النساء ١٥
ترجمه
| النساء ١٤ | آیه ١٥ | النساء ١٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فَاحِشَةً»: زنا. برخی فاحشه را در اینجا به معنی سِحاق دانسته‌اند و آن عبارت است از این که دو زن فرج خود را به هم بمالند (نگا: المصحف المیسّر: عبدالجلیل عیسی، صفحه . «یَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ»: مرگ آنان را در می‌یابد. «أَوْ یَجْعَلَ ... سَبِیلاً»: این راه را سوره نور آیه دو، مشخّص کرده است.
تفسیر
نکات آیه
۱- کیفر زن در صورت ارتکاب زنا، حبس ابد است. (و الّتى یأتین الفاحشة من نسائکم ... فامسکوهنَّ فى البیوت) «الفاحشة» به معناى کار زشت است و الف و لام آن اشاره به عمل خاصى است که به مناسبت مورد، مراد از آن زناست و مى تواند مساحقه را نیز شامل شود.
۲- کیفر زن در صورت مساحقه (همجنس بازى) حبس ابد است.* (و الّتى یأتین الفاحشة من نسائکم ... فامسکوهنَّ فى البیوت)
۳- زن زناکار و همجنس باز در صورتى که مسلمان باشد، به حبس ابد محکوم مى شود. (و الّتى یأتین الفاحشة من نسائکم) چنانچه «کُم» خطاب به جامعه اسلامى باشد، مراد از «نساء» زنان مسلمان خواهد بود.
۴- لزوم شهادت چهار مرد مسلمان براى اثبات فحشاى زنان (زنا و مساحقه) (و الّتى یأتین الفاحشة من نسائکم فاستشهدوا علیهنّ اربعة منکم) مؤنّث آوردن کلمه «اربعة» دلالت مى کند که معدود آن، رجال (مردان) هستند ; و «منکم» دلالت بر مسلمان بودن آن مردان دارد.
۵- زنا و مساحقه، عملى بسیار زشت (و الّتى یأتین الفاحشة من نسائکم) فاحشه در لغت به معنى عمل بسیار زشت است و در آیه فوق از زنا و مساحقه به فاحشه تعبیر شده است.
۶- کیفر فحشا (زنا، مساحقه)، مشروط به انجام آن از روى اختیار است. (و الّتى یأتین الفاحشة من نسائکم)
۷- حبس ابد، کیفر فحشاى زنان شوهردارى که شوهرشان مسلمان باشد. (و الّتى یأتین الفاحشة من نسائکم ... فامسکوهنَّ فى البیوت حتّى یتوفیهنّ الموت) چنانچه مراد از «کُم»، مردان مسلمان باشند ; ظاهراً مقصود از «نساء» همسران آنان خواهد بود. بنابراین، حکم مذکور، شامل زنان بى شوهر نخواهد شد.
۸- زندانى کردن، از راههاى مجازات بزهکاران (و الّتى یأتین الفاحشة ... فامسکوهنَّ فى البیوت)
۹- لزوم دعوت کردن از چهار مرد مسلمان، براى تحمّل شهادت به هنگام اطلاع از وقوع فحشا (زنا و همجنس بازى)* (و الّتى یأتین الفاحشة ... فاستشهدوا علیهنّ اربعة منکم) جمله «فاستشهدوا»، مى تواند به معناى دعوت براى تحمّل شهادت باشد.
۱۰- شاهد فحشاى زنان، مى تواند از اداى شهادت استنکاف کند. (و الّتى یأتین الفاحشة ... فان شهدوا) جمله «فان شهدوا»، ظهور در این معنا دارد که شاهد، در اداىِ شهادت و یا استنکاف از آن مختار است و شرعاً الزامى براى اداى شهادت ندارد.
۱۱- کیفر حبس ابد براى زنا و همجنس بازى زنان، مشروط به شهادت چهار مرد مسلمان است. (و الّتى یأتین الفاحشة ... فاستشهدوا علیهنّ اربعة منکم فان شهدوا) چون مخاطبان «منکم» مسلمان هستند، معلوم مى شود که شاهد در مورد فحشا، باید مسلمان باشد و چون ضمیر مذکّر به کار رفته، معلوم مى شود که گواهان بر زنا و همجنس بازى باید مرد باشند.
