المائدة ٧٤
ترجمه
| المائدة ٧٣ | آیه ٧٤ | المائدة ٧٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَفَلا یَتُوبُونَ؟»: چنین پرسشی برای توبیخ است و بیانگر تعجّب از اصرار ایشان بر کفر است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۸۶ - ۶۸، سوره مائده
- نكته درباره جمله : ((لستم على شى ء)) در آيه شريفه :((قل يا اهل الكتاب لستم على شى ء...))
- يهود و نصارا فاقد پايگاهى قابل اعتماد براى اقامه دين هستند
- اسم و لقب هيچ اثرى در سعادت آدمى ندارد و فقط ايمان به خدا و روز جزا وعمل صالح مايه سعادت است
- چون يهود براى خود برترى مى پنداشتند كور و كر شدند (از دين حق و شنيدن پند عاجزگشتند)
- بطلان و نامعقول بودن سخن نصارا كه گفته اند: ((ان الله ثالث ثلثة ))
- چگونگى اعتقاد به تثليث در ميان عوام نصارا
- احتجاج بر نفى الوهيت مسيح (ع ) و نيز نفى الوهيت ما در مسيح (بنابر يكاحتمال در معناى آيه )
- استدلال بروجوب عبادت خداى سبحان و عبادت نكردن هر چه جز او
- نكاتى كه در استدلال و احتجاج فوق در آيه شريفه وجود دارد
- نكته اينكه در جمله : ((مالا يملك لكم ضرا ولا نفعا)) و جملات مشابه آن ((ضر))قبل از ((نفع )) آورده شده است
- معناى علو و بيات جايگاه (غدير) نزد قديم يهود
- غلو اهل كتاب كه از آن نهى شده اند اين بوده كه انبياء و احبار و راهبان خود را تا مقامربوبيت بالا مى برده اند
- اعتقاد به پدرى و پسرى از اقوام بت پرست به مسيحيت راه يافته است
- علت اينكه نصارا نزديك ترين ملت ها به مسلمين از جهت دوستى معرفى شده اند
- وجود علماء و پارسايان بسيار در ميان نصارا و استكبار نور زيدن آنها علت انس بيشترآنان با مسلمين بوده است
- چند روايت در مورد اقوامى كه به شكل خوك و ميمون مسخ شدند
- رواياتى درباره امر به معروف و نهى از منكر و تعليم احكام الهى
- رواياتى در ذيل آيه : ((ذلك بان منهم قسيسين ...)) ونزول آن در شاءن نصاراى حبشه و داستان نجاشى
- قرآن كريم وحدت عدديه را از پروردگار جل وعلا نفى مى كند
- چون خداى تعالى مالك تمامى كمالات و اصيل در هر كمالى است ، اتصاف او به وحدت وكثرت عدديه محال است
- نفى وحدت عددى در سوره توحيد
- وحدت خداوند سبحان در توحيدى كه نصارا معتقدند و حدت عددى است كه قرآن منكر آن است
- (شرح و تفسير سخنانى از اميرالمؤ منين (ع ) درباره توحيد خداى سبحان ، نفى وحدتعددى و نفى حد از ذات اقدس الهى و...)
- شرح كلماتى از خطبه اميرالمؤ منين در نهج البلاغه درباره توحيد و صفات الهى
- خطبه ديگرى از كلام نورانى اميرالمؤ منين (ع ) در نهج البلاغه
- خطبه نورانى ديگرى از نهج البلاغه و شرح آن
- كلام گوهربار ديگرى از مولا اميرالمؤ منين (ع ) در توحيد و صفات خداوند
- خطبه ديگرى از اميرالمؤ منين (ع ) درباره توحيد الهى از كتاب احتجاج طبرسى
- فرمايش رسول خدا (ص ) درباره معناى توحيد بروايت اميرالمؤ منين (ع )
- (درباره اعتقاد به ودت عددى خداوند و رد آن در سخنان امام على (ع ))
تفسیر نور (محسن قرائتی)
أَ فَلا يَتُوبُونَ إِلَى اللَّهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَهُ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ «74»
آيا توبه نمى‌كنند و از او آمرزش نمى‌طلبند؟ در حالى كه خداوند، آمرزنده‌ى مهربان است.
