السّرّ
بعضى گفته اند: «سرّ» آن است که انسان با دیگرى به طور پنهانى بازگو مى کند. بعضى گفته اند: «سرّ» آن است که انسان در دل دارد. بعضى دیگر گفته اند: «سرّ» عملى است که مخفیانه انجام مى دهد. بعضى گفته اند: «سرّ» به معناى اسرار مردم است.
در حدیثى از امام باقر(علیه السلام) و صادق(علیه السلام)مى خوانیم: «سرّ آن است که در دل پنهان نموده اى و أَخْفى آن است که به خاطرت آمده اما فراموش کرده اى».
ریشه کلمه
- سرر (۴۴ بار)
قاموس قرآن
(به كسر و تشديد ر) نهان. امر پوشيده در صحاح گويد «السرّ: الذى يكتم» راغب گويد: حديثى كه در نفس مكتوم است [فرقان:6]، [نحل:75]. اسرار: نهان كردن است [رعد:10]، [نوح:9]. يعنى دعوت خود را هم آشكار و هم نهان بر ايشان رساندم. [محمّد:26]. اسرار را به فتح همزه و كسر آن هر دو خواندهاند و در قرآنها به كسر همزه است يعنى خدا رازهاى آنها و يا پنهان داشتنشان را ميداند. [تحريم:3]. آنگاه كه پيامبر به بعضى زنانش حديثى در پنهانى گفت. سريره: مثل سرّ به معنى امر پوشيده است جمع آن سرائر مىباشد (صحاح) [طارق:9و10]. در نهج البلاغه نامه 10 آمده «مُختَلِفَ الَلانِعیةِ وَالسَّریرَةِ». * [انبياء:3] يعنى ظالمان راز را پنهان كردند در الميزان آمده: اين جمله براى مبالغه است زيرا كه «اَسَّرُوا» نجوى بودن را مىفهماند. راغب آن است كه اصلاً راز را اظهار نكردند كه نجوى گاهى بعداً آشكار مىشود. * [زخرف:80]. نجوى راز گفتن و سرّ حديث مكتوم در نفس است آيه صريح است در اينكه خدا هم حديث نفس و سخن باطنى و هم راز گفتن را مىشنود و سخنى چنانكه گفته [ق:16]. * [طه:7]. معنى آيه در «خفى» گذشت. * [طارق:9-10]. معنى اين دو آيه در «بلى» گذشت. امتحان شدن سرائر توأم با ظاهر شدن روز قيامت ظاهر مىشود انسان را بر پوشاندن آنها نه نيروئى هست و نه يارى. اين آيه نظير [يونس:30]. است.
