العنكبوت ٢
ترجمه
| العنكبوت ١ | آیه ٢ | العنكبوت ٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لا یُفْتَنُونَ»: آزمایش نمی‌گردند. مورد امتحان واقع نمی‌شوند (نگا: بقره / و .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۳، سوره عنكبوت
- حاصل و خلاصه اى از غرض و مفاد سوره عنكبوت و اشاره به مكى بودن آن
- بيان سنت الهى مبنى بر امتحان و آزمايش امت ها
- علت فتنه و امتحان الهى : تمايز راستگويان از دروغ گويان در ادعاى ايمان
- معناى آيه : ((ام حسب الذين يعملون السيئات ان يسبقونا...))
- مفاد آيه : ((من كان يرجو القاء الله ...)) و مردا از ((لقاء الله ))
- امر به نيكى به والدين و نهى از پيروى ايشان در شرك ورزيدن به خدا
- وصف مؤ منين زبانى كه ايمان عاريتى دارند
- طائفه مورد بحث در آيات سابق همان منافقين اند
- مشركين نه تنها عذاب ديگران را بدوش نمى كشند بلكه عذابشان مضاعف خواهد بود
- رواياتى در معنى و شاءن نزول آيه : ((احسب الناس ان يتركوا...)) و آيه : ((و منالناس من يقول آمنا...))
- داستان عياش بن ابى ربيعه و نزول آيه (و ما كان لمؤ من انيقتل مؤ منا الاخطاء) درباره او
- رواياتى كه مى گويد امت اسلام پس از پيامبر(ص ) در بوته فتنه و آزمايش قرار مىگيرند
- دو روايت در ذيل : ((ليحملن اثقالهم و اثقالا مع اثقالهم ))
نکات آیه
۱ - آسوده داشتن خاطر، از ناحیه خداوند، به صِرف اظهار ایمان، و پندار آزمون نشدن از سوى او، خیالى باطل است. (أحسب الناس أن یترکوا أن یقولوا ءامنّا و هم لایفتنون) استفهام در «أحسب...» براى انکار اِبطالى است و منظور از آن، مردود دانستن پندار کسانى است که احساس مى کنند، به صِرف اِظهار ایمان زبانى، رها خواهند شد و آزموده نخواهند گردید.
۲ - در صدراسلام، کسانى وجود داشته اند که انتظارِ آزمون الهى را نداشته اند و مى پنداشته اند که صرف اظهار ایمان، براى مؤمن بودن، کافى است. (أحسب الناس أن یترکوا أن یقولوا ءامنّا و هم لایفتنون)
۳ - ایمان، در عین فضیلت آفرینى، ممکن است که انسان را دچار خودفریبى کند. (أحسب الناس أن یترکوا أن یقولوا ءامنّا و هم لایفتنون)
۴ - صِرف اِظهار ایمان، نشانه راستین بودن آن نیست. (أحسب الناس أن یترکوا أن یقولوا ءامنّا و هم لایفتنون)
۵ - مؤمنان، براى استوارى ایمان شان، مورد آزمایش قرار مى گیرند. (أحسب الناس أن یترکوا أن یقولوا ءامنّا و هم لایفتنون) «فتن» در اصل، به معناى «وارد کردن طلا در آتش، به منظور آشکار شدن خالصى آن از ناخالصى» است و در آزمایش هم استعمال مى شود (مفردات راغب).
۶ - پندار مبتلا نشدن به سختى، به صرف ایمان آوردن، پندارى باطل است. (أحسب الناس أن یترکوا أن یقولوا ءامنّا و هم لایفتنون) «فتن» به دو معناى «اختبار و آزمون» و «گرفتارى در شدت و سختى» آمده است (مفردات راغب). برداشت بالا، بنابر احتمال دوم است.
۷ - آزمودن مؤمنان، سنتى الهى است. (أحسب الناس أن یترکوا أن یقولوا ءامنّا و هم لایفتنون) از این که خداوند، با استفهام انکارى، پندار عدم آزمون مؤمنان را رد مى کند، استفاده مى شود که امتحان مؤمنان، امرى قطعى است. از چنین تعبیرى، به «سنّت» یاد مى شود.
۸ - گرفتار شدن مؤمنان به سختى ها، سنّتى الهى است. (أحسب الناس أن یترکوا أن یقولوا ءامنّا و هم لایفتنون)
روایات و احادیث
۹ - «عن معمربن خلاّد، قال: سمعت أباالحسن(ع) یقول: «الم . أحسب الناس أن یترکوا أن یقولوا ءامنّا و هم لایفتنون». ثمّ قال لى: «ما الفتنة؟». قلت: «جعلت فداک! الذى عندنا الفتنة فى الدین.». فقال: «یفتنون کما یفتن الذهب!». ثم قال: «یخلصون کما یخلص الذهب!»;[۱] معمربن خلاّد مى گوید: از امام رضا(ع) شنیدم که گفت:«الم . أحسب الناس...». سپس از من پرسید:«آیا معناى «فتنه» را مى دانى؟». عرض کردم: «فدایت شوم! آنچه ما از «فتنه» مى فهمیم، «فتنه در دین» است.». امام فرمود: «مردم، در کوره امتحان قرار مى گیرند، آن گونه که طلا، در کوره ذوب قرار مى گیرد.». و آن گاه فرمود: خالص مى شوند آن گونه که طلا، خالص مى شود.».
موضوعات مرتبط
- ابتلا: ابتلا به سختى ۶، ۸
- ایمان: آثار ایمان ۳، ۶; اظهار ایمان ۱، ۲، ۴; امتحان در ایمان ۱، ۲; ایمان راستین ۴; روش اثبات ایمان ۵
- بینش: بینش باطل ۱
- پندار: پندار باطل ۶
- خدا: امتحانهاى خدا ۱، ۲، ۷; سنتهاى خدا ۷، ۸
- دین: آسیب شناسى دینى ۳; امتحان در دین ۹
- سنتهاى خدا: سنت امتحان ۷
- مؤمنان: ابتلاى مؤمنان ۸; امتحان مؤمنان ۵، ۷
- مسلمانان: مسلمانان صدراسلام ۲
منابع
- ↑ کافى، ج ۱، ص ۳۷۰، ح ۴; نورالثقلین، ج ۴، ص ۱۴۸، ح ۵.
