ق ٤١
ترجمه
| ق ٤٠ | آیه ٤١ | ق ٤٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِسْتَمِعْ»: بشنو. گوش فرادار. مفعول آن محذوف است و تقدیر چنین است: إِسْتَمِعْ حَدِیثَ رَبِّکَ گوش فرادار. اخبار روزی را بشنو. مفعول در این صورت (یَوْمَ) است. «الْمُنَادِی»: ندادهنده. مراد اسرافیل است که برای بار دوم در صور می‌دمد که نشانه زنده شدن مردگان و آغاز رستاخیز است. «مَکَانٍ قَرِیبٍ»: اشاره به این است که صدای صور او در فضا پخش می‌شود بگونه‌ای که گوئی بیخ گوش همگان است.
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ اسْتَمِعْ يَوْمَ يُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَكانٍ قَرِيبٍ «41»
و گوش به (زنگ) روزى باش كه منادى از مكان نزديك ندا مى‌دهد.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ اسْتَمِعْ يَوْمَ يُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَكانٍ قَرِيبٍ (41)
بعد از آن تخويف بندگان فرمايد از روز معاركه:
وَ اسْتَمِعْ يَوْمَ يُنادِ الْمُنادِ: (خطاب به حضرت و مراد امت) يعنى گوش فرا
«1» تفسير برهان ج 5 ص 229.
«2» تفسير برهان ج 5 ص 229.
جلد 12 - صفحه 245
است به آسمان، مراد صخره بيت المقدس است كه از تمام زمين به دوازده ميل، به روايتى هيجده ميل به آسمان نزديكتر است «1». نزد بعضى قرب نسبت به جميع زمين است، زيرا اين موضع وسط زمين باشد، پس صداى اسرافيل بر بالاى آن به همه اقطار زمين خواهد رسيد و از هيچ محل دور نخواهد بود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ اسْتَمِعْ يَوْمَ يُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَكانٍ قَرِيبٍ (41) يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ (42) إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي وَ نُمِيتُ وَ إِلَيْنَا الْمَصِيرُ (43) يَوْمَ تَشَقَّقُ الْأَرْضُ عَنْهُمْ سِراعاً ذلِكَ حَشْرٌ عَلَيْنا يَسِيرٌ (44) نَحْنُ أَعْلَمُ بِما يَقُولُونَ وَ ما أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ فَذَكِّرْ بِالْقُرْآنِ مَنْ يَخافُ وَعِيدِ (45)
ترجمه
و گوش ده روزى كه ندا كند ندا كننده از جائى نزديك
روزى كه ميشنوند صيحه را بدرستى اين روز بيرون آمدن است
همانا ما زنده ميكنيم و ميميرانيم و بسوى ما بازگشت است
روز كه شكافته شود زمين از آنان با آنكه شتابندگانند اين از هر جانب جمع كردنى است بر ما آسان
ما داناتريم بآنچه ميگويند و نيستى تو مر آنها را مجبور كننده پس پند و تذكر ده بقرآن آنرا كه ميترسد از وعيد من.
جلد 5 صفحه 60
تفسير
خداوند متعال براى گوشزد مردم و تذكر آنها ببعث و نشور خطاب به پيغمبر خود فرموده كه گوش فرادار و مترقب روزى باش كه منادى حق كه اسرافيل است ندا ميكند خلق را كه برخيزيد براى حساب از جائيكه نسبت آن بهمه على السّويّه است لذا همه بيك منوال صوت او را ميشنوند مانند صدائى كه از جاى نزديك بيايد و آنروزى است كه تمام خلق نفخه دوم و صوت شديد آنرا ميشنوند و بايد بشنوند چون حق است مانند ساير اوضاع قيامت و احوال آن يا آن صوت بحق تعلق گرفته كه آن بعث و حشر است و آنروز بيرون آمدن اجساد پوسيده از قبور است كه يوم الخروج ناميده شده و خداوند زنده ميكند جماد را و ميميراند و زنده ميكند دوباره و در پيشگاه عدل خود حاضر ميفرمايد براى ثواب و عقاب و آنروزى است كه شكافته و دور شود زمين از مردم و آنها بسرعت داعى حق را اجابت نمايند و بصحراى محشر شتابند و اين جمع‌آورى ذرات اجسام متفرّقه در عالم و بصورت اوّل در آوردن و در پيشگاه خود حاضر نمودن براى خدا آسان است و كار مختصرى است و او اعلم است باقوال و اعمال كفّار و غير آنها و همه را بپاداش و جزاى خود خواهد رسانيد و پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و سلّم مأمور به اجبار آنها بر ايمان نميباشد او فقط بايد پند دهد و متذكر فرمايد بمواعظ و نصايح قرآنيّه كسانيرا كه از وعده عذاب خدا ميترسند چون غير آنها موعظه و اندرز بحالشان مفيد نيست و قمّى ره اين آيات را راجع برجعت و ظهور حضرت حجّت دانسته و از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد از يوم الخروج رجعت است و منادى به اسم قائم و اسم پدرش ندا ميكند و صيحه حق همان است و حشر يسير هم همان حشر است در ثواب الاعمال و مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه هر كه در دنبال نمازهاى واجب و مستحب خود سوره ق را قرائت نمايد خداوند توسعه در رزق باو عطا ميفرمايد و نامه عملش را بدست راستش ميدهد و حسابش را سهل و آسان خواهد فرمود و الحمد للّه رب العالمين و صلّى اللّه على محمد و آله الطاهرين.
