ق ٣٩
ترجمه
| ق ٣٨ | آیه ٣٩ | ق ٤٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فَاصْبِرْ عَلی ...»: (نگا: طه / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ اذْکُرْ رَبَّکَ فِي نَفْسِکَ... (۲)
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ... (۰) فَقَضَاهُنَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي... (۰)
تفسیر
نکات آیه
۱ - دعوت پیامبر(ص) از سوى خداوند، به صبر در برابر گفتار نارواى کافران (فاصبر على ما یقولون)
۲ - توجّه به قاهر بودن خدا، مقتضى اطمینان به غلبه حق و پایدارى در برابر هجوم کافران علیه دین (فاصبر على ما یقولون) «فاء» در «فاصبر» لزوم صبر را متفرع بر مطالب آیات پیشین کرده است. در آن آیات، از قدرت الهى بر نابودى کافران و نیز اعاده آنان در قیامت براى حساب رسى، سخن به میان آمده است.
۳ - گفتار نارواى کافران علیه دین، مایه رنج و اذیت پیامبر(ص) (فاصبر على ما یقولون)
۴ - مقام تبلیغ دین و رهبرى امت، نیازمند صبر و شکیبایى (فاصبر على ما یقولون)
۵ - پیامبر(ص)، مأمور تسبیح و ستایش پروردگار، قبل از طلوع خورشید و قبل از غروب آن (و سبّح بحمد ربّک قبل طلوع الشمس و قبل الغروب)
۶ - تسبیح و ستایش (عبادت) پروردگار، زمینه استوارى روح و دستیابى به صبر در برابر ناگوارى ها* (فاصبر على ما یقولون و سبّح بحمد ربّک) از ارتباط «سبّح بحمد ربّک» با «فاصبر...»، مى توان تأثیر عبادت در تکامل روح و استوارى اراده را نتیجه گرفت.
۷ - پروردگارى خداوند، مقتضى گرایش انسان ها، به تنزیه و ستایش او (و سبّح بحمد ربّک ) از ارتباط میان «و سبّح...» با وصف «ربّ»، مطلب بالا استفاده مى شود.
۸ - کمال عبادت، تحقق پذیر در پرتو تنزیه حق از هر کاستى و ستایش او به جهت صفات کمال* (و سبّح بحمد ربّک) در صورتى که باء در «بحمد» براى مصاحبت باشد، استفاده مى شود که کمال عبادت، متوقف بر دو پایه است: تنزیه حق از کاستى ها و ستایش او بر صفات وجودى و کمالى.
۹ - قبل از طلوع و غروب خورشید، لحظه هایى مناسب براى یاد خدا* (و سبّح بحمد ربّک قبل طلوع الشمس و قبل الغروب)
روایات و احادیث
۱۰ - «عن النبى(ص) فى قوله «و سبّح بحمد ربّک قبل طلوع الشمس و قبل الغروب» قال: قبل طلوع الشمس صلاة الصبح، و قبل الغروب صلاة العصر;[۱] از رسول خدا(ص) درباره سخن خداوند «و سبّح بحمد ربّک قبل طلوع الشمس...» روایت شده است که فرمود: [مراد از تسبیح] قبل از طلوع خورشید «نماز صبح» و [مراد از تسبیح] قبل از غروب «نماز عصر» است».
۱۱ - «روى عن أبى عبداللّه(ع) انّه سئل عن قوله «و سبّح بحمد ربّک قبل طلوع الشمس و قبل الغروب» فقال تقول حین تصبح و حین تمسى عشرات مرّات «لا إله إلاّ اللّه وحده لا شریک له و له الملک و له الحمد یحیى و یمیت و هو على کلّ شىء قدیر;[۲] از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند «و سبّح بحمد ربّک قبل طلوع الشمس و قبل الغروب» سؤال شد، امام فرمود: «در وقت صبح و شام ده ها مرتبه مى گویى «لا إله إلاّ اللّه وحده لا شریک له و له الملک و له الحمد یحیى و یمیت و هو على کلّ شىء قدیر»...».
موضوعات مرتبط
- ایمان: ایمان به پیروزى حق ۲
- تسبیح: آثار تسبیح ۸; آثار تسبیح خدا ۶; تسبیح خدا ۱۱; تسبیح خدا قبل از صبح ۵; تسبیح خدا قبل از مغرب ۵; زمینه تسبیح خدا ۷; وقت تسبیح خدا ۵، ۱۰
- حمد: آثار حمد خدا ۶، ۸; زمینه حمد خدا ۷
- خدا: آثار الوهیت خدا ۷; توصیه هاى خدا ۱
- دین: صبر در تبلیغ دین ۴
- ذکر: آثار ذکر قاهریت خدا ۲; آداب ذکر خدا ۹; تهلیل ۱۱; ذکر خدا در صبح ۹; ذکر خدا در مغرب ۹; وقت ذکر خدا ۹
- رهبرى: صبر در رهبرى ۴
- صبر: اهمیت صبر ۴; توصیه به صبر ۱; زمینه صبر ۶
- عبادت: آثار عبادت خدا ۶; عوامل تکامل عبادت ۸
- کافران: آثار سخنان باطل کافران ۳; صبر بر سخنان کافران ۱; مبارزه با کافران ۲
- مبارزه: صبر در مبارزه ۲
- محمد(ص): تکلیف محمد(ص) ۵; توصیه به محمد(ص) ۱; صبر محمد(ص) ۱; عوامل اذیت محمد(ص) ۳; عوامل رنج محمد(ص) ۳
- نماز: نماز صبح ۱۰; نماز عصر ۱۰
