فاطر ٤٤

أَ وَ لَمْ‌ يَسِيرُوا فِي‌ الْأَرْضِ‌ فَيَنْظُرُوا کَيْفَ‌ کَانَ‌ عَاقِبَةُ الَّذِينَ‌ مِنْ‌ قَبْلِهِمْ‌ وَ کَانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ‌ قُوَّةً وَ مَا کَانَ‌ اللَّهُ‌ لِيُعْجِزَهُ‌ مِنْ‌ شَيْ‌ءٍ فِي‌ السَّمَاوَاتِ‌ وَ لاَ فِي‌ الْأَرْضِ‌ إِنَّهُ‌ کَانَ‌ عَلِيماً قَدِيراً

ترجمه

آیا آنان در زمین نگشتند تا ببینند عاقبت کسانی که پیش از آنها بودند چگونه بود؟! همانها که از اینان قویتر (و نیرومندتر) بودند؛ نه چیزی در آسمانها و نه چیزی در زمین از حوزه قدرت او بیرون نخواهد رفت؛ او دانا و تواناست!

|آيا در زمين نگرديدند تا عاقبت [كار] كسانى را كه پيش از ايشان بودند و نيرومندتر از آنها بودند بنگرند؟ و هيچ چيز، نه در آسمان‌ها و نه در زمين خدا را ناتوان نمى‌سازد، چرا كه او داناى تواناست

آيا در زمين نگرديده‌اند تا فرجام [كار] كسانى را كه پيش از ايشان [زيسته‌] و نيرومندتر از ايشان بودند بنگرند؟ و هيچ چيز، نه در آسمانها و نه در زمين، خدا را درمانده نكرده است، چرا كه او همواره داناى تواناست.

آیا این مردم در روی زمین سیر نکردند تا عاقبت کار ستمکاران پیش از خود را که نیرو و اقتدارشان هم بسیار بیش از اینان بود (به دیده عبرت) بنگرند که چگونه شد؟ و هیچ موجودی در آسمانها و زمین از قدرت خدا نتواند کاست، که همانا خدا در ازل و ابد عالم قادر مطلق است..

آیا در زمین گردش نکردند تا بنگرند سرانجام کسانی که پیش از اینان زندگی می کردند و از اینان نیرومندتر بودند چگونه بود؟ و هیچ چیز در آسمان ها و زمین نیست که بتواند خدا را عاجز کند [تا از دسترس قدرت او بیرون رود]؛ زیرا او همواره دانا و تواناست.

آيا در زمين نمى‌گردند تا ببينند كه عاقبت مردمى كه پيش از آنها بوده‌اند و نيرويى بيشتر داشته‌اند به كجا كشيد؟ هيچ چيز در آسمانها و زمين نيست كه خدا را ناتوان سازد. زيرا او دانا و تواناست.

آیا در زمین سیر و سفر نکرده‌اند که بنگرند سرانجام کسانی که پیش از ایشان بودند و از ایشان نیرومندتر بودند، چگونه بوده است؟ و هیچ چیز در آسمانها و زمین از [حیطه قدرت‌] خداوند نتواند گریخت، چرا که او دانای تواناست‌

آيا در زمين گردش نكردند تا ببينند كه سرانجام كسانى كه پيش از آنها بودند و نيرومندتر از آنها بودند چگونه شد؟ و هيچ چيز در آسمانها و در زمين نيست كه خداى را ناتوان سازد، همانا او دانا و تواناست.

آیا در زمین به گشت و گذار نمی‌پردازند تا ببینند فرجام کار پیشینیان به کجا کشیده است، در حالی که آنان از اینان قدرت و قوّت بیشتری داشته‌اند؟ هیچ چیزی چه در آسمانها و چه در زمین خدا را درمانده و ناتوان نخواهد کرد. چرا که او بسیار فرزانه و خیلی قدرتمند است.

آیا و در زمین نگردیدند، تا فرجام (کار) کسانی را که پیش از ایشان (زیسته) و نیرومندتر از ایشان (هم) بوده‌اند بنگرند؟ و خدا (چنان) نبوده است که چیزی در آسمان‌ها و زمین او را عاجز کند. همانا او بسی دانا و بسیار توانا بوده است.

آیا نگشتند در زمین تا بنگرند چگونه بود فرجام آنان که پیش از ایشان بودند بودند سخت‌تر از ایشان در نیرو و نبود خدا به عجزآرنده او چیزی در آسمانها و نه در زمین همانا او است دانای توانا

فاطر ٤٣	آیه ٤٤	فاطر ٤٥
سوره : سوره فاطر نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَوَلَمْ یَسِیرُوا ...»: (نگا: یوسف / روم / . «مِن شَیْءٍ»: هیچ چیزی. حرف (مِنْ) زائد و برای استغراق است، و (شَیْءٍ) فاعل است.

تفسیر

• آيات ۳۹ - ۴۵ سوره فاطر
• مجتبى بر يگانگى خدا در ربوبيت و نفى ربوبيت از آلهه مشركين
• استدلال و احتجاج عليه مشركين و در ردّ ارباب و آلهه موهوم آنان
• استدلال بر توحيد با استناد به ابقاء موجودات و اينكه ابقاء عبارتست از ايجاد و تدبيرمتوالى
• معناى اين كلام قريش كه پيش از بعثت پيامبر صلى الله عليه و آله قسم مى خوردند كهاگر نذيرى به سويشان بيايد اهدى من احدى الام خواهند شد
• اشاره به معناى اينكه فرمود مكر سّيى ء جز بهاهل آن نمى رسد
• وجه اينكه فرمود اگر خدا مردم را براى گناهانشان مواءخذه كند جنبنده اى بر زمين نمىماند
• روايتى در ذيل آيه : ولو يؤ اخذ الله الناس بماكسبوا...