پیام ها
1- از عقايد انحرافى بايد توبه كرد. «أَ فَلا يَتُوبُونَ»
2- منحرفان را با بيان عفو و رحمت الهى، به راه صحيح دعوت كنيم. «وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ»
3- حتّى كفر و شرك، با توبه و اعتقاد به توحيد، بخشيده مى‌شود. لَقَدْ كَفَرَ ... وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ
4- خداوند هم گذشته را مى‌بخشد وهم مورد رحمت قرار مى‌دهد. «غَفُورٌ رَحِيمٌ»
5- در كنار عذاب در آيه‌ى قبل، رحمت براى توبه كنندگان مطرح است. إِنْ لَمْ يَنْتَهُوا ... عَذابٌ أَلِيمٌ ... وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
أَ فَلا يَتُوبُونَ إِلَى اللَّهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَهُ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (74)
أَ فَلا يَتُوبُونَ إِلَى اللَّهِ: آيا پس رجوع نمى‌كنيد به طاعت خدا، كه آن منتهى شدن است از عقايد باطله و اقوال فاسده. وَ يَسْتَغْفِرُونَهُ: و طلب آمرزش ننمايند از او به اعتقاد توحيد و تنزيه از اتحاد و حلول بعد از تقرير توحيد و تهديد از اشراك. وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ: و خداى تعالى بسيار آمرزنده است مر تائبان را، مهربان است بر مستغفران.
تنبيه- فرق ميان توبه و استغفار آنكه: استغفار طلب مغفرت است به دعا يا
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 149
توبه و غير آن از طاعت. و توبه، پشيمانى بر معصيت با عزم بر آنكه به مثل آن عود نكند. و استغفار با وجود اصرار بر قبيح صحيح نيست.
قال النّبىّ صلى اللّه عليه و آله: انّ لكلّ شى‌ء دواء و دواء الذّنب الاستغفار. «1» و قال صلى اللّه عليه و آله: لا كبيرة مع الاستغفار و لا صغيرة مع الاصرار. «2» و قال الرّضا عليه السّلام: من استغفر من ذنب و هو يعمله فكانّما يستهزء بربّه. «3» يعنى: پيغمبر صلى اللّه عليه و آله فرمود: بدرستى كه براى هر چيز دوائى است، و دواى گناه استغفار است. و ايضا فرمود: كبيره نيست با استغفار، و صغيره نيست با اصرار (بلكه آن محو و اين ثابت باشد).
و حضرت رضا عليه السّلام فرمايد: كسى كه استغفار كند از گناهى و حال آنكه بجا آورد آن را، پس چنان است كه استهزاء نموده پروردگارش را. ايضا آيه شريفه تحريص است بر توبه و ترغيب بر استغفار.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أَ فَلا يَتُوبُونَ إِلَى اللَّهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَهُ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (74)
ترجمه
آيا پس بازگشت نمى‌كنند بسوى خدا و آمرزش نميخواهند از او و خدا آمرزنده مهربانست.
بيان
راه نمائى است براى نجات از تبعات كفر و انشاء تعجب است از اصرار آنها بر اقوال فاسده خودشان با وضوح حق و ارائه راه نجات ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أَ فَلا يَتُوبُونَ إِلَي اللّه‌ِ وَ يَستَغفِرُونَه‌ُ وَ اللّه‌ُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (74)
آيا پس چرا توبه و بازگشت نميكنند بسوي خدا و تمناي مغفرت از خدا و طلب آن را نميكنند و حال آنكه خداوند آمرزنده و مهربان است.
أَ فَلا يَتُوبُونَ إِلَي اللّه‌ِ وجوب توبه از احكام عقليه مستقله است بخصوص از اينکه كفريات و تناقضات که هر عاقلي حكم بفسادش ميكند که دفع ضرر مقطوع است و توبه از اينکه گناهان بزرگ اينست که دست از اينکه عقائد باطله بر دارند و در حق عيسي غلو نكنند و بشرف اسلام مشرف شوند و آنچه حق و صدق است در حق عيسي معتقد گردند.
