الصافات ٧٥
ترجمه
| الصافات ٧٤ | آیه ٧٥ | الصافات ٧٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لَقَدْ نَادَانَا ...»: (نگا: قمر / ، مؤمنون / ، نوح / و ).
تفسیر
- آيات ۷۱ - ۱۱۳ سوره صافات
- بيان آيات مربوط به منزلت نوح عليه السلام و اجابت دعاى او
- نكته اى درباره اينكه فرمود: سلام على نوح فى العالمين
- بيان آيات مربوط به ابراهيم عليه السلام و دعوت آن جناب
- مراد از قلب سليم داشتن ابراهيم عليه السلام عدم تعلق او به غير خدا است
- وجه اينكه ابراهيم عليه السلام به ستارگان نظر افكند و سپس از بيمارى خود خبر دادفنظر نظرة فى النجوم فقال انى سقيم
- سخنان ابراهيم عليه السلام با بت ها!
- و احتجاج او با بت پرستان
- معنى و وجه اينكه فرمود خدا اعمال شما را خلق كرده والله خلقكم و ما تعملون
- فصلى ديگر از داستان ابراهيم ع
- مراد ابراهيم عليه السلام از اينكه فرمود: انى ذاهب الى ربى سيهدين
- گفتگوى ابراهيم و اسمعيل عليهماالسلام درباره رؤ ياى ذبح و...
- ابراهيم و اسماعيل عليهماالسلام سربلند از آزمايش بزرگ الهى و...
- رواياتى درباره مراد از قلب سليم و اينكه ابراهيم عليه السلام فرمود: انى سقيم
- حديثى از امام رضاع كه مى فرمايد خدا را دو اراده و مشيت است .
- چند روايت درباره داستان ذبح اسمعيل و اينكه ذبيحاسمعيل بوده نه اسحق
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ لَقَدْ نادانا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ «75» وَ نَجَّيْناهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ «76»
و همانا نوح، ما را (به فرياد رسى) ندا داد، (و نداى او را اجابت كرديم) پس چه خوب پاسخ دهنده‌اى هستيم. و او و كسانش را از اندوه بزرگ رهانيديم.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ لَقَدْ نادانا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ (75)
بعد از اجمال حال امم سابقه، تفصيل قصص ايشان فرمود:
وَ لَقَدْ نادانا نُوحٌ: و هر آينه بتحقيق خواند ما را نوح به نصرت خود و هلاك قوم بعد از اتمام حجت به موعظه و ارشاد و نوميدى از آنها، و ما نداى او را اجابت نموديم، فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ: پس نيك اجابت كننده‌ايم ما چون او را نصرت داديم و قوم او را به طوفان غرق كرديم.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ لَقَدْ ضَلَّ قَبْلَهُمْ أَكْثَرُ الْأَوَّلِينَ (71) وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا فِيهِمْ مُنْذِرِينَ (72) فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُنْذَرِينَ (73) إِلاَّ عِبادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ (74) وَ لَقَدْ نادانا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ (75)
وَ نَجَّيْناهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ (76) وَ جَعَلْنا ذُرِّيَّتَهُ هُمُ الْباقِينَ (77) وَ تَرَكْنا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ (78) سَلامٌ عَلى نُوحٍ فِي الْعالَمِينَ (79) إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (80)
إِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (81) ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ (82)
ترجمه
و بتحقيق گمراه شدند پيش از آنها بيشتر پيشينيان
و بتحقيق فرستاديم در آنها بيم‌دهندگان را
پس بنگر چگونه بود سر انجام بيم داده‌شدگان
مگر بندگان خدا كه خالص‌شدگانند
و بتحقيق خواند ما را نوح پس هر آينه خوب اجابت كنندگانيم
و نجات داديم او و اهلش را از اندوه بزرگ
و قرار داديم فرزندان او را آنانكه بازماندگانند
و باقى گذارديم براى او در آيندگان
ذكر خير سلام بر نوح در جهانيانرا
همانا ما اينچنين پاداش ميدهيم نيكوكارانرا
همانا او است از بندگان ما كه گروندگانند
پس غرق نموديم ديگران را.