۱۲- حاکم نمى تواند به استناد علم خویش زن زناکار و همجنس باز را کیفر دهد.* (و الّتى یأتین الفاحشة ... فان شهدوا) مفهوم جمله «فان شهدوا» این است که در صورت نبودن چهار شاهد، کیفرى (حبس ابد) نخواهد بود ; هر چند حاکم به آن علم پیدا کند ; زیرا غالباً حاکم با شهادت دو یا سه نفر شاهد عادل هم علم پیدا مى کند.
۱۳- اهتمام اسلام به حفظ آبرو و حیثیت مسلمین (و الّتى یأتین الفاحشة ... فاستشهدوا علیهنّ اربعة منکم) زیرا براى اثبات زنا، وجود چهار مرد مسلمان را لازم مى داند و در غیر این صورت، متّهم کننده را مجرم مى شمارد.
۱۴- نوید خداوند به نسخ کیفر زنا (حبس ابد) (و الّتى یأتین الفاحشة ... فامسکوهنّ ... او یجعل اللّه لهنّ سبیلاً)
۱۵- وعده خداوند به جعل کیفرى خفیفتر از حبس ابد براى زنانى که مرتکب زنا و یا مساحقه شوند. (حتّى یتوفّیهنّ الموت او یجعل اللّه لهُنّ سبیلا) جمله «او یجعل اللّه ... »، حاکى است که کیفر دیگر براى زن زناکار جعل خواهد شد ; و لام در «لهنّ»، مشعر به این است که آن کیفر خفیفتر از حبس ابد مى باشد.
۱۶- امکان نسخ در احکام الهى (او یجعل اللّه لهُنّ سبیلا)
روایات و احادیث
۱۷- حکم خدا (شلاق) در مورد فحشاى زنان، ناسخ حکم حبس ابد در مورد آنان (والّتى یأتین الفاحشة من نسائکم ... فامسکوهنّ فى البیوت حتى یتوفیهنّ الموت او یجعل اللّه لهُنّ سبیلا) امام صادق (ع) درباره «سبیل» در آیه فوق فرمود: منسوخة و السبیل هو الحدود.[۱]
۱۸- حبس ابد و محرومیت از گفتگو و همنشینى، کیفر منسوخ شده فحشاى زنان (فامسکوهنّ فى البیوت) امام صادق (ع) درباره آیه فوق فرمود: هذه منسوخة ... کانت المرأة ... ادخلت بیتاً و لم تحدث و لم تکلّم و لم تجالس و اوتیت فیه بطعامها و شرابها حتى تموت ... .[۲]
۱۹- صد تازیانه و یک سال تبعید، کیفر فحشاى زنان باکره و صد تازیانه و رجم، کیفر فحشاى زنان غیر باکره (او یجعل اللّه لهُنّ سبیلا) رسول خدا (ص) فرمود: قد جعل اللّه لهن السبیل البکر بالبکر جلد مأة و تغریب عام و الثیب بالثیب جلد مأة و الرجم.[۳]
موضوعات مرتبط
- آبرو: اهمیّت آبرو ۱۳
- احکام:۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۷، ۹، ۱۱، ۱۲، ۱۹ نسخ احکام ۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۷، ۹، ۱۱، ۱۲، ۱۹ ۱۴، ۱۶، ۱۷، ۱۸
- خدا: وعده خدا ۱۴، ۱۵
- زنا: احکام زنا ۱، ۳، ۴، ۶، ۷، ۹، ۱۱، ۱۲، ۱۹ ; زنا ى محصنه ۷ ; سرزنش زنا ۵ ; کیفر زنا ۶، ۷، ۱۱، ۱۴، ۱۵، ۱۷، ۱۸ ; کیفر زناى باکره ۱۹ ; گواهان بر زنا ۴، ۹، ۱۰، ۱۱
- زناکار: تعزیر زناکار ۱۷ ; حبس زناکار ۱، ۲، ۷، ۱۱، ۱۷، ۱۸ ; رجم زناکار ۱۹ ; کیفر زناکار ۱، ۳
- عمل: ناپسند ۵
- قاضى: علم قاضى ۱۲
- کیفر: روش کیفر ۸
- مجرم: حبس مجرم ۸
- مساحقه: احکام مساحقه ۲، ۳، ۴، ۶ ; سرزنش مساحقه ۵ ; کیفر مساحقه ۲، ۳، ۶، ۱۵
- مسلمانان: آبروى مسلمانان ۱۳
