الأنعام ١٢
ترجمه
| الأنعام ١١ | آیه ١٢ | الأنعام ١٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کَتَبَ»: واجب کرده است. «إِلی»: در. برای. «لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ ...»: شما را در روز قیامت گرد می‌آورد. شما را از گورها برای روز قیامت برمی‌انگیزد و گرد می‌آورد (نگا: هود / . «الَّذِینَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ ...»: آنان که وجود خود را ضایع کرده‌اند و خویشتن را در روز قیامت گرفتار عذاب نموده‌اند، کسانیند که به خدا و حساب و کتاب آخرت باور ندارند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۸ - ۱۲، سوره انعام
- اقامه برهان بر معاد با استناد به مالكيت مطلقه خداوندمتعال و رحمت او.
- توضيحى در مورد (( سميع )) و (( عليم )) بودن خداى سبحان .
- عواملپيدايش مرام بت پرستى .
- احتياج عليه بت پرستان با بهره جستن از منطق خودشان .
- معناى (( قاهر )) بودن خداى سبحان و فرق آن با قهر و غلبه موجودات بر يكديگر.
نکات آیه
۱- خداوند روش احتجاج و بحث با مشرکان را به پیامبر (ص) ارائه کرده است. (قل لمن ما فى السموت و الأرض ... لیجمعنکم إلى یوم القیمة) فرمان خداوند به پیامبر (ص) (قل)، بیانگر لزوم استفاده پیامبر (ص) از این روش خاص در مواجهه با منکران معاد است.
۲- مالکیت مطلق خداوند بر موجودات آسمانها و زمین، بدیهى و غیرقابل انکار (قل لمن ما فى السموت و الأرض قل للّه) جواب خداوند به سؤال خود، نشانگر بدیهى و غیر قابل انکار بودن جواب است.
۳- کافران، معترف به مالکیت مطلق خداوند بر جهان هستى (قل لمن ما فى السموت و الأرض قل للّه) جواب خداوند به سؤال مطرح شده و منتظر جواب کافران نماندن، بداهت و مورد اعتراف بودن جواب را مى رساند.
۴- جهان هستى داراى آسمانهاى متعدد است. (قل لمن ما فى السموت و الأرض)
۵- خوددارى کافران از اعتراف به مالکیت مطلق خداوند، على رغم آگاهى بدان (قل لمن ما فى السموت و الأرض قل للّه)
۶- طرح و بیان حقایق به شکل پرسش و پاسخ، از روشهاى قرآن (قل لمن ما فى السموت و الأرض قل للّه)
۷- خداوند افاضه رحمت بر تمامى موجودات را بر خویش فرض و لازم کرده است. (کتب على نفسه الرحمة) از معانى «کتب»، ثبوت و وجوب و قضاى حتمى است. در آیه مورد بحث نیز ظاهراً همین معنى مورد نظر است.
۸- آفرینش هستى و دیگر افعال خداوند بر پایه رحمت جهانشمول اوست. (لمن ما فى السموت ... کتب على نفسه الرحمة) چون خداوند رحمت را بر خود واجب کرده، هر کارى از او صادر گردد جز رحمت نخواهد بود.
۹- آفرینش موجودات در جهت برخوردارى آنها از رحمت خداوند (قل لمن ما فى السموت و الأرض قل للّه کتب على نفسه الرحمة)
۱۰- خداوند، قطعاً و بدون تردید، تمامى انسانها را در صحنه قیامت گرد خواهد آورد. (لیجمعنکم إلى یوم القیمة لا ریب فیه) مرجع ضمیر «فیه» مى تواند مضمون جمله «لیجمعنکم» باشد، یعنى جمع کردن شما در قیامت بدون تردید است.
۱۱- نابود نشدن انسان با مرگ (لیجمعنکم إلى یوم القیمة) جمله «لیجمعنکم» و تعدیه آن به «إلى»، بیانگر گردآورى مستمر آدمیان تا قیامت است و لازمه این نیز فانى نشدن آدمى پس از مرگ است.
۱۲- تردیدناپذیرى تحقق قیامت (لیجمعنکم إلى یوم القیمة لا ریب فیه) «لا ریب فیه» نفى هر گونه تردید درباره قیامت است، که از بارزترین موارد تردید درباره قیامت، تردید در تحقق آن است.
