طه ٤٢
ترجمه
| طه ٤١ | آیه ٤٢ | طه ٤٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بِآیَاتِی»: همراه با آیات من. آیات، هم شامل دو معجزه بزرگ موسی می‌شود، و هم سایر نشانه‌های پروردگار و تعلیمات و برنامه‌هائی که بیانگر حقّانیّت دعوت و نبوّت او است (نگا: اسراء / . «لاتَنِیَا»: سستی نکنید. از ماده (ونی).
تفسیر
- آيات ۹ - ۴۸ سوره طه
- بيان آياتى كه چگونگى برگزيدن موسى (عليه السلام ) به رسالت و ماءمور شدنش در كوه طور به دعوت فرعون را حكايت مى كنند
- توضيحى در مورد تكلم خدا با موسى (عليه السلام )
- بيان عدم منافات وجود واسطه در تكلم ، با صدق تكلم خدا با موسى
- شرح خطاب خداى تعالى به موسى (عليه السلام ): ((اننى انا الله لا اله الا انافاعبدنى ...((
- وجوه عديده اى كه در ذيل جمله : ((واقم الصلوة الذكرى (( گفته اند
- مقصود از اينكه درباره قيامت فرمود: ((اكاد اخفيها- نزديكست پنهانش بدارم ((
- آغاز وحى رسالت موسس (عليه السلام ) با استفهام : ((ما تلك بيمينك يا موسى (( واشاره به وجه رد و بدل شدن سؤ ال و جواب درباره عصا
- وجه پرگوئى موسى (ع ) در پاسخ خداوند
- شرح و توضيح درخواست هاى موسى (عليه السلام ) از خداوند بعد از ماءموريت به رسالت (قال رب اشرح لى صدرى ...)
- معناى كلمه (وزير) و بيان علت درخواست موسى از خداوند كه برادرش را وزير قرار دهد.
- مقصود از ذكر و تسبيح خدا در (كى نسخبك كثيرا و نذكرك كثيرا)
- استجابت ادعيه موسى (عليه السلام ) و تذكار منت پيشين خدا بر او در ماجراى زاده شدن وپرورش يافتنش در دامان دشمن
- يادآورى منت ها و تفضلات ديگر خدا به موسى (عليه السلام ) در نجات يافتن از مصر وازدواج با دختر شعيب و اقامت در مدين و...
- مراد از فتنه در (و فتناك فتونا) و وجه موسى را منت شمرده است
- مراد از جمله : ((واصطنعتك لنفسى (( در خطاب خداوند به موسى (عليه السلام )
- بيان اينكه اظهار اميد در كلام خدا(در مانند جمله :((لعله يتذكر او يخشى (() قائم به مقام محلوره است
- و رد سخنى از فخر رازى درباره سر ارسال موسى (عليه السلام ) به سوى فرعون باعلم به ايمان نياوردن او
- اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند
- نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون درباره رفتن نزد فرعون و دعوت او به كار رفته است
- بحث روايتى
- دعاى پيامبر (ص ) درباره اميرالمؤ منين مشابه دعاى موسى (ع ) در درخواست وزارت ومشاركت هارون
- رد سخن صاحل روح المعانى كه (امر) در حديث را حمل بر ارشاد كرده است .
- روايات ديگرى در ذيل آيات مربوط به رسالت موسى (ع )
نکات آیه
۱ - هارون، برادر موسى(ع) و شریک او در انجام رسالت الهى (هرون أخى ... اذهب أنت و أخوک)
۲ - موسى و هارون(ع)، همراه با آیات و معجزات الهى - مأمور حرکت براى انجام رسالت خویش شدند. (اذهب أنت و أخوک ب-َایتى)
۳ - آیین موسى و هارون(ع)، جهانى بوده و ویژه طایفه خاصى نبوده است. (اذهب أنت و أخوک) در آیات قبل و بعد، رفتن به سوى فرعون مطرح است; ولى از آن جایى که این آیه مورد خاصى را براى ابلاغ رسالت مشخص نساخته است، ان احتمال به نظر م رسد که اصل مأموریت موسى(ع) براى همگان است و فرعون، نقطه شروع ابلاغ پیام بوده است.
۴ - حرکت به سوى مردم و رفتن در بین آنها، برنامه اى ضرورى در تبلیغ و رسالت است. (اذهب إلى ... اذهب أنت و أخوک) در مجموعه چند آیه مورد بحث سه بار فعل «اذهب» تکرار شده است. از این فرمان و تأکید خداوند بر آن، به دست مى آید که در تبلیغ دین، نشستن و منتظر شدن براى گردآمدن مردم کافى نیست; بلکه باید به میان آنان رفت و پرچم دعوت الهى را به حرکت درآورد.