تفسير
خداوند متعال براى تسليت خاطر مبارك پيغمبر خود از اصرار قومش بر كفر ميفرمايد قسم بخدا پيشتر از اينها بيشتر مردم سابق گمراه شدند و اين دليل است بر آنكه هميشه در دنيا اكثريّت با كفّار و فجّار بوده و بتحقيق فرستاديم در ميان آنها انبياء عظام و اوصياء كرام را كه بيم ميدادند آنانرا از عذاب خدا و بخرج آنها نميرفت پس ملاحظه كن و ببين چگونه شد عاقبت آنها كه بيم داده شدند و متنبّه نشدند و اصرار بر معصيت نمودند چنانچه قوم تو هم ديدند آثار باقيه آنانرا كه معذّب شدند و شنيدند اخبار آنها را و متأثر نشدند با آنكه بايد به بينند و متنبّه شوند بلى در ميان آنانكه بيم داده شدند كسانى بودند كه خداوند موفق فرمود آنها را بقبول ايمان و اعمال صالحه با نيّت خالص كه نجات يافتند از عذاب و از جمله اقوام سابقه كه معذّب بعذاب الهى شدند قوم نوح اول پيغمبر اولو العزم است كه او خواند ما را بعد از آنكه از ايمان آنها مأيوس شد و نفرين فرمود در باره آنان و ما هم قسم بخدا بخوبى اجابت نموديم ملتمس او را و نجات داديم او و خانواده‌اش را از آزار قوم و اندوه غرق و مشاهده معصيت كه براى اولياء خدا اندوه بزرگ است و قرار داديم اولاد او را آنانكه نام و آثار و ذكر خير ايشان در جهان باقى و برقرار خواهد ماند يا قرار داديم اولاد او را فقط باقى در جهان چون گفته‌اند بعد از آنكه نوح عليه السّلام از كشتى فرود آمد تمام كسانيكه با او بودند مردند جز زنان و فرزندان او لذا او را ابو البشر ثانى ناميدند و فعلا تمام مردم از نسل آنحضرتند
جلد 4 صفحه 436
ولى قمّى ره از امام باقر عليه السّلام در تفسير اين آيه نقل نموده كه مراد بقاء حقّ و نبوّت و كتاب و ايمان است در اولاد او و تمام اهل زمين از بنى آدم اولاد نوح عليه السّلام نيستند خدا باو فرمود كه حمل كن در آن از هر جفتى دو عدد و اهلت را مگر كسيكه سبقت گرفته است بر او عذاب از آنان و هر كه ايمان آورده و ايمان نيآورده بودند با او مگر كمى و نيز فرموده در احوال امم سابقه ذرّية من حملنا مع نوح و ظاهرا امام عليه السّلام بآيه اوّل استدلال فرموده براى ردّ بعضى كه گفته‌اند غير از اولاد و زنان آنحضرت همه در كشتى مردند چون مناسب نيست كه كشتى براى نجات اهل ايمان باشد و آنجا بميرند و بآيه دوم استدلال فرموده براى ردّ كسانيكه گفته‌اند بعد از فرود آمدن مردند چون ظاهر ذريّة من حملنا مع نوح ذريّه اهل ايمان از غير اولاد او ميباشد و الّا ذريّة نوح بايد گفته شود در هر حال خداوند فرموده و باقى گذارديم بعد از او نام نيك و ذكر خير او را در امم انبياء تا پيغمبر آخر الزّمان و سلامتى از ما براى او بود در دنيا و آخرت و بنابراين مفعول‌تر كنا محذوف است و سلام از جانب خدا است بر او و قويّا محتمل است مراد آن باشد كه ما باقى گذارديم ذكر خيرى را كه آنسلام و تحيّت مردم و دعاى ملائكه است براى او تا روز قيامت و بنابراين مفعول‌تر كنا جمله سلام على نوح فى العالمين است كه عبارت از تسليم ميباشد و همان ذكر خير است كه باحتمال اوّل حذف شده بود و گفته‌اند براى دفع گزند مار و عقرب گفتن اين سلام نافع است و خدا ميفرمايد ما نيكوكارانرا باين نحو جزاى خير ميدهيم در دنيا چه رسد بآخرت كه دار جزا است همانا او از بندگان مؤمن ما بود كه بالاتر از آن مقامى نيست و بعد از اين مطالب بدانيد كه ما كفّار قوم او را تماما غرق نموديم كه عبرت براى جهانيان باشد و شرح اين قضايا در سور سابقه ذكر شده است.
جلد 4 صفحه 437
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ لَقَد نادانا نُوحٌ فَلَنِعم‌َ المُجِيبُون‌َ (75)
و هر آينه خواند ما را نوح پس ما خوب اجابت كرديم.
