الحج ٣٤
ترجمه
الحج ٣٣ | آیه ٣٤ | الحج ٣٥ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«مَنسَکاً»: عبادت. در اینجا به قرینه (لِیَذْکُرُوا اسْمَ اللهِ ...) مراد قربانی، یعنی ذبح حیوان برای فقراء است. «أَسْلِمُوا»: مخلص شوید. منقاد و مطیع شوید. «الْمُخْبِتِینَ»: افراد متواضع و مُقِرّ به بندگی و مطمئنّ از ایمان خود (نگا: هود / ، حجّ / ). ایمانداران خاضع و خاکی.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۵ - ۳۷ سوره حج
- برابرى همه مؤ منين در عبادت در مسجدالحرام و تهديد كساين كه در راه خدا و مسجدالحرام را مى بندند
- معبد شدن كعبه براى مردم
- مقصود از دستور الهى به ابراهيم (عليه السلام ): ((وطهر بيتى للطائفين ...((
- دستور الهى به ابراهيم (ع ) در ميان مردم حج را اعلام كن تا بسويت بيايند!
- توضيحى در مورد منافع دنيوى و اخروى حج
- توضيح مفردات و جملات آيات مربوط به مناسك حج
- تحريك و تشويق مردم به تعظيم حرمات خدا
- اشاره به اينكه ((تقوى (( امرى معنوى و قلبى است و قائم به اعمال خارجى نيست
- حكمت قربانى كردن براى خدا (... و لكن يناله التقوى منكم )
- بحث روايتى
- رواياتى درباره منافع مترتب بر حج (لشهيدوا منافع لهم )
- رواياتى ديگر در ذيل آيات راجع به مناسك حج و وجه تسميه خانه كعبه به : ((بيتالعتيق ((
نکات آیه
۱ - تکلیف قربانى، از احکام مشترک تمامى ادیان آسمانى (و لکلّ أُمّة جعلنا منسکًا) «مَنسک» مشتق از مصدر «نُسک» است. «نُسک»; یعنى، اظهار کردن طاعت و انقیاد خود به خدا، به وسیله قربانى کردن دام. بنابراین «منسک» در آیه یاد شده، مى تواند مصدر میمى باشد; یعنى، ما براى هر امتى از امت هاى پیشین، عبادتى قرار دادیم که با قربانى کردن دام هاى خود به ما تقرب جویند. هم چنین مى تواند اسم مکان باشد; یعنى، براى هر امتى محلى براى قربانى کردن قرار دادیم و نیز مى تواند اسم زمان باشد; یعنى، براى هر امتى، زمانى براى انجام مراسم قربانى مشخص ساختیم برداشت فوق، بر پایه احتمال اول است.
۲ - هر یک از امت هاى پیشین، داراى قربانگاهى تعیین شده از سوى خداوند (و لکلّ أُمّة جعلنا منسکًا)
۳ - مراسم قربانى، داراى زمان مشخص در هریک از ادیان آسمانى پیشین (و لکلّ أُمّة جعلنا منسکًا)
۴ - لزوم به زبان آوردن نام خدا، به هنگام ذبح یا نحر قربانى (لیذکروا اسم اللّه على ما رزقهم من بهیمة الأنعم)
۵ - ذکر نام خدا به هنگام ذبح یا نحر حیوان، فلسفه تشریع قربانى براى امت ها (و لکلّ أُمّة جعلنا منسکًا لیذکروا اسم اللّه ... الأنعم)
۶ - جواز قربانى کردن به هر یک از شتر، گاو و گوسفند (على ما رزقهم من بهیمة الأنعم) «أنعام» (جمع «نعم») در اصل به معناى شتران است. لکن گاهى براى مجموع شتر، گاو و گوسفند به کار مى رود. به اعتقاد همه مفسران، مقصود از «أنعام» در این جا، معناى دوم (مجموع شتر، گاو و گوسفند) است . گفتنى است که «بهیمة» به معناى چهارپا و اضافه آن به «أنعام» بیانیه است; یعنى، چهارپایى که عبارت است از شتر، گاو و گوسفند.
۷ - جواز ذکر هریک از نام هاى خداوند (اللّه، رحمان و ...) به هنگام ذبح و یا نحر قربانى (لیذکروا اسم اللّه على ما رزقهم من بهیمة الأنعم) اضافه «اسم» به «اللّه»، مى تواند اضافه بیانیه باشد. در این صورت «اسم اللّه»;یعنى، اسمى که عبارت از «اللّه» است. هم چنین مى تواند اضافیه لامیه باشد. بنابراین «اسم اللّه»; یعنى، هر اسمى که براى خدا هست. برپایه احتمال، اول ذکر هر نامى به جز «اللّه» در ذبح قربانى کافى نیست. برداشت فوق، برپایه احتمال دوم است.
