البقرة ٨٦
ترجمه
| البقرة ٨٥ | آیه ٨٦ | البقرة ٨٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِشْتَرَوْا»: خریدند. فروختند.
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«86» أُولئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ
آنها كسانى هستند كه زندگى دنيا را به بهاى (از دست‌دادن) آخرت خريده‌اند، پس در مجازات آنان تخفيفى داده نمى‌شود و آنها يارى نخواهند شد.
نکته ها
اين آيه ريشه‌ى پيمان‌شكنى‌ها، قتلِ‌نفس‌ها و عمل‌نكردن به برخى آيات را چنين بيان مى‌كند: آنها دنبال زندگى دنيوى هستند وتنها به قوانينى كه منافعشان را تأمين كند، پاى‌بند هستند وبه هر قانونى كه ضررى به منافع دنيوى آنان بزند بى‌اعتنايند. پس عذاب الهى براى اين رفاه طلبان دنياپرست، تخفيف ندارد و بر خلاف خيال و گمانشان كه ادّعا مى‌كنند؛ يا اصلًا عذاب نخواهند شد و يا چند روزى بيشتر مجازات نمى‌بينند، آنان نيز مثل همه‌ى مجرمان، در برابر اعمال خود مسئولند.
جلد 1 - صفحه 155
پیام ها
1- انسان، آزاد است و حقّ انتخاب دارد. تمام آياتى كه مى‌فرمايد: انسان دنيا را خريد و آخرت را فروخت، دليل اين هستند كه انسان مجبور نيست، بلكه اختيار دارد و خود با فكر و مقايسه، مى‌سنجد و انتخاب مى‌كند. «اشْتَرَوُا»
2- همه در برابر قانون الهى يكسان هستند. «فَلا يُخَفَّفُ» اينكه بنى‌اسرائيل خود را نژادِ برتر، فرزند ومحبوب خدا مى‌دانند، گمان و وهمى بيش نيست. قهر الهى براى هيچ انسان و نژادى كه در مسير لجاجت و كفر است، استثنا برنمى‌دارد.
3- دنياطلبى، يكى از انگيزه‌هاى قتل مى‌باشد. «تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ ... اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
أُولئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ (86)
أُولئِكَ الَّذِينَ: آن جماعتى كه معاهده با پيغمبران را شكستند، كسانيند كه: اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ: تبديل نمودند زندگانى پست فانى دنيا را به مقابل نعمت باقى آخرت، و عوارضات دنيا را بر مثوبات عقبى اختيار كردند، و مستوجب شدند عقاب دائم را. فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ: پس سبك گرديده نشود از ايشان عذاب، نه در دنيا به نقص جزيه و نه در آخرت به تخفيف عقاب جهنم، وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ: و نه ايشان يارى كرده شوند، يعنى ناصر و معينى در دفع عذاب براى آنها نخواهد بود.
تبصره: آيه شريفه دال است بر آنكه هر كه تبديل نمايد دنيا را به عوض آخرت، و غفلت او را دريابد، لا جرم به عقوبت گرفتار آيد.
محدث نورى در مستدرك از حضرت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم روايت نموده كه فرمود: شرار النّاس من باع آخرته بدنياه و شرّ من ذلك من باع آخرته بدنيا غيره «1». يعنى: بدترين مردمان كسى است كه بفروشد و تبديل كند آخرت خود را به دنياى خود، و بدتر از اين كسى است كه بفروشد
«1» مستدرك الوسايل، جلد ثانى صفحه 325 (كتاب الجهاد، ابواب جهاد النفس، باب 52، حديث سوّم)
تفسير اثنا عشرى، ج1، ص: 194
آخرت خود را به دنياى غير. و حضرت امير المؤمنين عليه السّلام در نهج البلاغه فرمايد: انّ الدّنيا و الاخرة عدوّان متقابلان و سبيلان مختلفان، فمن احبّ الدّنيا و تولّاها ابغض الاخرة و عاداها، و هما بمنزلة المشرق و المغرب، و ماش بينهما كلّما قرب من واحد بعد من الاخر و هما بعد ضرّتان «1».
يعنى: «به درستى كه دنيا و آخرت دو دشمن متقابل و دو راه مختلف‌اند.
