بِطَانَة
«بِطانَة» در لغت، به معناى لباس زیرین است; و مقابل آن «ظهارة» به معناى لباس روئین مى باشد. و در اینجا کنایه از «محرم اسرار» است.
ریشه کلمه
- بطن (۲۵ بار)
قاموس قرآن
همراز و كسيكه به باطل امر و اسرار مطّله باشد [آل عمران:118] جز از خودتان همراز نگيريد، كفّار را به باطن امر مطّلع نگردانيد و با آنها مشورت نكنيد آنها در ناراحت كردن شما كوتاهى ندارند. «لا يأْلوُنكُم خَبالاً». باطن: از اسماء حسنى است بشرطى كه با ظاهر يك جا گفته شود همچنين است اوّل و آخر (مفردات) [حديد:3]. نا گفته نماند: چهار اسم فوق از مفاهيم نسبيّهاند ممكن است به طور نسبى در يك شيئى ملاحظه شوند ولى به طور واقعى و حقيقى فقط در ذات بارى قابل جمعاند. تقديم لفظ «هو» كه دلالت بر حصر دارد مىرساند كه مراد از اين چهار اسم معنى واقعى آنهاست. بنابراين به دست مىآيد كه: اوّل و آخرو ظاهر و باطن بودن و اختلاف آنها، نسبت به ما است و گرنه ذات بارى در عين وحدت با همه آنها توصيف مىشود و عين همه آنهاست چنان كه غيب و شهادت هم نسبت به ماست و نسبت به خدا نهان و آشكار نيست بلكه همه چيز پيش خدا عيان و آشكار است. * بطانه لباس آستر و باطن آن است، جمع آن بطائن مىآيد [رحمن:54] تكيه كنندگاناند بر بساطهائى كه توى آنها از ابريشم ضخيم برّاق است.