۵ - موسى و هارون(ع)، از معجزات متعددى براى انجام دعوت خویش برخوردار بودند. (اذهب ... ب-َایتى) ذکر «آیات» به صورت جمع، نشانگر تعدد آیات و معجزات اعطایى به موسى و هارون است. در توجیه این تعدد دو احتمال وجود دارد: ۱- معجزه عصا و یدبیضا - گرچه به صورت کلى دو معجزه بود - اما حاوى معجزاتى متعدد بود; زیرا مار شدن عصا و حرکت آن و عصا شدن مار، هر یک مى تواند معجزه اى خاص باشد. ۲- خداوند با این تعبیر به موسى(ع) وعده داده است که پس از این نیز معجزاتى به موسى(ع) عطا خواهد کرد.
۶ - اعطاى معجزاتى در کنار معجزه عصا و یدبیضا به موسى(ع)، وعده خداوند به او در کوه طور * (ب-َایتى) جمع آوردن «آیات» با آن که تا آن زمان، تنها دو معجزه به موسى(ع) عطا شده بود، مى تواند وعده ضمنى خداوند به عطاى معجزاتى دیگر به موسى(ع) باشد.
۷ - معجزه، راهى براى اثبات حقانیت رسالت و نبوت پیامبران (اذهب أنت و أخوک ب-َایتى)
۸ - معجزات و آیات رسالت پیامبران، از جانب خدا است. (ب-َایتى)
۹ - یاد خدا و سخن از او، محور و شعار دعوت و رسالت موسى و هارون(ع) (و لاتنیا فى ذکرى)
۱۰ - سستى نکردن در یاد خدا و انجام رسالت و ابلاغ پیام او توصیه خداوند به موسى و هارون(ع) (و لاتنیا فى ذکرى) «ونى» به معناى سستىورزیدن و کوتاهى کردن است (مصباح). «لاتنیا»; یعنى، تو اى موسى و اى هارون! در یاد من کوتاهى و سستى نکنید. از جمله لوازم یاد خدا، توجه به مسؤولیت ها و مأموریت هایى است که از جانب او واگذار گردیده است.
۱۱ - لزوم جدیت در یاد خدا و توجه مداوم به وظایف محوله از جانب او و پرهیز از سستى در آن (و لاتنیا فى ذکرى)
۱۲ - سستى در یاد خداوند و غفلت از او، خطرى جدى براى رهروان و قیام کنندگان در راه خدا است. (اذهب أنت ... و لاتنیا فى ذکرى)
۱۳ - معجزات و آیات الهى، سبب تقویت روحیه پیامبران (اذهب ... ب-َایتى و لاتنیا فى ذکرى)
۱۴ - خداوند، موسى(ع) را مأمور ابلاغ حکم رسالت به هارون کرد و از او خواست وى را به سستى نورزیدن در ذکر خدا توصیه کند. (اذهب أنت و أخوک ب-َایتى و لاتنیا فى ذکرى) خطاب به موسى(ع) در وظایف مشترک بین او و هارون(ع) اقتضا مى کند که موسى(ع) دستورات ارائه شده را به هارون(ع) برساند.
۱۵ - تقدم خودسازى بر ارشاد دیگران (واصطنعتک لنفسى ... اذهب أنت و أخوک)
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: نقش آیات خدا ۱۳
- انبیا: دلایل حقانیت انبیا ۷; عوامل تقویت روحیه انبیا ۱۳
- تبلیغ: روش تبلیغ ۴
- تزکیه: اهمیت تزکیه ۱۵
- خدا: توصیه هاى خدا ۱۰; نقش خدا ۸; وعده هاى خدا ۶
- ذکر: اهمیت ذکر خدا ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۴
- غفلت: خطر غفلت از خدا ۱۲
- معجزه: منشأ معجزه ۸; نقش معجزه ۷، ۱۳
- موسى(ع): برادر موسى(ع) ۱; تعدد معجزه موسى(ع) ۵; توصیه به موسى(ع) ۱۰; جهان شمولى رسالت موسى(ع) ۳; رسالت موسى(ع) ۲، ۱۴; شریک رسالت موسى(ع) ۱; عصاى موسى(ع) ۶; معجزه موسى(ع) ۲، ۶ ; موسى(ع) در کوه طور ۶; مهمترین دعوت موسى(ع) ۹; وعده به موسى(ع) ۶; یدبیضاى موسى(ع) ۶
- هارون(ع): ابلاغ رسالت به هارون(ع) ۱۴; تعدد معجزه هارون(ع) ۵; توصیه به هارون(ع) ۱۰، ۱۴; جهان شمولى رسالت هارون(ع) ۳; رسالت هارون(ع) ۲; معجزه هارون(ع) ۲; مهمترین دعوت هارون(ع) ۹; نقش هارون(ع) ۱
- هدایت: شرایط هدایت ۱۵