۸ - شتر، گاو و گوسفند، روزى انسان ها و عطاى خداوند به آنان (على ما رزقهم من بهیمة الأنعم)
۹ - مراسم قربانى، عبادت خدا و سپاس گزارى در برابر نعمت هاى او است. (جعلنا منسکًا ... على ما رزقهم من بهیمة الأنعم)
۱۰ - توجه به منبع یگانه تشریع، مقتضى پذیرش معبودیت خدا و نفى پرستش گرى غیر او (و لکلّ أُمّة جعلنا منسکًا ... فإلهکم إله وحد) «فاء» در «فإلهکم» تفریعیه بوده و بیانگر این نکته است که هر کس پیرامون مراسم قربانى، اندیشه کند و ببیند که همه امت هاى پیشین داراى یک رویه مشترک در آن بودند (همه موظف بودند که قربانى را با نام خدا و به منظور تقرب به او ذبح کنند) پى خواهد برد که سرچشمه تشریع قربانى، تنها خداوند است و اگر خدایان دیگرى وجود مى داشتند، قهراً این مراسم به صورت هاى دیگرى نیز تشریع مى شد.
۱۱ - خدا، تنها معبود شایسته پرستش (فإلهکم إله وحد)
۱۲ - الوهیت یگانه خدا، مقتضى تسلیم محض بودن در برابر او و روى بر تافتن از غیر او (فإلهکم إله وحد فله أسلموا) «له» متعلق به «أسلموا» بوده و تقدیم آن مفید حصر است; یعنى، فقط تسلیم خدا بشوید و از طاعت غیر او روى برتابید. تفریع «له أسلموا» بر جمله «إلهکم إله واحد» با حرف «فا»، این معنا را مى رساند که: با توجه به این که معبود همه شما، تنها خداى یگانه است، ضرورت دارد که تنها از او فرمان ببرید و از تسلیم شدن به غیر او، بپرهیزید.
۱۳ - ایمان راسخ به یگانگى خدا، آرام بخش دل و جان آدمى است. (فإلهکم إله وحد... و بشّر المخبتین) «إخبات» (مصدر «مخبتین») مشتق از «خبت» است. «خَبت» نیز به زمین وسیع و هموارى گفته مى شود که خالى از فراز و نشیب است. بنابراین «مخبت» به کسى گفته مى شود که داراى دلى آرام و مطمئن و به دور از اضطراب و تشویش است. و مقصود از «مخبتین» در این جا، مؤمنانى اند که به یگانگى خدا اطمینان داشته و از هرگونه پندارهاى شرک آمیز، مبرا هستند.
۱۴ - مؤمنان راستین و مبرا از پندارهاى شرک آمیز، داراى آینده اى سعادتمند و سرشار از خوشبختى و شادکامى (و بشّر المخبتین)
۱۵ - پرستش خداى یگانه و اطاعت بى چون و چرا از دستورات او، از نشانه هاى ایمان راستین و مبرا بودن از پندارهاى شرک آمیز (فإلهکم إله وحد فله أسلموا و بشّر المخبتین)
۱۶ - انجام اعمال و مناسک حج با حفظ همه حدود و مقررات آن، از نشانه هاى ایمان راستین (و لکلّ أُمّة جعلنا منسکًا... فإلهکم إله وحد فله أسلموا و بشّر المخبتین)
موضوعات مرتبط
- آرامش: عوامل آرامش ۱۳
- احکام :۴، ۷ فلسفه احکام ۵
- ادیان: تعالیم ادیان ۱; قربانى حج در ادیان ۳; قربانى در ادیان ۱; هماهنگى ادیان ۱
- اطاعت: آثار اطاعت از خدا ۱۵
- امتهاى پیشین: قربانگاه در امتهاى پیشین ۲
- انسان: روزى انسان ۸
- ایمان: آثار ایمان به خدا ۱۳; نشانه هاى ایمان ۱۵، ۱۶
- تسلیم: آثار تسلیم به خدا ۱۵; زمینه تسلیم به خدا ۱۲
- توحید: آثار توحید ذاتى ۱۲; آثار توحید عبادى ۱۵; توحید عبادى ۱۱
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱۱
- حج: آثار حج ۱۶; احکام حج ۶; تخییر در قربانى حج ۶; شتر قربانى حج ۶; گاو قربانى حج ۶; گوسفند قربانى حج ۶; وقت ذبح قربانى حج ۳
- خدا: اختصاصات خدا ۱۱; رزاقیت خدا ۸; زمینه معبودیت خدا ۱۰; عطایاى خدا ۸
- ذبح: احکام ذبح ۴، ۷; بسمله در ذبح ۴، ۵، ۷; نامهاى خدا در ذبح ۷
- ذکر: ذکر توحید افعالى ۱۰
- شرک: رد شرک ۱۰
- شکر: شکر نعمت ۹
- عبادت: عبادت خدا ۹
- قربانى: اهمیت ذبح قربانى ۹; فلسفه قربانى ۵
- معبودیت: ملاک معبودیت ۱۰
- مؤمنان: حسن فرجام مؤمنان ۱۴; سرور مؤمنان ۱۴; سعادت مؤمنان ۱۴
- نحر: بسمله در نحر ۴
- نعمت: نعمت شتر ۸; نعمت گاو ۸; نعمت گوسفند ۸