۱۳- قیامت، روز ظهور حقایق و از بین رفتن هر گونه تردید (لیجمعنکم إلى یوم القیمة لا ریب فیه) مرجع ضمیر «فیه» مى تواند «یوم القیامة» باشد، یعنى قیامت ظرف تردید نیست و در آن روز تردید از آدمى رخت بر مى بندد.
۱۴- برخوردارى مردم از رحمت خداوند، از فلسفه هاى برپایى قیامت (کتب على نفسه الرحمة لیجمعنکم إلى یوم القیمة لا ریب فیه)
۱۵- برپایى قیامت جلوه اى از رحمت الهى است. (کتب على نفسه الرحمة لیجمعنکم إلى یوم القیمة لا ریب فیه)
۱۶- حاکمیت مطلقه الهى بر جهان هستى (قل لمن ما فى السموت و الأرض قل للّه ... لیجمعنکم إلى یوم القیمة لا ریب فیه)
۱۷- آنان که سرمایه جان را به خسارت از کف داده اند، منکر قیامت هستند. (لیجمعنکم إلى یوم القیمة ... الذین خسروا أنفسهم فهم لا یؤمنون) متعلق «لا یؤمنون»، با توجه به جمله «لیجمعنکم إلى یوم القیامة» قیامت مى تواند باشد.
۱۸- تباه کردن سرمایه وجودى خود زیانکارى و زمینه انکار معارف دین است. (لیجمعنکم إلى یوم القیمة ... الذین خسروا أنفسهم فهم لا یؤمنون)
۱۹- کافران به معاد و رسالت پیامبر(ص) ، زیانکار، تباه کننده خویش و محروم از رحمت الهى (و لقد استهزىء برسل ... کتب على نفسه الرحمة ... الذین خسروا أنفسهم فهم لا یؤمنون) با توجّه به اینکه رحمت الهى فراگیر است، ممکن است زیان کافران به جهت محروم ساختن خود از دریافت رحمت باشد.
موضوعات مرتبط
- آسمان: تعدد آسمان ۴ ; مالک موجودات آسمان ها ۲
- آفرینش: حاکم آفرینش ۱۶
- احتجاج: با مشرکان ۱
- اقرار: به مالکیت خدا ۳
- انسان: ها در قیامت ۱۰ ; بقاى انسان ۱۱ ; حتمیت حشر انسان ها ۱۰
- پرسش: اهمیت پرسش و پاسخ ۶
- حقایق: روش تبیین حقایق ۶
- خدا: حاکمیت خدا ۱۶ ; خالقیت خدا ۸ ; خدا و تکلیف ۷ ; رحمت خدا ۷، ۸، ۹، ۱۴ ; مالکیت خدا ۲ ; مظاهر رحمت خدا ۱۵ ; منشأ افعال خدا ۸
- دین: زمینه تکذیب دین ۱۸
- رحمت خدا:۷، ۸، ۹، ۱۴ محرومیت از رحمت خدا۷، ۸، ۹، ۱۴ ۱۹
- زیانکاران:۱۹
- عمر: تباهى سرمایه عمر ۱۷، ۱۸، ۱۹
- قیامت: برپایى قیامت ۱۵ ; حتمیت قیامت ۱۲ ; ظهور حقایق در قیامت ۱۳ ; فلسفه قیامت ۱۴ ; مکذّبان قیامت ۱۷ ; ویژگى قیامت ۱۳ ; یقین در قیامت ۱۳
- کافران: اقرار کافران ۳ ; زیانکارى کافران ۱۹ ; عقیده کافران ۳ ; کافران و کتمان حق ۵ ; کافران و مالکیت خدا ۳، ۵ ; محرومیت کافران ۱۹
- کفر: به معاد ۱۹ ; کفر به نبوّت محمّد (ص) ۱۹
- محمّد (ص): احتجاج محمّد (ص) ۱ ; تعلیم محمّد (ص) ۱
- مرگ: حقیقت مرگ ۱۱
- موجودات: خلقت موجودات ۹ ; مالک موجودات ۲
