آل عمران ١٠٦
ترجمه
| آل عمران ١٠٥ | آیه ١٠٦ | آل عمران ١٠٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَوْمَ»: مفعولٌ‌به فعل محذوفی چون (أُذْکُرْ) یا مفعولٌ‌فیه (وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ) است. «تَبْیَضُّ»: سفید می‌گردد. مراد بشّاشت و شادی مؤمنان است. «تَسْوَدُّ»: سیاه می‌گردد. مراد اندوه و ناراحتی کافران است. «ذُوقُوا»: بچشید. «بَعْدَ إِیمَانِکُمْ»: مراد ایمان فطری یا ایمان ناشی از تبلیغ پیغمبران است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ الَّذِينَ کَسَبُوا السَّيِّئَاتِ... (۱)
تَظُنُ أَنْ يُفْعَلَ بِهَا فَاقِرَةٌ (۰) هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْکَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۱۰ - ۱۰۲، سوره آل عمران
- ((حق التقوى )) غرض و مقصد نهايى است و دستور ((فاتقوا اللّه ما استطعم )) راهرسيدن به آن هدف را نشان مى دهد
- مراد از اعتصام همگانى به ((حبل اللّه )) در ((واعتصموابحبل اللّه جميعا...))
- داءب و رسم قرآن بر ذكر علل و اسباب تعليماتش مى باشد و از اطاعت و تقليدكوركورانه وبدون دليل نهى مى كند
- چكيده سخن
- وجه اينكه خداوند اعتصام به حبل اللّه و عدم تفرق را نعمت خوانده است
- امر به معروف و نهى از منكر، از لوازم و واجبات اجتماع معتصم بهحبل اللّه است
- امر به معروف و نهى از منكر اگر واجب باشد واجب كفايى است
- نهى از تفرقه و اختلاف در آراء و عقايد
- علت تاءكيد فراوان قرآن كريم به دعوت به اتحاد و نهى از اختلاف
- مالكيت خداى تعالى دليل است كه او ظالم نيست
- آيه شريفه حال سابقين اولين از مهاجر و انصار مى ستايد
- بحث روايتى (رواياتى درباره : ((حق تقاته ))((حبل اللّه ))، فرقه ناجيه و امت واحده
- رواياتى كه دلالت دارند بر اينكه حبل اللّه همان قرآن است
- حديث ثقلين خبر متواتر مورد اتفاق است
- روايات هفتادودو فرقه
- آنچه در امتهاى گذشته بوده نظيرش در اين امت نيز خواهد بود
- طرد بعضى از اصحاب پيامبر در قيامت از ناحيه خدا
- سه روايت درباره ((كنتم خير امة ...))
نکات آیه
۱ - کیفر سخت پویندگان راه اختلاف و تفرقه، در روزى خواهد بود که چهره هایى سفید و چهره هایى سیاه مى شود. (و اولئک لهم عذاب عظیم. یوم تبیضّ وجوه و تسودّ وجوه) «یوم تبیضّ»، متعلق به «لهم عذاب عظیم» است.
۲ - قیامت، عرصه آشکار شدن اعمال انسانها در چهره هاى آنان (یوم تبیضّ وجوه و تسودّ وجوه)
۳ - اعتصام به ریسمان الهى، دعوت به نیکیها، امر به معروف و نهى از منکر، موجب روسفیدى در قیامت (و اعتصموا بحبل اللّه ... و لتکن منکم امّة یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر ... یوم تبیضّ وجوه) به مقتضاى ارتباط با آیات قبل، سفیدرویى مى تواند پاداش نیکیهاى مذکور در آیات قبل باشد.
۴ - دعوت نکردن به خیر و ترک امر به معروف و نهى از منکر، موجب روسیاهى در قیامت (یدعون الى الخیر و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر ... و تسودّ وجوه) به مقتضاى ارتباط با آیات قبل، روسیاهى مى تواند کیفر گناهان مذکور در آن آیات باشد.
۵ - روسیاهى و عذاب مرتدّان در قیامت (فاما الذین اسودّت وجوههم اکفرتم بعد ایمانکم فذوقوا العذاب)
۶ - کفر و ارتداد، عامل روسیاهى و عذاب در قیامت (فاما الذین اسودّت وجوههم اکفرتم بعد ایمانکم فذوقوا العذاب بما کنتم تکفرون)
۷ - تفرقه و اختلاف در میان جامعه ایمانى پس از اتمام حجّت، موجب کفر و ارتداد (و لا تکونوا کالذین تفرقوا و اختلفوا ... اکفرتم بعد ایمانکم) گویا ارتداد (اکفرتم ... )، نتیجه تفرقه و اختلاف است که در آیه قبل از آن نهى شده است.
