المعارج ٢٤
ترجمه
| المعارج ٢٣ | آیه ٢٤ | المعارج ٢٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«حَقٌّ مَّعْلُومٌ»: مراد سهمی است غیر از زکات که صدقه و بذل و بخشش می‌کند (نگا: قاسمی).
تفسیر
- آيات ۱۹ - ۳۵، سوره معارج
- توضيح راجع به صفت ((حرص )) و ((هلع )) و ((تقسيم )) آن به حرص خدادادى كه مفيد و مطلوب است و حرص بشرى كه انحرافى و مذموم مى باشد.
- اوصاف نمازگزارانى كه از ((هلوع )) بودن استثنا شده اند
- بحث انحصار موارد حق معلوم در دو مورد سائل و محروم است .
- مقصود از مراعات امانات و عهد و مراد از محافظت بر صلوة
- (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته راجع به نماز، حقسائل و محروم و...)
نکات آیه
۱ - تعیین کردن مقدار معیّنى از اموال خود براى انفاق، از اوصاف مؤمنان و مسلمانان راستین است. (و الذین فى أمولهم حقّ معلوم)
۲ - نیازمندان، داراى حق در اموال توانگران و شریک ثروت آنان (و الذین فى أمولهم حقّ معلوم) تعبیر «حق»، مى تواند بیانگر حقیقت یاد شده باشد.
۳ - وجود احکام اقتصادى و واجب مالى - جدا از فریضه زکات و خمس و پیش از آن - در شریعت اسلام (و الذین فى أمولهم حقّ معلوم) برداشت یاد شده، به جهت این نکته است که بنا به گفته همه مفسران، این آیه پیش از فریضه زکات و خمس نازل شده است.
۴ - انفاق و اختصاص دادن مقدار معیّنى از اموال خویش به نیازمندان جامعه، تعدیل کننده غرایز و تأثیرگذار در اخلاق بشر (حرص، بخل، ناشکیبایى و...) (إنّ الإنسن خلق هلوعًا ... إلاّ المصلّین ... و الذین فى أمولهم حقّ معلوم)
روایات و احادیث
۵ - «عن محمّد بن مروان عن جعفر بن محمّد(ع) قال: إنّى لأطوفُ بالبیت مع أبى(ع) إذ أقبل رجلٌ ... فقال: ...فأخبرنى عن قوله: «و فى أموالهم حق معلوم» ما هذا الحقّ المعلوم؟ قال: هو الشىء یخرجه الرجلُ من ماله لیس من الزّکاة فیکون للنّائبة و الصّلة...;[۱] محمدبن مروان از امام صادق(ع) روایت نموده است که فرمود: با پدرم در حال طواف خانه خدا بودیم که مردى به طرف ما آمد ... و گفت: ... مرا از سخن خداوند: «و فى أموالهم حقّ معلوم» آگاه کن که این «حق معلوم» چیست؟ فرمود: آن حق چیزى است که شخص از مال خود، خارج مى کند و جزء زکات نیست; بلکه آن را براى رفع گرفتارى ها و پیشامدها و بخشش و احسان، از مال خود جدا مى کند...».
موضوعات مرتبط
- اخلاق: عوامل مؤثر در اخلاق ۴
- اسلام: تعالیم اسلام ۳
- انفاق: آثار انفاق ۴; اهمیت انفاق ۵
- بخل: موانع بخل ۴
- ثروتمندان: تکلیف ثروتمندان ۲; شریک ثروتمندان ۲
- حرص: موانع حرص ۴
- صبر: موانع بى صبرى ۴
- غرایز: عوامل تعدیل غرایز ۴
- فقرا: حقوق فقرا ۲، ۵
- مؤمنان: انفاق مؤمنان ۱; صفات مؤمنان ۱
- واجبات: واجبات مالى ۳
منابع
- ↑ تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۳۰، ح ۵; بحارالأنوار، ج ۹۳، ص ۹۵، ح ۱۰.