نداء نوح اينکه بود که گفت فَافتَح بَينِي وَ بَينَهُم فَتحاً وَ نَجِّنِي وَ مَن مَعِي‌َ مِنَ المُؤمِنِين‌َ شعراء آيه 119 وَ قال‌َ نُوحٌ رَب‌ِّ لا تَذَر عَلَي الأَرض‌ِ مِنَ الكافِرِين‌َ دَيّاراً نوح آيه 27.
وَ لَقَد نادانا نُوحٌ و اجابت خداوند اينکه بود که تمام صفحه زمين را از كفار و مشركين ببلاء غرق هلاك كرد فقط نوح و مؤمنين باو را نجات داد در كشتي حتي زن نوح و پسرش كنعان را هلاك فرمود فَلَنِعم‌َ المُجِيبُون‌َ.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 75)- گوشه‌ای از داستان نوح: از اینجا شرح داستان نه نفر از پیامبران بزرگ خدا آغاز می‌شود که در آیات پیشین بطور سر بسته به آن اشاره شده بود، نخست از «نوح» شیخ الانبیا و نخستین پیامبر اولوا العزم شروع می‌کند، و قبل از هر چیز به دعای پر سوز او هنگامی که از هدایت قومش مأیوس شد اشاره کرده، می‌فرماید: «و نوح ما را خواند (و ما دعای او را اجابت کردیم) و چه خوب اجابت کننده‌ای هستیم» (وَ لَقَدْ نادانا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِیبُونَ).
این دعا ممکن است اشاره به همان دعایی باشد که در سوره نوح آیه 26 و 27 آمده است «نوح گفت: پروردگارا! احدی از کافران را بر روی زمین مگذار، چرا که اگر آنها را به حال خود واگذاری بندگانت را گمراه می‌کنند ...»
نکات آیه
۱ - کمک خواهى و استغاثه نوح به درگاه خداوند (و لقد نادینا نوح) مقصود از «ندا» (نادینا) - به قرینه آیه بعد (و نجیناه...) - کمک خواهى و استغاثه است که مربوط به ماجراى عذاب طوفان مى باشد.
۲ - خداوند، به استغاثه و نداى نوح(ع) به بهترین صورت پاسخ داد. (و لقد نادینا نوح فلنعم المجیبون) «فا» در جمله «فلنعم المجیبون» براى تفریع این جمله بر «نادینا» است; ولى آنچه مورد تفریع قرار گرفته، عبارت «فأجبناه» است که حذف گردیده است; زیرا «فلنعم المجیبون» متضمن معناى «فأجبناه» مى باشد.
۳ - نوح(ع)، علیه قوم خود به درگاه الهى نفرین کرده، یارى طلبید. (و لقد نادینا نوح فلنعم المجیبون) آیه بعد در پاسخ به نداى نوح(ع)، مسأله نجات آن حضرت و خاندانش را از عذاب الهى مطرح مى کند. از این مطلب به دست مى آید که آنچه آن حضرت از خدا خواسته است، نفرینى بود علیه قوم خود. آیه ۲۶ سوره «مؤمنون» (قال ربّ انصرنى بما کذّبون) مؤید همین برداشت است.
۴ - خدا، بهترین فریادرس براى فریادخواهان (فلنعم المجیبون)
۵ - تشویق خداوند به ندا کردن او و حاجت بردن، تنها به درگاه الهى (و لقد نادینا نوح فلنعم المجیبون) برداشت یاد شده از آهنگِ تشویق گونه آیه شریفه به دست مى آید.
۶ - ندا کردن خدا و حاجت بردن به درگاه او، اجابت الهى را در پى دارد. (و لقد نادینا نوح فلنعم المجیبون) برداشت یاد شده از تعبیر «بهترین پاسخ دهنده» براى خداوند به دست مى آید; زیرا بهترین اجابت کننده آن کسى است که به درخواست ها کاملاً پاسخ دهد.
موضوعات مرتبط
- اجابت کننده: بهترین اجابت کننده ۴
- استمداد: استمداد از خدا ۱، ۳
- خدا: اجابتهاى خدا ۴; تشویقهاى خدا ۵
- دعا: آثار دعا ۶; تشویق به دعا ۵; زمینه اجابت دعا ۶
- نوح(ع): اجابت استغاثه نوح(ع) ۲; اجابت دعاى نوح(ع) ۲; استغاثه نوح(ع) ۱; استمداد نوح(ع) ۱، ۳; دعاى نوح(ع) ۱; قصه نوح(ع) ۳; نفرین نوح(ع) ۳
