مريم ٥٩
ترجمه
| مريم ٥٨ | آیه ٥٩ | مريم ٦٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«خَلَفَ»: جانشین و جایگزین گردید. بعد از ایشان آمدند. «خَلْفٌ»: فرزندان ناشایست و ناصالح. (خَلْف) با سکون عین‌الفعل، اولاد اَشرار را، و (خَلَف) با فتح عین‌الفعل، اولاد اَخیار را می‌گویند. «غَیّاً»: ضلالت و گمراهی (نگا: بقره / . گاهی مثل اینجا مراد نتیجه گمراهی است که عذاب است. و یا این که در «فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیّاً»: مضاف محذوف است و تقدیر چنین است: «فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ جَزَآءَ غَیٍّ»: (نگا: فرقان / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۵۸ - ۶۳ سوره مريم
- معناى آيه شريفه : ((أُولَئك الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيهِم مِّنَ النَّبِيِّينَ ...((
- معناى آيه شريفه :((اولئك الذين انعم الله عليهم من انبيين ...((
- چهار طائفه اى كه در اين آيه مورد انعام الهى قرار گرفته اند
- توضيح جمله : ((و ممن هدينا واجتبينا(( در آيه : ((اولئك الذين انعم الله عليهم ...(( ووجوهى كه در معناى آن گفته شده است
- معناى آيه ((مخلف من بعدهم خلف ...(( و مراد از ضايع كردن نماز در آيه
- اشاره به معناى اينكه بهشتيان از يكديگر ((سلام (( مى شنوند
- نكته اى در مورد تعبير از بهشت به ميراثى كه به متقين مى رسد
- بحث روايتى (چند روايت در مورد اينكه مراد از ((ممن هدينا و اجتبينا(( ائمه عليهم السلام هستند و...)
نکات آیه
۱- با رفتن هر پیامبرى از بین قوم خویش، نااهلانى که نماز را تباه و شهوات (هواهاى نفسانى) را پیروى مى کردند، جایگزین آنان شدند. «خلَف» (به فتح لام) در مورد جانشین خوب و «خلْف» (به سکون لام) در مورد جانشین بد به کار مى رود (مقاییس اللغة). براین اساس «خلف من بعدهم خلف»; یعنى، جانشینان بدى جایگزین آنان شدند.
۲- راه و روش پیامبران پس از رحلتشان، پیوسته مورد بى مهرى و تضییع نااهلان قرار مى گرفت. (فخلف من بعدهم خلف أضاعوا الصلوة واتبعوا الشهوت)
۳- ضایع کردن نماز و پیروى از شهوات، موجب گمراهى و گرفتارى به عذاب است. (أضاعوا الصلوة واتبعوا الشهوت فسوف یلقون غیًّا) «غىّ» به معناى گمراهى است. گفتنى است که در جمله «یلقون غیّاً» - به قرینه آیه بعد ( ... یدخلون الجنّة) - مضافى در تقدیر است; یعنى، «یلقون جزاء غیّهم; آنان سزاى گمراهى خود را - که جهنم و عذاب آن است - خواهند چشید».
۴- ضایع کردن نماز و سهل انگارى در آن، حرام و از گناهان بزرگ است. (أضاعوا الصلوة ... فسوف یلقون غیًّا) چنان که گفته شد معناى «یلقون غیّاً» - به قرینه «یدخلون الجنّة» (در آیه بعد) - «یلقون جزاء غیّهم» است; که وعده عذاب به شمار مى آید. وعده عذاب نیز نوعاً در برابر گناهان بزرگ است.
۵- پیروى از خواسته هاى نفسانى حرام است. (واتبعوا الشهوت فسوف یلقون غیًّا)
۶- ضایع کردن نماز و پیروى از شهوات، ریشه اصلى انحرافات پس از رحلت پیامبران (فخلف من بعدهم خلف أضاعوا الصلوة واتبعوا الشهوت)
۷- به پاداشتن نماز و اهتمام به آن، و دورى جستن از خواسته هاى نفسانى و شهوات، دو ویژگى مهمّ و برجسته پیامبران و هدایت یافتگان است. (فخلف من بعدهم خلف أضاعوا الصلوة واتبعوا الشهوت)
۸- نماز، داراى جایگاهى مهمّ و اساسى در تمامى ادیان الهى (فخلف ...أضاعوا الصلوة) آیه مورد بحث، ازمیان همه چیزهایى که مى توان در پشت کردن و اهمیت ندادن به دین مطرح ساخت، نماز را مطرح کرده است. این گویاى نقش محورى نماز در مجموعه احکام دینى و ادیان الهى است.
