الجاثية ٣٠
ترجمه
| الجاثية ٢٩ | آیه ٣٠ | الجاثية ٣١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ»: (نگا: انعام / ).
تفسیر
- آيات ۲۰ - ۳۷ سوره جاثيه
- مراد از رحمت خداوند و اختصاص آن به گروه خاصى در اين آيه
- توضيح اينكه بد كاران نه در حيات و نه در ممات با مؤ منان صالح العمل برابر نيستند
- احتجاج براى اثبات معاد با استناد به حق و عدالت
- ابطال پندار كفار در يكسان دانستن مرگ نيكوكار و بدكار
- حقيقت عبادت اطاعت كردن است
- معناى ((اله )) گرفتن ((هوى ))
- مفاد جمله : ((و اضله الله على علم )) و بيان عدم منافات بين ضلالت و علم
- معناى سخن منكران معاد: ((ما هى الا حياتنا الدنيا نموت و نحيا و ما يهلكنا الا الدهر)) واشاره به چند قول در معناى اين آيه
- گفتار برخى مفسرين كه مراد آيه را نتاسخ و ثنى ها دانسته اند و نقد گفتار آنان
- معنا و تفسير آيه : ((هذا كتابنا ينطق عليكم بالحق انا كنا نستنسخ ما كنتم تعملون )) وتوضيحى درباره كتابت اعمال
- اقوال ديگر مفسرين در تفسير اين آيه
- چند روايت در ذيل آيه : ((افراءيت من اتخذ الهه هويه )) و ((و ما يهلكنا الا الدهر))
- روايات و توضيحاتى درباره كتابت و استنساخاعمال در ذيل آيه : ((هذا كتابنا ينطق عليكم بالحق ...))
نکات آیه
۱ - مؤمنان نیک کردار، مشمول رحمت پروردگار در قیامت (فأمّا الذین ءامنوا و عملوا الصلحت فیدخلهم ربّهم فى رحمته)
۲ - اعطاى پاداش به مؤمنان و نیک کرداران در قیامت، قبل از حسابرسى بدکرداران * (فأمّاالذین ءامنوا ... و أمّا الذین کفروا ) برداشت یاد شده بدان احتمال است که تقدم در بیان، بیانگر تقدم خارجى نیز باشد.
۳ - شمول رحمت و حمایت خداوند، نسبت به اهل ایمان و عمل صالح، پس از حسابرسى آنان (کلّ أمّة تدعى إلى کتبها ... فأمّا الذین ءامنوا و عملواالصلحت فیدخلهم ربّهم فى رحمته)
۴ - مؤمنان نیک کردار، مشمول رحمت حق در پى مشاهده نگرانى هاى همگانى قیامت* (و ترى کلّ أمّة جاثیة ... فأمّا الذین ءامنوا و عملوا الصلحت فیدخلهم) برداشت بالا بدان احتمال است که «فأمّا الذین...» تفریع بر «ترى کلّ أمّة جاثیة» باشد.
۵ - قیامت، صحنه نمود حاکمیت اراده خداوند (فأمّا الذین ءامنوا و عملوا الصلحت فیدخلهم ربّهم ) تعبیر به «یدخلهم» گویاى این حقیقت است که بهره مند ساختن مردم از رحمت اخروى، کار خدا و وابسته به او است. در غیر این صورت، مى فرمود: «یدخلون فى رحمته ...».
۶ - همراهى ایمان با عمل صالح، مایه برخوردارى از رحمت خداوند، در آخرت (فأمّا الذین ءامنوا و عملوا الصلحت فیدخلهم ربّهم فى رحمته)
۷ - بهشت، تجلى رحمت الهى در قیامت (فیدخلهم ربّهم فى رحمته ) بنابراین که مراد از «رحمت» بهشت باشد، برداشت بالا به دست مى آید.
۸ - شمول رحمت حق در قیامت نسبت به مؤمنان صلاح پیشه، نمودى از ربوبیت او (فأمّا الذین ءامنوا و عملوا الصلحت فیدخلهم ربّهم فى رحمته) به کار رفتن واژه «ربّ» و اضافه آن به «هم»، بیانگر مطلب یاد شده است.
۹ - احاطه و فراگیرى رحمت الهى، نسبت به مؤمنان در قیامت (فیدخلهم ربّهم فى رحمته) تعبیر «یدخلهم...» مى رساند که شمول رحمت حق نسبت به مؤمنان نیک کردار، محدودیتى ندارد و آنان داخل در رحمت او و مستغرق در آن مى شوند.
۱۰ - برخوردارى انسان از رحمت گسترده الهى در قیامت، رستگارى واقعى و آشکار (فیدخلهم ربّهم فى رحمته ذلک هو الفوز المبین) برداشت بالا با توجه به ضمیر فصل «هو» است که تأکید را افاده کرده و رستگارى واقعى را مى نمایاند.
۱۱ - انسان، در اشتیاق رستگارى و نیازمند راهنمایى، براى تشخیص راه ها و مصادیق آن (ذلک هو الفوز المبین) تأکید با ضمیر فصل در زمینه نمایاندن رستگارى راستین، نشانگر آن است که اولاً انسان در نهاد خودش، عشق به رستگارى دارد و ثانیاً دستیابى به آن، نیازمند هدایت و راهنمایى است.
موضوعات مرتبط
- انسان: علایق انسان ۱۱; نیازهاى معنوى انسان ۱۱
- ایمان: آثار ایمان ۶
- بهشت: عظمت بهشت ۷
- حمایت خدا: مشمولان حمایت خدا ۳
- خدا: رحمت اخروى خدا ۷; زمینه رحمت اخروى خدا ۶; نشانه هاى حاکمیت اراده خدا ۵; نشانه هاى ربوبیت خدا ۸; نشانه هاى رحمت خدا ۷
- رحمت: مشمولان رحمت اخروى خدا ۴، ۱۰; مشمولان رحمت خدا ۱، ۳، ۸، ۹
- رستگارى: رستگارى آشکار ۱۰
- صالحان: پاداش اخروى صالحان ۲; حسابرسى صالحان ۳; رحمت بر صالحان ۱، ۴، ۸; فضایل اخروى صالحان ۱، ۴، ۸; فضایل صالحان ۳; وقت پاداش صالحان۲
- علایق: آثار علاقه به رستگارى ۱۱
- عمل صالح: آثار عمل صالح ۶
- قیامت: اضطراب در قیامت ۴; ظهور حقایق در قیامت ۵; ویژگیهاى قیامت ۵
- گناهکاران: حسابرسى اخروى گناهکاران ۲
- مؤمنان: پاداش اخروى مؤمنان ۲; حسابرسى مؤمنان ۳; رحمت بر مؤمنان ۱، ۴، ۸، ۹; فضایل اخروى مؤمنان ۱، ۴، ۸، ۹; فضایل مؤمنان ۳; وقت پاداش مؤمنان ۲
- نیازها: نیاز به هدایت ۱۱
