - مفاد آیه شریفه این مى شود که: پستى داراى مراتب گوناگون است و برخى انسان ها در مقامى فرومایه تر از برخى دیگر قرار خواهند گرفت.
موضوعات مرتبط
- اکثریت: انحطاط اکثریت ۱
- انسان: اکثریت انسان ها ۱; تنزیه انسان ۵; حاکم انسان ها ۴; خلقت انسان ها ۴; فرجام انسان ها ۴
- بى ایمانان: ذلت اخروى بى ایمانان ۲
- پلیدان: زمینه انحطاط پلیدان ۶; منشأ انحطاط پلیدان ۳
- پلیدى: مراتب پلیدى ۷
- خدا: افعال خدا ۳; حاکمیت خدا ۴
- ذلت: زمینه ذلت ۶
- عمل صالح: ذلت اخروى فاقدان عمل صالح ۲