جلد 5 صفحه 61
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ استَمِع يَوم‌َ يُنادِ المُنادِ مِن مَكانٍ قَرِيبٍ (41)
و استماع كن روزي که منادي ندا ميكند از مكان نزديك. بسياري از مفسرين تفسير كردند بنفخه ثانيه که تمام زنده ميشوند و مبعوث مي‌گردند در قيامت براي جزاء لكن در بعضي از اخبار تفسير فرموده بروز ظهور حضرت بقية اللّه و در بعضي بدوره رجعت.
وَ استَمِع خطاب و لو بپيغمبر است لكن مقصود جميع مكلفين است، و بعضي گفتند: و معني استماع اينكه خود را آماده كن براي همچو روزي و انتظار داشته باش.
يَوم‌َ يُنادِ المُنادِ منادي بر معني اول اسرافيل است که در نفخه ثانيه ميدمد
جلد 16 - صفحه 259
در صور و بر معني ثاني جبرئيل است که تعبير بصيحه که يكي از علائم قريبه ظهور است که حضرت مهدي ظاهر شده برويد براي ياري او.
مِن مَكانٍ قَرِيبٍ چون تمام اهل عالم بيك ميزان بزبان خود ميشنوند مثل اينكه منادي نزديك آنهاست و ندا از نزديك ميآيد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 41)- با صیحه رستاخیز همه زنده می‌شوند: در این آیه همانند سایر آیات این سوره تکیه بر مسأله معاد و رستاخیز شده و باز گوشه دیگری از آن را
ج4، ص531
مطرح می‌کند، و آن مسأله نفخ صور و خروج مردگان از قبر است.
می‌فرماید: «و گوش فرا ده و منتظر روزی باش که منادی از مکانی نزدیک ندا می‌دهد» (وَ اسْتَمِعْ یَوْمَ یُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ).
یعنی این صدا آن چنان در فضا پخش می‌شود که گویی بیخ گوش همه است.
نکات آیه
۱ - رهنمود خداوند به پیامبر(ص)، در امید بستن به قیامت براى جزاى کافران لجوج (فاصبر ... و استمع یوم یناد المناد) آیات پیشین در زمینه مواجهه نارواى کافران با پیامبر(ص) و لزوم شکیبایى آن حضرت در برابر آنان بود. اکنون در این آیه، خداوند به پیامبر(ص) مى فرماید: گوش به زنگ منادى حق براى رستاخیز باش; کنایه از این که آن روز کافران، مجازات واقعى خود را خواهند دید.
۲ - قیامت، روز نداى منادى حق، از مکانى نزدیک به آدمیان (یوم یناد المناد من مکان قریب)
۳ - مؤمن، همواره در اندیشه قیامت و مطمئن به تحقق وعده هاى الهى (و استمع یوم یناد المناد من مکان قریب)
۴ - همه انسان ها به هنگام رستاخیز، در احاطه منادى حق به گونه اى همسان* (و استمع یوم یناد المناد من مکان قریب) تعبیر «من مکان قریب» ممکن است بیانگر این نکته باشد که در قیامت، همه انسان ها در برابر مبدأ حاکمیت و نداى حق، نسبتى همسان دارند و بعد مکانى وجود ندارد.
۵ - قوانین حاکم بر نظام هستى در آستانه رستاخیز، متفاوت با نظام موجود در جهان* (یوم یناد المناد من مکان قریب) از این که انسان ها در پهنه زمین پراکنده اند و با همه پراکندگى نداى الهى نسبت به همه نزدیک معرفى شده است; استفاده مى شود که در آستانه رستاخیز، قوانین فعلى حاکم بر ماده تغییر مى یابد.
۶ - صبر بر ناگوارى ها، عبادت در برابر پروردگار و ایمان به قیامت، تکلیف تمامى مؤمنان (فاصبر ... و سبّح ... و استمع یوم یناد المناد) هر چند واژه هاى «اصبر»، «سبّح» و «استمع» ظاهراً خطاب به پیامبر(ص) است; ولى در حقیقت تکلیفى است براى همگان و پیامبر(ص) از آن جهت که الگوى امت است، به تنهایى مخاطب قرار گرفته است.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: سنتهاى حاکم بر آفرینش ۵
- امیدوارى: امیدوارى به قیامت ۱
- انسان: تساوى انسان ها ۴
- ایمان: ایمان به قیامت ۶; ایمان به وعده هاى خدا ۳
- خدا: توصیه هاى خدا ۱
- ذکر: اهمیت ذکر قیامت ۳
- سختى: صبر در سختى ۶
- عبادت: عبادت خدا ۶
- قیامت: احاطه منادى قیامت ۴; نداى منادى قیامت ۲; ویژگیهاى قیامت ۲، ۵
- کافران: کیفر اخروى کافران ۱
- مؤمنان: تکلیف مؤمنان ۶; صفات مؤمنان ۳
- محمد(ص): توصیه به محمد(ص) ۱
