الحشر ٥

مَا قَطَعْتُمْ‌ مِنْ‌ لِينَةٍ أَوْ تَرَکْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلَى‌ أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ‌ اللَّهِ‌ وَ لِيُخْزِيَ‌ الْفَاسِقِينَ‌

ترجمه

هر درخت باارزش نخل را قطع کردید یا آن را به حال خود واگذاشتید، همه به فرمان خدا بود؛ و برای این بود که فاسقان را خوار و رسوا کند!

هر نخله‌اى را كه قطع كرديد يا آن را بر ريشه‌هايش ايستاده وا نهاديد، همه به خواست خدا بود، و تا فاسقان را خوار كند

آنچه درخت خرما بريديد يا آنها را [دست نخورده‌] بر ريشه‌هايشان بر جاى نهاديد، به فرمان خدا بود، تا نافرمانان را خوار گرداند.

آنچه از درختان خرما را (که در دیار بنی نضیر) بریدید و آنچه را بر پا گذاشتید همه به امر خدا (و صلاح اسلام) و برای خواری و سرکوبی جهودان فاسق نابکار بود.

آنچه از درخت خرما [که در مالکیّت این دشمنان غدّار بود] بریدید یا آنها را بر ریشه ها و تنه هایش رها کردید، به فرمان خدا بود، تا نافرمانان را زبون و رسوا کند.

هر درخت خرمايى را كه بريديد، يا آن را بر ريشه‌اش باقى گذارديد، به فرمان خدا بود تا نافرمانان خوار گردند.

هر چه از درختان خرما بریدید یا آن را ایستاده با ریشه‌هایش باقی گذاردید، همه به اذن الهی بود تا نافرمانان را خوار بدارد

آنچه از درختان خرما بريديد يا آنها را ايستاده بر پاى خود واگذاشتيد همه به خواست و فرمان خدا بود [تا شما را يارى دهد و پيروز گرداند] و تا بدكاران نافرمان- جهودان- را خوار و رسوا كند.

هر درخت خرمائی را که بریدید، یا بر پایه‌ها و ریشه‌های خود برجای گذاشتید، به فرمان خدا و اجازه‌ی او بوده است (و گناهی متوجّه شما مسلمانان نمی‌باشد. خدا این کار را کرده است) تا بیرون‌روندگان (از دستورات الهی و منحرفان از شرائع آسمانی) را خوار و رسوا گرداند.

آنچه از نهال (خرما) بریدید یا آنها را (دست نخورده) بر ریشه‌هایشان بر جای نهادید، به اذن خداست و برای اینکه (خدا) نافرمانان را خوار گرداند.

آنچه بریدید از خرمابنها یا بازگذاردید آنها را ایستاده بر بنهای خود پس به دستور خدا است و تا خوار سازد نافرمانان را

الحشر ٤	آیه ٥	الحشر ٦
سوره : سوره الحشر نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«لِینَةٍ»: درخت خرما. نوع خوب و ممتاز درخت خرما. «أُصُول»: جمع أَصْل، پایه. ریشه. «لِیُخْزِیَ الْفَاسِقِینَ»: متعلق به محذوفی مثل (أَذِنَ) است. أَذِنَ فِی قَطْعِ الأشْجَارِ لِیُخْزِیَ.

تفسیر

• آيات ۱ - ۱۰، سوره حشر
• آيات مربوط به اخراج بنى النضير از سرزمينشان
• معناى اينكه فرمود: ((يخربون بيوتهم بايديهم و ايدى المؤ منين ))
• قطع كردن و نكردن درختان را بنى النضير به اذن خدا بود
• موارد مصرف ((فيى ء))
• فقراى مهاجرين يكى از مصاديق فى در راه خدا
• شرح آيه : ((و الذين تبوؤ ا الدار و الايمان ...)) كه متضمن مدح انصار در چشمنداشتنشان به اموالى كه بين مهاجران تقسيم شده مى باشد
• جملات ديگرى از كلام خدا در مدح انصار
• رواياتى درباره ماجراى اخراج و تبعيد بنى النضير
• روايتى در چشم پوشى انصار از غنائم آنان براى تقسيم بين مهاجرين
• چند روايت درباره فيى و موارد مصرف آن ، و درذيل آيه ((ما آتيكم الرسول فخذوه ...))
• چند روايت درباره ايماان و اينكه دين حب ، و حب دين است و درباره صفت رذيله ((شرح ))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اقدام مسلمانان، به قطع برخى نخل هاى سبز و بارور یهود بنى نضیر (ما قطعتم من لینة) «لینة» به معناى نخل برافراشته و بارور است (مفردات راغب).