پس هر كه دوست دارد دنيا را و اظهار كند دوستى آن را، دشمن دارد آخرت را و آثار دشمنى او ظاهر شود. و اين دو نزد عاقل هوشمند به منزله مشرق و مغرب هستند، و راه رونده بين اين دو، هر زمانى كه نزديك شود به يكى، دور شود از ديگرى. و دنيا و آخرت مانند دو زن باشند در حباله يك شوهر، كه وجود يكى مضرّت ديگرى است، در غايت ضرر.» پس زنهار تا فريب دنيا نخورى و آخرت را به دنيا نفروشى، و به ريسمان او به چاه هلاكت فرو نروى، كه دنيا دشمن خدا و دوستان خدا، و سرائى است بى‌قدر و وفا.
و حضرت رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: «اگر دنيا را بقدر بال پشه‌اى نزد خدا قدر بودى، هر آينه كافر را از آن شربت آبى مرحمت ننمودى.» بعد از آن در بيان ارسال رسل و انزال كتب و كفران در مقابل آنان مى‌فرمايد:
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أُولئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ (86)
ترجمه
آنگروه آنانند كه خريدند زندگانى دنيا را بآخرت پس نه تخفيف داده شود از آنها عذاب و نه آنها يارى كرده ميشوند.
تفسير
خوشنود شدند بدنيا و متاع قليل فانى آن در مقابل نعم ابدى بهشت كه بطاعت مستحق ميشدند كسى يارى نمى‌كند آنها را بدفع عذاب و تخفيف آن چون نازل شد اين آيه در باره يهود كه شكسته بودند عهد خداوند را و تكذيب كرده بودند پيغمبران عظام را و كشته بودند اولياء خدا را پيغمبر (ص) فرمود آيا خبرند هم شما را به يهود اين امت كه مانند اينها هستند اصحاب عرض كردند بفرما، يا رسول اللّه آنحضرت فرمود طايفه از امت من هستند كه اسلام را بخود بسته‌اند ميكشند افاضل ذريه مرا و پاكيزگان نژاد مرا و تبديل مينمايند شريعت و سنت مرا و ميكشند دو پسر من حسن و حسين را چنانچه كشتند پيشينيان يهود زكريا و يحيى را هر آينه بتحقيق خداوند لعن ميكند آنها را چنانچه لعن فرمود يهود را و برانگيزاند بر بقاياى ذريات آنها پيش از روز قيامت هادى مهدى را از اولاد حسين مظلوم كه بسوزاند آنها را بشمشيرهاى دوستان خدا تا وارد شوند در آتش جهنم حقير عرض ميكنم چون ذريات آنها راضى هستند بكار پدرهاشان خداوند انتقام پدرها را از آنها خواهد كشيد با آنكه كافر و مستحق قتل و عقوبت ميباشند.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أُولئِكَ الَّذِينَ اشتَرَوُا الحَياةَ الدُّنيا بِالآخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنهُم‌ُ العَذاب‌ُ وَ لا هُم يُنصَرُون‌َ (86)
(اينان كساني هستند که زندگي دنيا را بجاي آخرت گرفته‌اند پس عذاب از آنان سبك نشود و آنان ياري نشوند.)
مشار اليهم اولئك همان مناقضين ميثاق در آيه قبل ميباشند و مراد از اشتراء حيات دنيا بآخرت بدل گرفتن زندگي دنيا از آخرت است که دين خود را بدنيا بفروشند و حيات باقي را بحيوة فاني بدل نمايند و شرح اينکه جمله در ذيل آيه شريفه أُولئِكَ الَّذِينَ اشتَرَوُا الضَّلالَةَ بِالهُدي بيان شد«1» و شرح و تفسير جمله:
فَلا يُخَفَّفُ عَنهُم‌ُ العَذاب‌ُ نيز در ذيل آيه شريفه وَ لَهُم عَذاب‌ٌ عَظِيم‌ٌ«2» و تفسير جمله وَ لا هُم يُنصَرُون‌َ نيز در ذيل آيه شريفه وَ لا يُؤخَذُ مِنها عَدل‌ٌ وَ لا هُم يُنصَرُون‌َ گذشت«3»
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 86)- این آیه در حقیقت انگیزه اصلی این اعمال ضدّ و نقیض را بیان کرده می‌گوید: «آنها کسانی هستند که زندگی دنیا را به قیمت از دست دادن آخرت خریداری کردند» (أُولئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الْحَیاةَ الدُّنْیا بِالْآخِرَةِ).
و به همین دلیل «عذاب آنها تخفیف داده نمی‌شود و کسی آنها را یاری نخواهد کرد» (فَلا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ یُنْصَرُونَ).
