ریشه رتل
تکرار در قرآن: ۴(بار)
قاموس قرآن
[مزّمل:4]. در مجمع گويد: ترتيل بيان كردن است باتأنى و تدريج. و از حضرت رسول «صلى اللّه عليه و آله» نقل مىكند كه به ابن عباس فرمود: قرآن را با ترتيل بخوان. گفت ترتيل يعنى چه؟ فرمود آن را روشن و آشكار كن و آن را مانند خرماى خراب پراكنده نكن و هم چون شعر تكه تكه منما چون به عجائب آن رسيديد تأمل كنيد و دلها را تكان دهيد و نظرتان فقط رسيدن به آخر سوره نباشد قاموس گويد «رَتَّلَ الْكَلامَ: اَحْسَنَ تَأْليفَهُ». ابن اثير در نهايه گويد: ترتيل قرائت آن است كه باتأنى و آشكار گفتن حروف و حركات باشد. راغب مىگويد ترتيل آن است كه كلمه را به آسانى و صحيح ادا كنند صحاح آن را باتأنى خواندن و درست ادا كردن حروف گفته است. از مجموع آن چه گفته شد روشن گرديد كه ترتيل يعنى با دقّت خواندن و درست ادا كردن كلمات و تأنى در آنهاست و اين قهراً دقّت در معانى را در بر خواهد داشت. على هذا معنى آيه فوق چنين است: قرآن را با دقّت و تأنى بخوان (در وقت خواندن معانى و كلمات آن را در نظر بگير). [فرقان:32]. كفّار مىگفتند چرا قرآن يك دفعه بر او نازل نمىشود؟ چرا به تدريج مىآيد؟! خدا در جواب مىفرمايد اين براى دلگرم كردن تو است و اگر قرآن به تدريج نازل گردد و بر مصاديق و محلهاى مخصوص تطبيق شود تو را دلگرم مىكند و اگر يكدفعه نازل مىشد وحى قطع مىگرديد و تو دلگرم نمىشدى ولى تدريجى بودن آن سبب ارتباط دائمى با خداست و در آخر فرموده: آن را بدقت و روشنى مخصوص بيان كرديم تا بدانند با وجود تدريجى بودن داراى وحدت نظم و وحدت هدف است. اين ترجمه كه ما اختيار كرديم با معناى ترتيل بهتر مىسازد. راجع به كلمه فوق فقط چهار محل در دو آيه داريم كه نقل شد.
کلمات مشتق شده در قرآن
| کلمه | تعداد تکرار در قرآن |
|---|---|
| رَتَّلْنَاهُ | ۱ |
| تَرْتِيلاً | ۲ |
| رَتِّلِ | ۱ |