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - خداوند، مشرکان را به سیر در زمین و مطالعه سرگذشت اقوام نیرومند گذشته فرامى خواند. (أوَلم یسیروا فى الأرض فینظروا کیف کان عقبة الذین من قبلهم)

۲ - سیر در زمین و کاوش در سرگذشت پیشینیان، مورد تشویق و ترغیب خداوند (أوَلم یسیروا فى الأرض فینظروا کیف کان عقبة الذین من قبلهم)

۳ - سیر در سرزمین ها و مطالعه در سرگذشت پیشینیان، مایه عبرت و درس آموز است. (أوَلم یسیروا فى الأرض فینظروا کیف کان عقبة الذین من قبلهم)

۴ - ظهور و سقوط تمدن ها و اقوام نیرومندتر از مشرکان جزیرة العرب در تاریخ (و کانوا أشدّ منهم قوّة)

۵ - تهدید مشرکان حق ناپذیر صدراسلام از سوى خداوند، به هلاکت و عذاب همچون کافران پیشین (أوَلم یسیروا فى الأرض فینظروا ... و کانوا أشدّ منهم قوّة)

۶ - آثار بر جا مانده از تمدن ها و دستاوردهاى اقوام و ملت هاى نیرومند پیشین، قابل بازدید و مطالعه و درس آموز براى مردم عصر بعثت (أوَلم یسیروا فى الأرض فینظروا ... و کانوا أشدّ منهم قوّة)

۷ - تاریخ، از منابع شناخت (أوَلم یسیروا فى الأرض فینظروا کیف کان عقبة الذین من قبلهم و کانوا أشدّ منهم قوّة)

۸ - مخالفت مشرکان و کافران با پیامبر(ص)، برخاسته از فریفتگى آنان به اقتدار نسبى خویش بود. (أوَلم یسیروا فى الأرض فینظروا ... و کانوا أشدّ منهم قوّة) یادآورى این نکته که اقوام نابود شده پیشین، نیرومندتر از قوم عرب بودند، مى تواند حاکى از حقیقت یاد شده باشد.

۹ - هیچ نیرویى در جهان، نمى تواند خداوند را از تحقق اراده اش ناتوان سازد. (و ما کان اللّه لیعجزه من شىء فى السموت و لا فى الأرض)

۱۰ - خداوند، قدرت مطلق و بلامنازع عالم هستى است. (و ما کان اللّه لیعجزه من شىء فى السموت و لا فى الأرض)

۱۱ - جهان، داراى آسمان هاى متعدد (السموت)

۱۲ - خداوند، علیم و قدیر است. (إنّه کان علیمًا قدیرًا)

۱۳ - علم و توانایى خداوند، دلیل بر ناتوانى قدرت ها از بازداشتن تحقق اراده الهى است. (و ما کان اللّه لیعجزه من شىء ... إنّه کان علیمًا قدیرًا) جمله «إنّه کان علیماً قدیراً» در مقام تعلیل براى جمله پیشین است; یعنى، از آن جایى که خداوند دانا و توانا است، هیچ نیرویى توانایى بازداشتن تحقق اراده الهى را ندارد.

۱۴ - هلاکت کافران نیرومند در گذشته از سوى خداوند - بدون هیچ مانع و رادعى - جلوه اى از علم و قدرت مطلق او است. (فینظروا کیف کان عقبة الذین من قبلهم ... و ما کان اللّه لیعجزه من شىء ... إنّه کان علیمًا قدیرًا)

موضوعات مرتبط

• آثارباستانى: آثار مطالعه آثارباستانى ۶; آثارباستانى در صدراسلام ۶; عبرت از آثارباستانى ۶
• آسمان: تعدد آسمان ها ۱۱
• اسماء و صفات: علیم ۱۲; قدیر ۱۲
• اقوام پیشین: آثار مطالعه سرنوشت اقوام پیشین ۳; آثارباستانى اقوام پیشین ۶; عبرت از فرجام اقوام پیشین ۳; عذاب اقوام پیشین ۵; قدرت اقوام پیشین ۴; مطالعه فرجام اقوام پیشین ۱، ۲; هلاکت اقوام پیشین ۵، ۱۴
• تاریخ: عبرت از تاریخ ۳; فواید تاریخ ۷
• تمدن: تاریخ تمدن ۴
• خدا: آثار علم خدا ۱۳; آثار قدرت خدا ۱۳; اختصاصات خدا ۱۰; توصیه هاى خدا ۱، ۲; تهدیدهاى خدا ۵; حتمیت اراده خدا ۹; دلایل حتمیت اراده خدا ۱۳; قدرت خدا ۱۰; نشانه هاى علم خدا ۱۴; نشانه هاى قدرت خدا ۱۴
• سیاحت: توصیه به سیاحت ۱، ۲
• شناخت: منابع شناخت ۷
• عبرت: عوامل عبرت ۳، ۶
• عذاب: تهدید به عذاب ۵
• کافران: تکبر کافران صدراسلام ۸; عوامل دشمنى کافران صدراسلام ۸; قدرت کافران صدراسلام ۸
• محمد(ص): عوامل دشمنى با محمد(ص) ۸
• مردم: عبرت مردم مقارن بعثت ۶
• مشرکان: تکبر مشرکان صدراسلام ۸; تهدید مشرکان صدراسلام ۵; عوامل دشمنى مشرکان صدراسلام ۸; قدرت مشرکان صدراسلام ۴، ۸
• موجودات: دلایل عجز موجودات ۱۳; عجز موجودات ۹