۹- اهتمام به نماز و ضایع نساختن آن، زمینه ساز مبارزه با هواهاى نفسانى و شهوت پرستى (أضاعوا الصلوة واتبعوا الشهوت) تقدیم عبارت «أضاعوا الصلاة» بر «اتبعوا الشهوات» گویاى نقش تضییع نماز، در بازشدن راه شهوات است.
۱۰- اهتمام به نماز و پشت پازدن به هواهاى نفسانى، موجب هدایت و نجات از عذاب است. (أضاعوا الصلوة واتبعوا الشهوت فسوف یلقون غیًّا)
روایات و احادیث
۱۱- «فى المجمع قیل: أضاعوها بتأخیرها عن مواقیتها من غیر أن ترکوها أصلاً ... و هو المروى عن أبى عبداللّه(ع) ; در مجمع البیان آمده است که: گفته شده [معناى آیه این است]: نماز را ضایع مى کردند به این که آن را از اوقات مقررش به تأخیر مى انداختند; نه این که به طور کلى آن را ترک کردند و این معنا از امام صادق(ع) روایت شده است».[۱]
۱۲- «فى جوامع الجامع «واتبعوا الشهوات»: رووا عن على(ع): من بنى الشدید و رکب المنظور و لبس المشهور; در کتاب جوامع الجامع، ذیل آیه «واتبعوا الشهوات» آمده است که: از حضرت على(ع) روایت کرده اند که فرمود:[ تابع شهوات] کسى است که بناى محکم بسازد و مرکبى را سوار شود که آن مرکب، مورد توجه مردم باشد و لباس شهرت بپوشد».[۲]
۱۳- «عن أبى الحسن موسى بن جعفر(ع): ... قال عزّوجلّ: « ...فسوف یلقون غیّاً» و هو جبل من صفر یدور فى وسط جهنم; از امام موسى بن جعفر(ع) روایت شده که... خداوند عزّوجلّ فرمود: « ... فسوف یلقون غیّاً» و آن [غىّ ]کوهى است از مس زرد که در وسط جهنم مى چرخد».
۱- . تأویل الأیات الظاهرة، ص ۲۹۸; تفسیربرهان، ج ۳، ص ۱۸، ح ۲.
۱۵- «عن أبى أمامة قال: ... قلت : [لرسول اللّه(ص)] و ما غىّ و أثام؟ قال: نهران فى أسفل جهنم یسیل فیهما صدید أهل النار و هما اللّتان ذکر اللّه فى کتابه «فسوف یلقون غیّاً» و «من یفعل ذلک یلق أثاماً» ...; از ابى امامه نقل شده که گفت:... به رسول خدا(ص) عرض کردم: غىّ و اثام چیست؟ فرمود: دو نهر در پایین ترین مکان جهنم است که چرک و خون بدن جهنمیان در آنها جارى است و این دو، همان است که خداوند در قرآن فرموده است: «فسوف یلقون غیّاً» و «من یفعل ذلک یلق أثاماً»...».[۳]
۱۵- «عن النبى(ص) قال: الغىّ واد فى جهنم; از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: «غىّ» یک وادى در جهنم است».[۴]
موضوعات مرتبط
- احکام ۴، ۵:
- ادیان: نماز در ادیان ۸
- انبیا: اعراض از سیره انبیا ۲; اهتمام انبیا به نماز ۷; تاریخ انبیا ۱، ۲، ۶; تضییع نماز جانشینان انبیا ۱; مرگ انبیا ۲، ۶; ویژگیهاى انبیا ۷; هواپرستى جانشینان انبیا ۱
- تزکیه: زمینه تزکیه ۹
- جهنم: درکات جهنم ۱۵; کوههاى جهنم ۱۳; نهرهاى جهنم ۱۴
- عذاب: عوامل نجات از عذاب ۱۰; موجبات عذاب ۳
- گمراهى: عوامل گمراهى ۳، ۶
- گناهان کبیره ۴:
- محرمات ۴، ۵:
- مهتدین: اهتمام مهتدین به نماز ۷; ویژگیهاى مهتدین ۷
- نماز: آثار اهتمام به نماز ۹، ۱۰; آثار تضییع نماز ۳، ۶; احکام نماز ۴; اهمیت نماز ۸; حرمت تضییع نماز ۴; حرمت سستى در نماز ۴; سرزنش تأخیر نماز ۱۱; گناه تضییع نماز ۴; گناه سستى در نماز ۴; مراد از تضییع نماز ۱۱
- هدایت: عوامل هدایت ۱۰
- هواپرستان: مراد از هواپرستان ۱۲
- هواپرستى: آثار اجتناب از هواپرستى ۱۰; آثار هواپرستى ۳، ۶; اجتناب از هواپرستى ۷; حرمت هواپرستى ۵
