الطارق ٧
ترجمه
| الطارق ٦ | آیه ٧ | الطارق ٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الصُّلْبِ»: استخوان پشت. ستون فقرات. «التَّرَآئِبِ»: جمع تَریبَة، استخوانهای سینه. فاعل فعل «یَخْرُجُ» ضمیر مستتر (هو) است که به (انسان) در آیه همین سوره برمی‌گردد. دو قطب جنین رشد یافته انسان در هفته‌های آخر جنینی مابین جناغ و دنده‌های تحتانی سینه مادر و ستون فقرات پشت مادر قرار داشته و از آنجا حرکت در مسیر کانال زایمانی را در موعد مقرر آغاز می‌کند. ضمیر (ه) در «رجعه» نیز به انسان برمی‌گردد ... این آیات مسیر زندگی انسان را از بدو انعقاد نطفه تا رستاخیز مرور می‌کنند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۷، سوره طارق
- معناى ((طارق )) و ((ثاقب ))
- مراد از اينكه فرمود: ((هيچ نفسى نيست جز اينكه بر آن حافظى است ))
- شخصيت انسان به نفس و روح او است و لذا انسانى كه در قيامت اعاده مى شود عين همانانسان دنيوى است نه مثل او
- استدلال بر قدرت خدا بر احياء اموات به خلقت انسان از آبى جهنده كه از بين ((صلب)) و ((ترائب )) خارج مى شود
- وجه تسميه قيامت به ((يوم تببلى السّرائر))
- وصف قرآن به اينكه ((قول فصل )) است و ((هزل نيست ))
- (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته از جمله ((يوم تبلى السّرائر)) و ((اءنهلقول فصل ))
نکات آیه
۱ - محل پیدایش نطفه مرد (منى)، بین تیره پشت و استخوان هاى قفسه سینه قرار دارد. (یخرج من بین الصلب و الترائب) «صلب»; استخوانى است که از قسمت بالاى پشت، نزدیک گردن شروع شده و تا دنبالچه (که جاى آن در انسان در جایگاه دم در حیوانات است) ادامه یافته است(قاموس). «تریبة» (مفرد «ترائب»); یعنى، بالاترین استخوان قفسه سینه که زیر چانه قرار گرفته است (نهایه ابن اثیر). تمام اهل لغت آن را جاى گردن بند از قفسه سینه مى دانند (لسان العرب). برخى آن را به تمام استخوان هاى قفسه سینه و گروهى به چهار استخوان از سمت راست و چهار استخوان از سمت چپ اطلاق مى کنند (قاموس). خروج نطفه از آن محل، ممکن است به اعتبار تغذیه کیسه منى از آن جا باشد.
۲ - بین استخوان هاى قفسه سینه و تیره پشت مردان و زنان، جایگاه خروج عنصر تشکیل دهنده جسم انسان است.* (یخرج من بین الصلب و الترائب) چنانچه مراد از «ماء دافق» در آیه قبل، نطفه مرد و تخمک زن باشد، مفاد این آیه نیز مشترک خواهد بود.
۳ - شناخت مراحل تکوین و مسیر نزول نطفه مراحل تکامل آن تا آفرینش کامل انسان، توصیه خداوند به همه انسان ها است. (فلینظر ... یخرج من بین الصلب و الترائب)
۴ - خروج نطفه از فاصله بین ستون فقرات و قفسه سینه، امرى شگفت آور و مایه رفع استبعاد از «معاد» است. (یخرج من بین الصلب و الترائب) ارتباط این آیه با آیه بعد، گویاى برداشت یاد شده است.
۵ - خروج جنین از رحم، امرى شگفت و نشانه امکان معاد است. * (یخرج من بین الصلب و الترائب) ضمیر فاعلى «یخرج»، ممکن است به «الانسان» در دو آیه قبل برگردد، در این احتمال مراد از «ماء دافق» نطفه مرد و مراد از جمله «یخرج...»، تولّد نوزاد خواهد بود و «من بین الصلب و الترائب»، اشاره به جایگاه رحم است که بین قسمت هاى جلو و پشت مادر مى باشد.
روایات و احادیث
۶ - «دخل أبوحنیفة على الصادق(ع) قال(ع) ...انّ المنى ... یخرج من جمیع الجسد... فقال أبوحنیفة: کیف یخرج من جمیع الجسد و اللّه یقول: «یخرج من بین الصلب و الترائب»؟ قال أبوعبداللّه(ع) فهل قال: لایخرج من غیر هذین الموضعین؟...;[۱] ابوحنیفه خدمت امام صادق(ع) رسید، حضرت فرمود: ... منى ... از تمامى جسد خارج مى شود ... ابوحنیفه عرض کرد: چطور از تمامى بدن خارج مى شود; در حالى که خداوند مى فرماید: «یخرج من بین الصلب و الترائب»؟ امام صادق(ع) فرمود: آیا خدا فرموده است که از غیر این دو موضع خارج نمى شود؟».
موضوعات مرتبط
- انسان: توصیه به انسان ها ۳
- ایمان: زمینه ایمان به معاد ۴
- جنین: خروج جنین از رحم(زهدان) ۵; شگفتى خروج جنین ۵
- خدا: توصیه هاى خدا ۳
- زن: استخوانهاى پشت زنان ۱، ۲; استخوانهاى سینه زنان ۲
- مرد: استخوانهاى پشت مردان ۱، ۲; استخوانهاى سینه مردان ۱، ۲
- معاد: دلایل معاد ۵
- منى: مکان پیدایش منى ۱; مکان خروج منى ۶
- نطفه: خروج نطفه از استخوان پشت ۴; خروج نطفه از استخوان سینه ۴; شگفتى خروج نطفه ۴; مراحل تکامل نطفه ۳; مراحل تکوین نطفه ۳; مکان پیدایش نطفه ۱، ۲
منابع
- ↑ مناقب ابن شهرآشوب، ج ۴، ص ۲۵۳; بحارالانوار، ج ۵۷، ص ۳۳۳، ح ۱.
