روایت:الکافی جلد ۸ ش ۴۱۳

آدرس: الكافي، جلد ۸، كِتَابُ الرَّوْضَة

ابو علي الاشعري عن محمد بن عبد الجبار عن علي بن حديد عن جميل بن دراج قال :

سَأَلْتُ‏ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ ع‏ عَنْ‏ إِبْلِيسَ‏ أَ كَانَ مِنَ اَلْمَلاَئِكَةِ أَمْ كَانَ يَلِي شَيْئاً مِنْ أَمْرِ اَلسَّمَاءِ فَقَالَ لَمْ يَكُنْ مِنَ اَلْمَلاَئِكَةِ وَ لَمْ يَكُنْ يَلِي شَيْئاً مِنْ أَمْرِ اَلسَّمَاءِ وَ لاَ كَرَامَةَ فَأَتَيْتُ‏ اَلطَّيَّارَ فَأَخْبَرْتُهُ بِمَا سَمِعْتُ فَأَنْكَرَهُ وَ قَالَ وَ كَيْفَ لاَ يَكُونُ مِنَ اَلْمَلاَئِكَةِ وَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ وَ إِذْ قُلْنََا لِلْمَلاََئِكَةِ اُسْجُدُوا لِآدَمَ‏ فَسَجَدُوا إِلاََّ إِبْلِيسَ‏ فَدَخَلَ عَلَيْهِ‏ اَلطَّيَّارُ فَسَأَلَهُ وَ أَنَا عِنْدَهُ فَقَالَ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ رَأَيْتَ قَوْلَهُ عَزَّ وَ جَلَّ يََا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا فِي غَيْرِ مَكَانٍ مِنْ مُخَاطَبَةِ اَلْمُؤْمِنِينَ أَ يَدْخُلُ فِي هَذَا اَلْمُنَافِقُونَ قَالَ نَعَمْ يَدْخُلُ فِي هَذَا اَلْمُنَافِقُونَ وَ اَلضُّلاَّلُ وَ كُلُّ مَنْ أَقَرَّ بِالدَّعْوَةِ اَلظَّاهِرَةِ

ترجمه

هاشم رسولى محلاتى, الروضة من الكافی جلد ۲ ترجمه رسولى محلاتى, ۹۴

جميل بن دراج گويد: از امام صادق عليه السّلام پرسيدم: كه آيا شيطان از فرشتگان بود يا كارى از كارهاى آسمان باو سپرده شده بود؟ فرمود: نه از فرشتگان بود و نه كارى باو سپرده شده بود. و نه مورد احترام و كرامتى بود. من بنزد طيار (ظاهرا مقصود حمزة بن طيار است) آمدم و آنچه را شنيده بودم بدو گفتم، طيار سخن امام عليه السّلام را منكر شده گفت: چگونه از فرشتگان نبوده با اينكه خداى عز و جل فرمايد: «و هنگامى كه گفتيم بفرشتگان آدم را سجده كنيد همه سجده كردند مگر ابليس» (سوره كهف آيه ۴۹) (و از اينكه ابليس را از فرشتگان استثناء فرموده معلوم مى‏شود كه او جزء فرشتگان بوده) پس خود طيار بخدمت امام صادق عليه السّلام آمد و در وقتى كه من هم خدمت آن حضرت بودم اين موضوع را پرسيده و عرضكرد: قربانت گردم اينكه خداى عز و جل در بسيارى از جاهاى قرآن مؤمنان را مخاطب ساخته و فرمايد: «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد» آيا منافقان هم در اين خطاب داخل شوند؟ فرمود: آرى منافقان هم داخل اين خطاب هستند، و هم چنين گمراهان و هر كس كه بدعوت ظاهر اسلام اقرار و اعتراف دارد.

حميدرضا آژير, بهشت كافى - ترجمه روضه كافى‏, ۳۲۳

جميل بن درّاج مى‏گويد: از امام صادق عليه السّلام پرسيدم كه آيا شيطان از فرشتگان بود يا امرى از امور آسمان را مى‏گرداند؟ امام عليه السّلام فرمود: نه از فرشتگان بود و نه امرى را مى‏گرداند و نه عزت و احترامى داشت. من نزد طيّار [ظاهرا مقصود حمزة بن طيّار است‏] آمدم و آنچه را شنيده بودم بدو گفتم. طيّار سخن امام عليه السّلام را منكر شد و گفت: چگونه او از فرشتگان نبوده است در حالى كه خداوند عزّ و جلّ مى‏فرمايد: وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ ... «۱». پس خود طيّار به خدمت امام صادق عليه السّلام رسيد و در آن هنگام كه خود من هم در خدمت حضرت بودم اين مطلب را جويا شد و عرض كرد: قربانت گردم، اينكه خداى عزّ و جلّ در بسيارى آيات قرآنى مؤمنان را مورد خطاب قرار داده و مى‏فرمايد: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آيا منافقان هم در اين خطاب داخل‏ __________________________________________________

(۱) «و هنگامى كه به فرشتگان گفتيم در برابر آدم سجده كنند سجده كردند مگر ابليس» (سوره كهف/ آيه ۵۰).

هستند؟ فرمود: آرى، منافقان هم در آن وارد هستند، چنان كه گمراهان و هر كسى داخل در آن است كه به دعوت ظاهر اسلام، اعتراف دارد.