نکات آیه
۱ - سراى آخرت و نعمتهاى آن، سرمایه انسانها در قبال ایمان و عمل به کتابهاى آسمانى است. (أولئک الذین اشتروا الحیوة الدنیا بالأخرة)
۲ - گروهى از انسانها با از دست دادن آخرت و نعمتهاى آن، در پى دستیابى به مزایاى دنیا هستند. (أولئک الذین اشتروا الحیوة الدنیا بالأخرة)
۳ - برگزیدن دنیا در قبال از دست دادن آخرت، در پى دارنده عذابى تخفیف ناپذیر است. (أولئک ... فلا یخفف عنهم العذاب)
۴ - نقض کنندگان پیمانهاى الهى، از سراى آخرت و نعمتهاى آن نصیبى نخواهند داشت. (إذ أخذنا میثقکم ... أولئک الذین اشتروا الحیوة الدنیا بالأخرة) «أولئک» اشاره به همه گروههایى است که در آیه قبل، اعمال و رفتار ناپسندشان بیان شد; از جمله: نقض کنندگان پیمان الهى، قاتلان همکیشان و ... .
۵ - دستیابى به مزایاى دنیا، انگیزه آنان که پیمانهاى الهى را نادیده گرفته و آنها را نقض مى کنند. (أولئک الذین اشتروا الحیوة الدنیا بالأخرة)
۶ - یهودیان به انگیزه دستیابى به مزایاى دنیا، همکیشان خود را کشته و آنان را از دیارشان آواره مى ساختند. (ثم أنتم هؤلاء تقتلون ... أولئک الذین اشتروا الحیوة الدنیا بالأخرة)
۷ - یهودیان براى رسیدن به مزایاى دنیوى، آخرت و نعمتهاى آن را از دست دادند. (أولئک الذین اشتروا الحیوة الدنیا بالأخرة)
۸ - کشتن و آواره کردن اهل ایمان و تبعیض در دین، موجب از دست دادن سراى آخرت و گرفتار شدن به عذاب شدید قیامت است. (أولئک الذین اشتروا ... فلا یخفف عنهم العذاب) «ال» در «العذاب» عهد ذکرى و اشاره به «أشد العذاب» در آیه قبل است.
۹ - کسانى که به انگیزه دستیابى به دنیا، آخرت خویش را تباه مى کنند، براى رهایى از عذاب، یاورى نخواهند داشت. (فلا یخفف عنهم العذاب و لاهم ینصرون)
۱۰ - دنیاطلبى، از انگیزه هاى تبعیض در دین (عمل کردن به برخى از دستورات دین و رها کردن برخى دیگر از آن) است. (أفتؤمنون ببعض الکتب و تکفرون ببعض ... أولئک الذین اشتروا الحیوة الدنیا)
۱۱ - دنیاطلبى، از ریشه هاى بروز جنگها و درگیریهاى خونین میان گروههاى معتقد به آیین الهى است. (ثم أنتم هؤلاء تقتلون أنفسکم ... أولئک الذین اشتروا الحیوة الدنیا)
موضوعات مرتبط
- آخرت فروشان: ۲ بى پناهى آخرت فروشان ۹; عذاب آخرت فروشان ۹; کیفر آخرت فروشان ۳
- آخرت فروشى: کیفر آخرت فروشى ۳
- اختلاف: عوامل اختلاف دینى ۱۱
- انسان: سرمایه انسان ۱
- انگیزش: عوامل انگیزش ۶
- جامعه دینى: آسیب شناسى جامعه دینى ۱۱
- جنگ: زمینه جنگ ۱۱
- دنیاطلبان: ۲ عذاب دنیاطلبان ۹; کیفر دنیاطلبان ۳
- دنیاطلبى: آثار دنیاطلبى ۵، ۱۰، ۱۱
- دین: آثار عمل به بخشى از دین ۸; تجزى در دین ۱۰; عمل به بخشى از دین ۱۰
- عذاب: عذاب شدید ۸; مراتب عذاب ۸; موجبات عذاب اخروى ۸; نجات از عذاب ۹
- عهدشکنان: دنیاطلبى عهدشکنان ۵; محرومیت عهدشکنان ۴
- عهدشکنى: فلسفه عهدشکنى با خدا ۵; کیفر عهدشکنى با خدا ۴
- مؤمنان: آثار تبعید مؤمنان ۸; آثار قتل مؤمنان ۸
- نعمت: محرومان از نعمت هاى اخروى ۴; نعمت هاى اخروى ۱
- یهود: انگیزه آخرت فروشى یهود ۷; انگیزه تبعیدهاى یهود ۶; انگیزه قتلهاى یهود ۶; جرایم یهود ۶; دنیاطلبى یهود ۶، ۷; صفات یهود ۶