۲ - قطع بعضى از نخل ها و بر جاى نهادن برخى دیگر در غزوه بنى نضیر از سوى مسلمانان، به اجازه خداوند بود. (ما قطعتم من لینة أو ترکتموها قائمة على أصولها فبإذن اللّه)

۳ - حرکت هاى مسلمانان در مقابله با یهود بنى نضیر، به اذن و رهنمود الهى بود. (ما قطعتم ... فبإذن اللّه) با توجه به الغاى خصوصیت از مورد، مطلب یاد شده به دست مى آید.

۴ - لزوم حفظ درختان بارور، در باور مردمان عصر بعثت (ما قطعتم من لینة ... فبإذن اللّه) از توضیح خداوند نسبت به مشروعیت عمل مسلمانان در قطع درختان بنى نضیر، چنین استفاده مى شود که عمل آنان، براى مردم مدینه چه بسا سؤال برانگیز بوده است.

۵ - اعتراض یهود بنى نضیر، نسبت به قطع نخل هاى بارور ایشان از سوى مسلمانان* (ما قطعتم من لینة ... فبإذن اللّه) برداشت یاد شده بر این اساس است که آیه شریفه، در پاسخ به اعتراض بنى نضیر در مورد قطع درختان سرسبز و بارور باشد; همان گونه که در شأن نزول این آیه آمده است.

۶ - تردید مسلمانان نسبت به درستى عمل خویش، در قطع درختان بارور، به هنگام جنگ* (ما قطعتم من لینة ... فبإذن اللّه) برداشت یاد شده، بدان احتمال است که پس از قطع بعضى از نخل هاى بنى نضیر، این تردید و سؤال میان مسلمانان به وجود آمد که: آیا عملشان صحیح و مورد رضاى حق بوده یا خیر؟ آیه شریفه پاسخى به پرسش آنان است.

۷ - پیروى و تبعیت از پیامبر(ص) (رهبرى الهى)، پیروى از خداوند است.* (ما قطعتم من لینة ... فبإذن اللّه) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که مسلمانان در هر قدم، برنامه خویش را از آیات قرآن و وحى به صورت مستقیم دریافت نمى کرده و صرفاً مطیع پیامبر(ص) بوده اند و خداوند، اذن پیامبر را اذن خود معرفى کرده است.

۸ - اذن الهى به قطع نخل هاى بارور بنى نضیر، در راستاى به ذلت کشاندن آنان (ما قطعتم من لینة ... فبإذن اللّه و لیخزى الفسقین)

۹ - جبهه گیرى در برابر خدا و پیامبر و حاکمیت دین، از نمودهاى بارز فسق (ذلک بأنّهم شاقّوا اللّه و رسوله ... و لیخزى الفسقین) از تطبیق عنوان «فاسق» بر کسانى که در برابر خدا و پیامبر(ص) جبهه گیرى کردند (شاقّوا اللّه و رسوله)، مطلب بالا برداشت مى شود.

۱۰ - خوار ساختن فاسقان و پرده دران حریم ارزش ها، برنامه اى الهى و پسندیده (فبإذن اللّه و لیخزى الفسقین)

روایات و احادیث

۱۱ - «عن أبى عبداللّه(ع) قال: العجوة أُمّ التمر... و هو قول اللّه عزّوجلّ: «ما قطعتم من لینة أو ترکتموها قائمة على أصولها» قال: یعنى العجوة; از امام صادق(ع) روایت شده که «عجوة» مادر خرما است ...(یعنى اولین درختى است که منشأ نخل هاى خرما در روى زمین بوده است) و این سخن خداوند است که مى فرماید: «ما قطعتم من لینة...» امام فرمود: مقصود همان عجوه است (خرماى عجوه نوع مرغوبى از خرما است)».

موضوعات مرتبط

• اسلام: تاریخ صدر اسلام ۱
• اطاعت: آثار اطاعت از محمد(ص) ۷; اطاعت از خدا ۷
• بنى نضیر: آثار قطع درختان خرماى بنى نضیر ۸; ابقاى درختان خرماى بنى نضیر ۲; اعتراض بنى نضیر ۵; جنس درختان خرماى بنى نضیر ۱۱; زمینه ذلت بنى نضیر ۸; قطع درختان خرماى بنى نضیر ۱، ۲، ۵، ۶
• خدا: آثار اذن خدا ۳، ۸; آثار دشمنى با خدا ۹; اذن خدا ۲
• درختان: اهمیت درختان بارور ۴
• دین: آثار دشمنى با دین ۹
• عمل: عمل پسندیده ۱۰
• غزوه بنى نضیر: قصه غزوه بنى نضیر ۲; منشأ غزوه بنى نضیر ۳
• فاسقان: ذلت فاسقان ۱۰
• فسق: نشانه هاى فسق ۹
• محمد(ص): آثار دشمنى با محمد(ص) ۹
• مردم: بینش مردم مقارن بعثت ۴
• مسلمانان: شک مسلمانان صدراسلام ۶