وَ يَستَغفِرُونَه‌ُ و از خداوند طلب كنند که از گذشته‌هاي آنها پرده پوشي كند، توبه فعل آنها است و مغفرت فعل الهي است و مترتب بر يكديگر يعني اگر اينها توبه كردند و از خدا طلب مغفرت نمودند وَ اللّه‌ُ غَفُورٌ رَحِيمٌ هم ستر عيوب آنها ميفرمايد و هم آنها را مشمول رحمت خود ميگرداند
437
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- دعوت خداوند از معتقدان به تثلیث و الوهیت مسیح (ع)، براى استغفار و بازگشت به خدا (افلا یتوبون إلى اللّه و یستغفرونه) به قرینه آیات پیشین (قالوا ان اللّه هو المسیح ... قالوا ان اللّه ثالث ثلثة) فاعل «یتوبون ...» مسیحیان هستند و متعلق توبه و استغفار، عقیده به الوهیت مسیح (ع) و تثلیث مى باشد.
۲- مسیحیان به خاطر پافشارى به عقاید باطل خویش (الوهیت مسیح (ع) و تثلیث) مورد توبیخ خداوند (لقد کفر الذین قالوا إنّ اللّه هو المسیح ... افلا یتوبون إلى اللّه) استفهام توبیخى در «افلا یتوبون ...» براى سرزنش مسیحیان بر ترک توبه و استغفار از عقاید کفرآمیز بکار رفته است.
۳- لزوم بازگشت به خدا به همراه طلب آمرزش از خطاهاى گذشته (افلا یتوبون إلى اللّه و یستغفرونه)
۴- بازگشت به توحید و طلب آمرزش از خداوند، راه نجات مشرکان، از عذاب دردناک (لیمسن الذین کفروا منهم عذاب الیم ... افلا یتوبون إلى اللّه و یستغفرونه)
۵- خدا، غفور (بسیار آمرزنده) و رحیم (بسیار مهربان) است. (و اللّه غفور رحیم)
۶- گستردگى رحمت و آمرزش خداوند، زمینه پذیرش توبه و استغفار کافران و مشرکان (افلا یتوبون ... و اللّه غفور رحیم)
۷- توبه و استغفار، شرط برخوردارى از مغفرت خداوند و رحمت خاص او (افلا یتوبون ... و اللّه غفور رحیم)
۸- لزوم توجه دادن خطاکاران به رحمت و آمرزش گسترده الهى براى ترغیب آنان به توبه و استغفار (افلا یتوبون ... و اللّه غفور رحیم) هدف از یادآورى صفت آمرزندگى خداوند و رحمت گسترده او پس از فراخوانى خطاکاران به بازگشت و توبه، ترغیب آنان به استغفار مى باشد و این درسى است براى همه کسانى که خواهان توبه و بازگشت انسانها بسوى خداوند هستند.
موضوعات مرتبط
- آمرزش: درخواست آمرزش ۴
- استغفار: آثار استغفار ۴، ۷ ; استغفار از شرک ۱ ; اهمیّت استغفار ۳ ; تشویق به استغفار ۸ ; دعوت به استغفار ۱ ; زمینه قبول استغفار ۶
- اسماء و صفات: رحیم ۵ ; غفور ۵
- انگیزش: عوامل انگیزش ۸
- تثلیث: عقیده به تثلیث ۱، ۲
- توبه: آثار توبه ۷ ; اهمیّت توبه ۳ ; تشویق به توبه ۸ ; توبه از شرک ۱ ; دعوت به توبه ۱ ; زمینه قبول توبه ۶
- توحید: آثار توحید ۴
- خدا: آمرزش خدا ۵، ۶، ۸ ; دعوت خدا ۱ ; رحمت خدا ۶، ۸ ; سرزنشهاى خدا ۲ ; شرایط آمرزش خدا ۷ ; مهربانى خدا ۵
- عذاب: مراتب عذاب ۴ ; موجبات نجات از عذاب ۴
- عقیده: باطل ۲
- علم: و عمل ۸
- عیسى (ع): الوهیّت عیسى (ع) ۱، ۲
- کافران: استغفار کافران ۶ ; توبه کافران ۶
- مسیحیان: دعوت از مسیحیان ۱ ; سرزنش مسیحیان ۲ ; عقیده مسیحیان ۲
- مشرکان: استغفار مشرکان ۶ ; توبه مشرکان ۶
- مشمولان آمرزش خدا:۷
- مشمولان رحمت خدا:۷