۸ - تفرقه و اختلاف در میان جامعه ایمانى پس از اتمام حجّت، کفر و ارتداد است.* (و لا تکونوا کالذین تفرقوا و اختلفوا ... اکفرتم بعد ایمانکم) ارتداد (اکفرتم ... )، به قرینه آیه قبل، مى تواند همان تفرقه و اختلاف مسلمانان پس از اتحاد آنان باشد.
۹ - اختلاف و تفرقه در جامعه ایمانى، مستلزم روسیاهى و عذاب در قیامت (و لا تکونوا کالذین تفرقوا ... فاما الذین اسودّت وجوههم ... فذوقوا العذاب)
۱۰ - کفران و ناسپاسى نعمتهاى الهى، موجب روسیاهى در قیامت* (و اذکروا نعمت اللّه ... فاما الذین اسودّت وجوههم اکفرتم بعد ایمانکم) بنابراینکه «اکفرتم» به معناى کفران نعمت باشد. و به مقتضاى ارتباط با آیات قبل مراد از نعمتهاى کفران شده همان نعمتهایى است که در آیات قبل آمده است.
۱۱ - مرتدّانِ روسیاه، مورد بازخواست و سرزنش در قیامت (فاما الذین اسودّت وجوههم اکفرتم بعد ایمانکم)
۱۲ - سپاسگزارى و شکر نعمتهاى الهى، موجب روسفیدى در قیامت* (و اذکروا نعمت اللّه ... یوم تبیضّ وجوه) روسیاهى در قیامت، ناشى از کفران نعمت است بنابراین، سفیدرویى ناشى از سپاسگزارى است.
۱۳ - بازخواست و سرزنش مؤمنانى که پس از اتحاد در پرتو دین، به پراکندگى و تفرقه گراییدند. (و لا تکونوا کالذین تفرقوا و اختلفوا من بعد ما جاءهم البیّنات ... اکفرتم بعد ایمانکم) ارتداد (اکفرتم ... )، به قرینه آیه قبل، همان تفرقه و اختلاف مسلمانان پس از اتّحاد آنان است.
۱۴ - عذاب اُخروى آدمى، نتیجه کفر و اعمال بد او (فذوقوا العذاب بما کنتم تکفرون) «تکفرون ... »، مى تواند هم شامل کفر عملى و هم اعتقادى باشد.
روایات و احادیث
۱۵ - هواپرستان و بدعتگزاران در جامعه اسلامى، روسیاهان در قیامت (فامّا الّذین اسودّت وجوههم) امیرالمؤمنین (ع): «فامّا الّذین اسودّت وجوههم ... »، انهم اهل البدع و الاهواء من هذه الامة.[۱]
۱۶ - در قیامت عمل کنندگان به سنّت رسول اللّه (ص)، روسفید و بدعتگزاران روسیاهند. (یوم تبیضّ وجوه و تسودّ وجوه) رسول خدا (ص) درباره آیه «یوم تبیضّ وجوه ... »، فرمود: تبیضّ وجوه اهل السّنة و تسودّ وجوه اهل البدع.[۲]
موضوعات مرتبط
- اتحاد: عوامل اتحاد ۱۳
- اتمام حجّت: ۷
- اختلاف: آثار اختلاف ۷، ۸، ۹ ; کیفر اختلاف ۱، ۱۳
- ارتداد: آثار ارتداد ۶ ; عوامل ارتداد ۷ ; موارد ارتداد ۸
- اعتصام: اعتصام به حبل اللّه ۳
- امر به معروف: ترک امر به معروف ۴
- بدعتگذارى: کیفر بدعتگذارى ۱۵، ۱۶
- جامعه اسلامى: ۷، ۸، ۹، ۱۵
- خدا: نعمتهاى خدا ۱۲
- خیر: آثار دعوت به خیر ۳ ; ترک دعوت به خیر ۴
- عذاب: موجبات عذاب ۱، ۶، ۹، ۱۴
- عمل: عمل ناشایست ۱۴
- قیامت: سفید رویان در قیامت ۱، ۳، ۱۲، ۱۶ ; سیاه رویان در قیامت ۱، ۴، ۵، ۶، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۵، ۱۶ ; ظهور حقایق در قیامت ۲ ; مرتد در قیامت ۵
- کفر: ۸ آثار کفر ۶ ; عوامل کفر ۷ ; کیفر کفر ۱۴
- کیفر: ۵، ۱۱، ۱۴، ۱۶
- گناه: آثار گناه ۱۴
- مؤمنان: سرزنش مؤمنان ۱۳
- محمّد (ص): سنّت محمّد (ص) ۱۶
- مرتد: ۵ سرزنش مرتد ۱۱ ; کیفر مرتد ۵، ۱۱
- نعمت: آثار شکر نعمت ۱۲ ; کفران نعمت ۱۰
- نهى از منکر: آثار نهى از منکر ۳ ; ترک نهى از منکر ۴
- هواپرستان: کیفر هواپرستان ۱۵
