النمل ٧١
ترجمه
| النمل ٧٠ | آیه ٧١ | النمل ٧٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَتی»: چه وقت؟ کی؟
تفسیر
- آيات ۵۹ - ۸۱، سوره نمل
- انتقال از داستانهاى انبياء و اقوامشان به زمان خاتم الانبياء و احتجاج با كفار زمان اوصلى اللّه عليه و آله وسلم
- توضيح اينكه دعاى مضطر چون صادقانه است قطعا اجابت مى شود (امن يجيب المضطر اذادعاه و يكشف السوء)
- بيان فساد گفتار برخى مفسرين در ارتباط با آيه شريفه
- مقيد بودن اجابت به مشيت خدا منافاتى با استغراق ندارد
- خليفه بودن انسان در زمين مستلزم كشف سوء او و رفع موانع از پيش پاى اوست
- مقصود از اينكه فرمود: ((يبدء الخلق ثم يعيده ))
- بطور كلى در عالم وجود بطلان و نيستى راه ندارد
- نفى الوهيت آلهه مشركين از طريق نفى ربوبيت آنها و انحصار ربوبيت در خداى سبحان
- برهانى ديگر بر ابطال الوهيت آلهه مشركين با بيان اينكه آنان علمى به غيب و قيامتندارند
- توصيف بى خبرى و استعباد و انكار مشركين نسبت به قيامت
- معناى آيه : ((قل عسى ان يكون ردف لكم بعض الذى تستعجلون )) و مفاد كلمه ((عسى ))و امثال آن در كلام خداى تعالى
- بحث روايتى
- رواياتى در مراد از بندگان در (وسلام على عباد الذين اصطفى )
- روايتى كه در آن از جمله : ((و يجعلكم خلفاء الارض )) وجوب مطلق فرمانبرى از خليفه(حاكم ) استفاده شده و بيان مجعول بودن آن
- نقل و رد روايتى راجع به اينكه پيامبر (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) علم غيب نداشته و...
نکات آیه
۱ - شتابورزى استهزاآمیز کافران براى مشاهده عذاب الهى (و یقولون متى هذا الوعد إن کنتم صدقین) سیاق آیه نشان مى دهد که درخواست کافران، از روى ناباورى و استهزا بوده است، و پاسخ خداوند به آنان در آیه بعد - که نظر به عذاب دنیوى دارد - مى رساند که مراد از «وعد» وعده الهى به مجازات آنان است.
۲ - ناباورى کافران نسبت به کیفر الهى، على رغم یادآورى آنان به فرجام هلاکت بار مجرمان گذشته تاریخ (فانظروا کیف کان عقبة المجرمین ... و یقولون متى هذا الوعد) با توجه به ارتباط آیه مورد بحث با آیات قبل، برداشت یاد شده را مى توان استفاده کرد.
۳ - پرسش ناباورانه و تمسخرآمیز منکران معاد، از زمان برپایى رستاخیز و مجازات کافران (لقد وعدنا هذا... و یقولون متى هذا الوعد) مراد از «الوعد» به قرینه آیات پیشین، مى تواند وعده رستاخیز باشد. برداشت یاد شده بر پایه این احتمال است.
۴ - اتکاى کافران به حس و تجربه عذاب، على رغم فرا خوانده شدن به تعقل و تدبر در فرجام شوم مجرمان تاریخ (فانظروا کیف کان عقبة المجرمین ... و یقولون متى هذا الوعد إن کنتم صدقین) على رغم این که خداوند از کافران مکه مى خواهد تا با مطالعه تاریخ و تدبر در فرجام مجرمان گذشته، درس عبرت بگیرند و بینش خود را تصحیح کنند، آنان براى پى بردن به حقانیت وعده الهى، خواهان لمس و شهود عذاب مى شوند و تعیین زمان آن را مى طلبند.
۵ - تلاش کافران براى ایجاد شبهه و تردید در مؤمنان نسبت به باورهایشان (و یقولون متى هذا الوعد إن کنتم صدقین) تعبیر «إن کنتم صادقین» به صیغه جمع، نشان مى دهد که روى سخن کافران با مؤمنان بوده است نه صرفاً پیامبر(ص). بنابراین بیان این سؤالات، مى تواند به منظور به بن بست کشاندن اهل ایمان طرح شده باشد.
۶ - همراهى مؤمنان با پیامبر(ص) در تبلیغ دین و انذار کافران (و یقولون متى هذا الوعد إن کنتم صدقین) از این که کافران، در درخواست خود مؤمنان را مورد خطاب قرار داده اند، استفاده مى شود که پیروان پیامبر(ص) نیز در تبلیغ دین و دفاع از آن، شرکت گسترده داشته اند.
موضوعات مرتبط
- تذکر: تذکر فرجام اقوام پیشین ۲
- تعقل: تعقل در فرجام گناهکاران ۴; دعوت به تعقل ۴
- خدا: استهزاى عذابهاى خدا ۱; تکذیب کیفرهاى خدا ۲
- قیامت: استهزاى قیامت ۳; پرسش از قیامت ۳; وقت قیامت ۳
- کافران: استهزاهاى کافران ۱; انذار کافران ۶; حسى گرایى کافران ۴; دعوت از کافران ۴; شبهه افکنى کافران ۵; عجله کافران ۱
- مؤمنان: انذارهاى مؤمنان ۶; تبلیغ مؤمنان ۶; شبهه افکنى در مؤمنان ۵; عقیده مؤمنان ۵
- مبلغان :۶
- محمد(ص): انذارهاى محمد(ص) ۶; تبلیغ محمد(ص) ۶
- معاد: استهزاى مکذبان معاد ۳; پرسش مکذبان معاد ۳
