ریشه رصد
تکرار در قرآن: ۶(بار)
«رَصَد» در اصل، معناى «مصدرى» دارد و به معناى آمادگى براى مراقبت از چیزى است، و بر اسم «فاعل» و «مفعول» نیز اطلاق شده است، و در مفرد و جمع هر دو به کار مى رود، یعنى به یک فرد مراقب و نگهبان یا جمعیت مراقبین و نگهبانان هر دو اطلاق مى شود.
قاموس قرآن
مراقبت كردن و چيزى را زير نظر گرفتن. و نيز به معنى مراقب و مراقبت شده آمده است (كمين كردن و كمين كننده) [جن:9]. هر كه اكنون گوش كند شهابى را در كمين خود مىيابد «رصد» صفت شهاب و به معنى كمين كننده است. رصد به معنى كمين كننده مفرد و جمع و مؤنث در آن يكسان است (صحاح) [جن:27]. گفتهاند رصد به معنى نگهبانان و مراقبان است يعنى خدا از جلو روى و از پشت سرش نگهبانان مىفرستد. مرصد: اسم مكان به معنى كمينگاه است [توبه:5]. بگيريد، حبسشان كنيد و براى گرفتن آنها در هر كمينگاه بنشينيد. مرصاد: نيز اسم مكان است (مجمع - مفردات) راغب مىگويد: فرق مرصاد با مرصد آنست كه مرصاد به مكانى كه فقط مخصوص كمين است گفته مىشود. [فجر:14]. [نباء:21]. جوهرى آن را طريق معنى كرده ولى مراقبت در آن منظور است. ارصاد: آماده كردن در قاموس گويد «ارصدت له: اعددت» [توبه:107]. و براى آماده كردن به كسى كه با خدا و رسول جنگيده است. صحاح، قاموس، اقرب تصريح دارند كه چون بعد از ارصاد «لام» آيد به معنى آماده كردن است.
کلمات مشتق شده در قرآن
| کلمه | تعداد تکرار در قرآن |
|---|---|
| مَرْصَدٍ | ۱ |
| إِرْصَاداً | ۱ |
| رَصَداً | ۲ |
| مِرْصَاداً | ۱ |
| لَبِالْمِرْصَادِ | ۱ |
