التكوير ٢٩
ترجمه
| التكوير ٢٨ | آیه ٢٩ | التكوير ٣٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«وَ»: واو حالیّه است (نگا: التفسیر القرآنی للقرآن). «وَ مَا تَشَآءُونَ ...»: مراد این است که فرمانروای مطلق خدا است، و رفتار و کردار بنده وقتی از قوّه به فعل درمی‌آید که بنده بخواهد و خدا هم بخواهد، و خواست بنده با خواست خدا همنوا شود. یعنی اعمال آدمی فقط منحصر و موقوف به خواست خودش نمی‌باشد. بلکه زمانی خواست انسان به عمل تبدیل می‌گردد که خدا اجازه صدور آن را بدهد. به عبارت دیگر تصمیم کار انسان است و توفیق کار خدا. آخر اگر انسان در این جهان کاملاً آزاد باشد، و چنان قدرتی را در دست داشته باشد که هرچه بخواهد بتواند انجام دهد، نظم و نظام دنیا به هم می‌خورد و جهان ویران می‌شود (نگا: انسان / ).
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۲۹، سوره تكوير
- مراد از ((الخنس الجوار الكنس )) كه بدانها قسم ياد فرموده است
- معناى ((و الليل اذا عسعس و الصبح اذا تنفس ))
- مدح و توصيف جبرئيل به شش صفت
- وجه اينكه فرمود: ((صاحب شما)) ديوانه نيست
- مراد از اينكه رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم )جبرئيل را در افق مبين ديده است
- دفع هر گونه شبهه و ترديد درباره حقانيت قرآن و اينكه آن كتاب هدايت است
- (روياتى در ذيل برخى آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - تصمیم انسان به آموختن و پیمودن راه راست، در گرو اراده و خواست خداوند است. (و ما تشاءون إلاّ أن یشاء اللّه) مفعول محذوف «و ما تشاءون» - به قرینه آیه قبل - تعبیرى نظیر «أن تستقیموا» است.
۲ - تأثیرپذیرى از تعالیم و تذکّرات قرآن، وابسته به مشیّت خداوند است. (إن هو الاّ ذکر ... لمن شاء ... و ما تشاءون إلاّ أن یشاء اللّه)
۳ - هر یک از خواسته هاى انسان، مسبوق به خواست الهى است. (و ما تشاءون إلاّ أن یشاء اللّه) آیه شریفه با توجّه به مضارع بودن فعل هاى «تشاءون» و «یشاء»، بر دو چیز دلالت دارد: ۱. «خواستن» و «مشیّت» در انسان ها، عطاى خداوند و براساس خواست او است; ۲. هر یک از خواسته هاى روز مرّه انسان، وابسته به خواست خداوند در همان مورد است. برداشت یاد شده گویاى نکته دوم است.
۴ - انسان، بدون خواست خداوند، حتى از خواستن و تصمیم گرفتن نیز عاجز است. (و ما تشاءون إلاّ أن یشاء اللّه)
۵ - خداوند، مالک، مربّى و مدبّر تمام هستى است. (ربّ العلمین) «ربّ» مصدرى است که در معناى فاعل (تربیت کننده) به کار مى رود (مفردات راغب). از جمله معانى «ربّ» مالک و مدبّر و مربّى است و «عالمین»; یعنى، اصناف مخلوقات. (لسان العرب)
۶ - تدبیر همه امور مردم و تربیت آنان، به دست خداوند است. (ربّ العلمین) اختصاص «عالمین» به مردم در آیه «إن هو إلاّ ذکر للعالمین»، مى رساند که مصداق برجسته آن در این آیه نیز، مردم است.
۷ - ربوبیت خداوند بر انسان ها و سلطه او بر تمام امور آنان، علت مشروط بودن خواسته هاى آنان به خواست خداوند است. (و ما تشاءون إلاّ أن یشاء اللّه ربّ العلمین) توصیف «اللّه» به وصف «ربّ العالمین»، به منزله بیان علّت براى نکته مطرح شده در آیه شریفه است.
۸ - بى قید و شرط بودن مشیّت خداوند، لازمه ربوبیت او بر تمام هستى است. (إلاّ أن یشاء اللّه ربّ العلمین) وجود قید «إلاّ أن یشاء اللّه» در مورد مشیّت انسان ها و ذکر نشدن هیچ قیدى در مورد مشیّت الهى، گویاى آن است که مشیت خداوند قیدى ندارد. توصیف خداوند به «ربّ العالمین»، در حقیقت بیان علت مطلق بودن مشیت او است.
۹ - مشیت هاى الهى، در راستاى ربوبیت او بر عوالم هستى است. (إلاّ أن یشاء اللّه ربّ العلمین)
۱۰ - انسان در خواسته ها و کارهاى خود، نه فاقد اراده است و نه داراى استقلال مطلق. (و ما تشاءون إلاّ أن یشاء اللّه)
موضوعات مرتبط
- آفرینش: مالک آفرینش ۵; مدبر آفرینش ۵; مربى آفرینش ۵، ۸، ۹
- اسماء و صفات: رب العالمین ۸
- امربین الامرین :۱۰
- انسان: اختیار انسان ۱۰; خواسته هاى انسان ۱۰; عجز انسان ۴; عمل انسان ۱۰; منشأ اراده انسان ۱; منشأ تدبیر امور انسان ها ۶; منشأ خواسته هاى انسان ۳، ۴، ۷; منشأ سلطه بر انسان ۷
- تربیت: منشأ تربیت ۶
- تصمیم: منشأ تصمیم ۱
- تعلم: منشأ تعلم ۱
- خدا: آثار اراده خدا ۱; آثار ربوبیت خدا ۷، ۹; آثار سلطه خدا ۷; آثار مشیت خدا ۱، ۲، ۳، ۴، ۷; افعال خدا ۶; ربوبیت خدا ۵، ۸; مالکیت خدا ۵; زمینه مشیت خدا۹; مشیت خدا ۸
- صراط مستقیم: منشأ سلوک صراط مستقیم ۱
- قرآن: منشأ تأثیرپذیرى از قرآن ۲
