الإسراء ٥٦

از الکتاب
کپی متن آیه
قُلِ‌ ادْعُوا الَّذِينَ‌ زَعَمْتُمْ‌ مِنْ‌ دُونِهِ‌ فَلاَ يَمْلِکُونَ‌ کَشْفَ‌ الضُّرِّ عَنْکُمْ‌ وَ لاَ تَحْوِيلاً

ترجمه

بگو: «کسانی را که غیر از خدا (معبود خود) می‌پندارید، بخوانید! آنها نه می‌توانند مشکلی را از شما برطرف سازند، و نه تغییری در آن ایجاد کنند.»

ترتیل:
ترجمه:
الإسراء ٥٥ آیه ٥٦ الإسراء ٥٧
سوره : سوره الإسراء
نزول : ٢ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٤
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«تَحْوِیلاً»: تغییر و تبدیل.


نزول

علت نزول آیه چنین بوده که قریش هفت سال قحطى کشیدند و به بلائى عظیم دچار آمدند تا این که متوسل به رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم گشته و نالیدند و از وى خواستند که دعا کند تا خداوند قحطى را از میان آن‌ها بردارد سپس این آیه نازل گردید.[۱]

ابن مسعود گوید: عده اى از مردم به عبادت و پرستش عده از جنیان پرداخته بودند و با وجود بر این که عده اى از جنیان مسلمان شده بودند، عده دیگر از مردم به عبادت و پرستش آن عده که جن را مى پرستیدند، تمسک جسته بودند سپس این آیه نازل گردید.[۲]

تفسیر


نکات آیه

۱- پیامبر(ص)، موظف به اعلام خیالى بودن خدایان برگزیده مشرکان و ناتوانى کامل آنها در رفع هرگونه بیچارگى و درماندگى از مشرکان (قل ادعوا الذین زعمتم من دونه فلایملکون کشف الضرّ عنکم)

۲- هر معبودى جز خدا، نیرویى خیالى و براى رفع بیچارگى و بدبختى مردم، فاقد قدرت است. (قل ادعوا الذین زعمتم من دونه فلایملکون کشف الضرّ عنکم و لاتحویلاً) «الضرّ» به معناى بدحالى درونى و یا جسمانى است (مفردات راغب).

۳- در میان خدایان متعدد مشرکان، موجودات داراى شعور و حیات نیز وجود داشت. (قل ادعوا الذین زعمتم من دونه) «الذین» در ادبیات عرب براى ذوى العقول و صاحبان خرد به کار مى رود. استعمال این اسم براى معبودان مشرکان، حکایت از نکته یاد شده مى کند.

۴- مشرکان، همه معبودهاى مورد ستایش و عبادت خود را، موجوداتى داراى شعور و حیات مى پنداشتند. (قل ادعوا الذین زعمتم من دونه) برداشت فوق، مبتنى بر این احتمال است که «الذین» - که براى ذوى العقول استعمال مى شود - در پندار و زعم مشرکان چنین بوده و آنان معبودهاى خویش را داراى شعور مى پنداشتند.

۵- موجود فاقد قدرتِ مستقل و مطلق، شایسته پرستش نیست. (الذین زعمتم من دونه فلایملکون کشف الضرّ عنکم و لاتحویلاً)

۶- اعتقاد مشرکان به وجود معبودها و خدایانى جز خداوند، بر پایه علم و یقین نیست; بلکه متکى بر پندار و احتمال است. (قل ادعوا الذین زعمتم من دونه) «زعم» در قول و کلامى که در صدق و درستى آنها تردید باشد، استعمال مى شود (لسان العرب).

۷- مشرکان، از خدایان خویش توقع داشتند مشکلات و گرفتاریهاى آنان را حل کرده و یا آن را به خوشى تبدیل کنند. (ادعوا الذین زعمتم من دونه فلایملکون کشف الضرّ عنکم و لاتحویلاً)

۸- نیاز، از عوامل گرایش انسان به خداوند (فلایملکون کشف الضرّ عنکم و لاتحویلاً) برداشت فوق مبتنى بر این نکته است که خداوند براى گرایش دادن مشرکان به خویش، به آنان یادآورى کرده که جز من، کسى نیاز شما را روا نخواهد ساخت.

۹- خدایان و معبودهاى مشرکان، از دفع ضرر و نیز متوجه ساختن آن از فردى به فرد دیگر و یا تبدیل وضعیت محنت زا به حالت دیگر، ناتوانند. (قل ادعوا الذین زعمتم من دونه فلایملکون کشف الضرّ عنکم و لاتحویلاً) مراد از «تحویلاً» مى تواند رفع گرفتارى از کسى و متوجه ساختن آن به دیگرى و یا تبدیل وضعیت ناگوار به وضعیت خوب باشد.

موضوعات مرتبط

  • انگیزش: عوامل انگیزش ۸
  • ایمان: عوامل ایمان به خدا ۸
  • شرک: بى منطقى شرک ۶; پوچى شرک ۶
  • محمد(ص): رسالت محمد(ص) ۱
  • مشرکان: توقعات مشرکان ۷; حل مشکلات مشرکان ۷; عقیده مشرکان ۴; معبودان باشعور مشرکان ۳، ۴; معبودان مشرکان ۹
  • مشکلات: درخواست حل مشکلات ۷
  • معبود: قدرت معبود ۵
  • معبودان باطل: پوچى معبودان باطل ۱، ۲; توقع از معبودان باطل ۷; عجز معبودان باطل ۱، ۲، ۹; معبودان باطل و تبدیل زیان ۹; معبودان باطل و دفع زیان ۹
  • معبودیت: ملاک معبودیت ۵
  • نیاز: آثار نیاز ۸

منابع

  1. تفسیر کشف الاسرار.
  2. صحیح بخارى و دیگران از علماء عامه.